Terni

Autor: Łukasz Ropczyński
Opublikowano: Ostatnia aktualizacja: 1 komentarz 9,4 tysięcy wyświetleń

Położone w środkowych Włoszech Terni zazwyczaj w przewodnikach jest lekceważone. Ich autorzy błędnie twierdzą, że jest to głównie miasto przemysłowe. Tak naprawdę Terni łączy w sobie najlepsze cechy północy i południa kraju. Z jednej strony jest to nowoczesne miasto, ważny węzeł komunikacyjny i duży ośrodek przemysłowy za sprawą tutejszej huty. Z drugiej jednak strony bliskie okolice Terni nazywane są „zielonymi płucami Włoch”, miasto ma bardzo zadbaną starówkę i słynne wodospady, czyli kaskadę wodną z parkiem krajobrazowym.

 
Terni otoczone jest zalesionymi wzgórzami, pośród których skrywają się najpiękniejsze miasteczka wspaniałej Umbrii. Jest tu coś jeszcze… To umbryjska kuchnia. Region słynie z przydrożnych trattorii i czegoś w rodzaju swojskich restauracji, które znane są tylko mieszkańcom. W tych miejscach to obsługa, a nie goście, decyduje o tym, co dzisiaj można zjeść.

Kuchnia Umbrii – spróbuj przekąsek z foodtruck’a

Terni, Włochy (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Dojeżdżając do Terni chociażby od strony pobliskiego Spoleto po drodze będziemy mijać przydrożne przyczepy gastronomiczne. Z pozoru nie wyglądają zachęcająco. Być może dlatego, że polskim turystom kojarzą się z kiepskim jedzeniem, brudem i drożyzną. W Umbrii jest inaczej. Takie miejsce mają swoich stałych klientów. Zazwyczaj są to mieszkańcy okolicznych miejscowości i kierowcy. Głównym daniem serwowanym tutaj jest porchetta. To coś w rodzaju panini z pieczonym mięsem wieprzowym, z dodatkiem smalcu, czosnku, soli, dużej ilości pieprzu i kopru włoskiego. Podobno Porchetta kupowana w przydrożnej przyczepie różni się od tej w miastach. Jest świeższa i co ważniejsze wewnątrz jest naprawdę solidny kawałek mięsa.
 
Solidność to słowo klucz w takich miejscach. Po zjedzeniu panini przychodzi czas na kawę. Przy drogach kierowcy ciężarówek zamawiają caffe corretto, czyli espresso z solidnym kieliszkiem grappy. W Umbrii grappa zmieszana z kawą wydaje się czymś oczywistym. Wystarczy powiedzieć ?coretto? i wszystko jest jasne. W toskańskim barze składając takie zamówienie dostalibyśmy jakiś likier, pewnie amaretto.

Trufle i oliwa największym skarbem Terni

Terni, Włochy (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

W okolicznych lasach zbiera się trufle. Kupienie dorodnych czarnych trufli jest bardzo trudne, ale zdobycie bardziej cenionych trufli białych graniczy z cudem. Trufle je się tu z mięsem albo z pastą.
 
Jeśli przyjmiemy, że najlepsza oliwa z oliwek pochodzi z Włoch, to najlepszą oliwę we Włoszech znajdziemy w Umbrii. Wbrew pozorom to nie Toskania przoduje pod względem oliwy. Region słynie także z ręcznie wyrabianych makaronów. Świeże pasty można nabyć w wielu sklepach w Terni. W zależności od dnia tygodnia możemy kupić także świeżo robione pierożki ravioli i tortelini.
 
Charakterystycznym widokiem dla Terni są zakorkowane przed 19:00 ulice. Włosi wracając z pracy w pośpiechu zostawiają samochody często na środku drogi i kupują świeżą pastę na kolację. Do Umbrii przyjeżdża się także na dania z grzybami. Jest ich tu pod dostatkiem. Uzupełnieniem kuchni są włoskie szynki, różnego rodzaju sery, czosnek, zioła i oczywiście wino oraz grappa. Wbrew pozorom nie prowadzi się tu prestiżowego wyścigu na rodzaje win, jak w Toskanii. Często w restauracjach i trattoriach serwowane jest lokalne wino sfuso.
 
Umbria pod względem kuchni i krajobrazu jest niezwykła. Nie jest jeszcze skomercjalizowana jak nadmorskie regiony, czy słynna na cały świat Toskania. Umbria wydaje się być nieodkryta przez świat i dopiero zaczyna być modna.

Terni stolicą zakochanych – miasto św. Walentego

Terni, Włochy (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Wjeżdżając do Terni z każdej strony będą nas witać tablice informujące o tym, że jest to miasto zakochanych. Co roku 14 lutego zjeżdżają się tutaj ludzie z całego świata. Dzieje się tak za sprawą św. Walentego, który