Strona główna -> Friuli Wenecja Julijska -> Palmanova – miasto idealne we Włoszech, przewodnik, zdjęcia, relacja

Palmanova – miasto idealne we Włoszech, przewodnik, zdjęcia, relacja

Autor: Łukasz Ropczyński
Opublikowano: Ostatnia aktualizacja: 0 komentarz 20,5 tysięcy wyświetleń

W okresie renesansu wśród miejskich projektantów w całej Europie zrodziło się pojęcie „miasta idealnego”, którym jest Palmanova. W mieście idealnym miała być zachowana niezwykła symetria ulic i kształtów, wielkość placów miała odpowiadać szerokości ulic, a te z kolei miały wpływ na wysokość kamienic. Chodziło o zachowanie wyjątkowej symbiozy pomiędzy władzą, duchownymi, szlachtą, a mieszczanami. Utopijne wizje miast idealnych powstawały głównie na papierze. Między innymi projektował je Leonardo da Vinci. Kluczem do sukcesu miało być zapanowanie nad chaosem.

Filozofowie i artyści przez wiele lat dyskutowali o harmonii symetrii i umiaru w projektowaniu, aż w końcu we Włoszech powstała Palmanova – miasto idealne.

Palmanova to „miasto idealne”

Palmanova, Friuli Wenecja Julijska, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Palmanova, Friuli Wenecja Julijska, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Palmanova została zaprojektowana przez Vincenzo Scamozziego na zlecenie Wenecjan w XVI w. W centrum miasta znajduje się sześciokątny – heksagonalny, wyłożony istryjskim kamieniem plac – Piazza Grande, z którego wychodzą gwieździście ulice. Plac ma powierzchnię 30 000 m kw. i stanowi początek sześciu wychodzących z niego symetrycznych ulic. Całość została zaprojektowana w sposób perfekcyjny. Główne ulice miasta mają taką samą długość i szerokość. Na końcu ulic znajdują się bramy wjazdowe do miasta. Całość miasta otoczona jest murem i obwałowaniami w kształcie gwiazdy. Z powietrza miasto przypomina płatek śniegu!

Przy Piazza Grande znajduje się ratusz, a obok ratusza najważniejszym budynkiem jest katedra, którą wzniesiono w 1636 roku. 140 lat później zbudowano przy niej dzwonnicę, która celowo była niższa niż inne tego typu konstrukcje. Tym samym nie była widoczna spoza murów miejskich.

[better-ads type=’banner’ banner=’16060′ ]

Wszystkie ulice w Palmanova mają szerokość 14 metrów, bez względu na ich umiejscowienie i przeznaczenie. Trzy z nich prowadzą do bram miasta – Borgo Udine, Cividale i Aquileia, a pozostałe do wejść na mury obronne.

Najważniejszy jest centralny plac

Piazza Granda w Palmanova, Friuli Wenecja Julijska, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Piazza Granda w Palmanova, Friuli Wenecja Julijska, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Miasta idealne miały „stworzyć” idealnych ludzi renesansu. Twórcy miasta idealnego chcieli ograniczyć przypadkowość w architekturze miejskiej. Wierzyli we własny geniusz. Chcieli stworzyć miasto zaprojektowane od początku do końca, bez miejsca na przypadek. Nie przewidzieli jednak, że takie miasto nie będzie miało jak się w przyszłości rozwijać, bez naruszenia swoich „idealnych” proporcji.

Piazza Grande w Palmanova, Friuli Wenecja Julijska, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Piazza Grande w Palmanova, Friuli Wenecja Julijska, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Miejscowość jest wzorowym i do dziś podziwianym przykładem miasta idealnego. W mieście idealnym – tak jak tutaj – najważniejszy miał być centralny plac, coś w rodzaju rynku, ulokowanego dokładnie w samym środku miasta – tak by każdy z mieszkańców miał tutaj stosunkowo blisko. Przy placu stoi katedra – drugi istotny element idealnego miasta. Wokół odchodzą gwieździście ułożone ulice. Całość oplatała geometrycznie perfekcyjna siatka ulic.

[better-ads type=’banner’ banner=’16060′ ]

Przez 200 lat miasto pozostawało pod panowaniem Republiki Weneckiej. Później wpadło w ręce Napoleona, który urzeczony pięknem Palmanova postanowił je dostosować do XIX-wiecznych standardów sztuki wojennej. Obecnie, ze względu na unikalną i kompletnie niezmienioną od setek lat formę, miasto znajduje się na liście UNESCO.

Jeśli planujesz wakacje we Włoszech to zobacz także mój artykuł o aktualnych cenach we Włoszech.

Rezerwujesz nocleg we Włoszech?

Wszystkie artykuły na blogu dla Czytelników zawsze pozostaną bezpłatne. Jeśli moje teksty były dla Ciebie pomocne, miło mi będzie, jeśli rezerwując nocleg na booking.com skorzystasz z tego linku polecającego lub wyszukiwarki poniżej. Cena dla Ciebie będzie bez zmian, ale booking.com podzieli się ze mną swoją prowizją. Daj znać, jeśli będę Ci mógł jakoś pomóc w planowaniu wyjazdu.

Booking.com

[better-ads type=’banner’ banner=’16283′ ]

Palmanova – położenie

Palmanova położona jest 20 km na południe od Udine, 55 km od Triestu i około 100 km na północny wschód od Wenecji. Leży tuż przy węźle łączącym autostrady A23 (która biegnie do Wiednia) i  A4, która przecina w poprzek północne Włochy.

Miasto położone jest na równinie, otoczone murami obronnymi w kształcie gwiazdy. Do wybrzeża Adriatyku jest stąd zaledwie 30 km (najbliższa plaża znajduje się w przepięknym Grado). Mimo bliskości Alp klimat jest tutaj typowy dla górnego wybrzeża Adriatyku.

Palmanova – ciekawe miejsca, atrakcje, zabytki…

Na zwiedzania miasteczka wystarczą około dwie godziny. Warto się tu zatrzymać w drodze na północne wybrzeże Adriatyku. Możesz zjechać nieco wcześniej z autostrady, a pozostałą część trasy do popularnych kurortów północnego wybrzeża Adriatyku, możesz przejechać drogami lokalnymi przez malownicze wioski.

[better-ads type=’banner’ banner=’16060′ ]

Mury obronne

Palmanova miała być nie tylko piękna, ale i zdolna przetrzymać ataki wojsk tureckich. Forma gwiaździstego fortu ułatwiała obronę miasta – fosy (mokra i sucha), dziewięć bastionów czy liczące 7 km długości dwa pierścienie murów obronnych stanowiły przeszkodę nie do sforsowania.

historyczne mury obronne miasta (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
historyczne mury obronne miasta (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Bramy wjazdowe

Na szczególną uwagę zasługują trzy monumentalne bramy na wjeździe do miasta z każdej strony. Zostały zbudowane w XVI w. Obecnie, z uwagi na ich szerokość, ruch sterowany jest wahadłowo przez sygnalizację świetlną.

jedna z historycznych bram wjazdowych prowadzących do miasta (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
jedna z historycznych bram wjazdowych prowadzących do miasta (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Piazza Grande

Główny plac w mieście, w kształcie idealnie symetrycznego sześciokąta. W założeniu projektanta plac miał skupiać życie całego miasta. Na środku znajduje się historyczny kamień (środek miasta).

Piazza Grande, Palmanova, Friuli Wenecja Julijska, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Piazza Grande, Palmanova, Friuli Wenecja Julijska, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Katedra

Znajdująca się przy Piazza Grande katedra została wzniesiona w latach 1615 – 1636. Katedra jest świetnym przykładem najlepszej architektury regionu Friuli Wenecja Julijska.

katedra w Palmanova, Friuli Wenecja Julijska, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
katedra w Palmanova, Friuli Wenecja Julijska, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Historyczne Muzeum Wojskowe

Znajduje się przy wschodniej bramie do miasta, w lochach Porta Cividale. Wewnątrz znajdują się materiały i zdjęcia dokumentujące historię miasta od czasów budowy do II wojny światowej. Mało kto z turystów wie o istnieniu tego muzeum. Nic dziwnego – w środku nie ma porywających eksponatów.

Historia

W XV i XVI w. wśród architektów pojawiła się utopijna idea stworzenia „miasta idealnego”. Chodziło o zachowanie niezwykłego porządku, precyzyjnie dobranych proporcji budynków i ulic. Architekci i filozofowie chcieli stworzyć świat, w którym będzie zachowana równowaga pomiędzy wszystkimi klasami społeczeństwa. Pierwszym i najsłynniejszym miastem zaprojektowanymi, jako miasto idealne była właśnie Palmanova. Została zaprojektowana przez renesansowego architekta Vincenzo Scamozziego na zlecenie Wenecjan w XVI w.

[better-ads type=’banner’ banner=’16779′ ]

Scamozzi wymarzył sobie, że „zasiedli” miasto wybranymi przez siebie ludźmi. Mieli to być rzemieślnicy i kupcy. Jednak plan sprowadzenia do miasta bogatych mieszkańców Wenecji nie powiódł się. Trafili tutaj dość przypadkowi ludzi, a często nawet byli to ludzie z marginesu społecznego i przestępcy.

Piazza Grande w Palmanova, Friuli Wenecja Julijska, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Piazza Grande w Palmanova, Friuli Wenecja Julijska, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Miasto idealne od samego początku borykało się z problemami. Było zaprojektowane na 8 tys. mieszkańców i z uwagi na mury obronne nie mogło się rozwijać. W takiej formie, w jakiej zostało zbudowane w XVI w., przetrwało do dziś. Nic się tu nie zmieniło.

Dziś Palmanovę zamieszkuje ok. 5400 osób. Mimo historycznego znaczenia ruch turystyczny jest tu niewielki. Mieszkańcy utrzymują się ze znajdującego się 2 km dalej outletu, gdzie zatrudnienie ma wiele osób. Centrum gospodarczym jest pobliskie Udine.

Palmanova, Friuli Wenecja Julijska, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Palmanova, Friuli Wenecja Julijska, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Komunikacja

Jak dojechać do Palmanova?

Z uwagi na to, że miasto leży na węźle łączącym autostrady A23 i A4 najłatwiej dotrzeć tu samochodem. W centrum znajduje się wiele miejsc parkingowych. Te bliżej głównego placu są płatne. Wystarczy jednak oddalić się o około 200-300 metrów od głównego placu, aby zaparkować w bezpłatnej strefie. Zazwyczaj w ciągu dnia nie ma większego kłopotu ze znalezieniem wolnego miejsca. Jadąc autostradą A4 należy zjechać na węźle Palmanova. Jeśli jedziesz do miasta autostradą A23 od północy należy – na końcu A23 – wjechać na A4 w kierunku na Słowenię i zjechać pierwszym zjazdem (Palmanova).

Stacja kolejowa w Palmanova

Miasto posiada stację kolejową, ale nie ma stąd bezpośrednich dalekobieżnych połączeń. Przykładowo na trasie Palmanova – Wenecja S. Lucia konieczna jest przesiadka w Udine albo w Cervignano. Czas podróży pociągiem do Wenecji to ponad dwie godziny. Średnio co godzinę odjeżdżają pociągi regionalne do Udine (które jest znacznie większą stacją niż Palmanova).

Miasta partnerskie

  • Palmanova nie posiada miast partnerskich.

Przeczytaj także

Zostaw komentarz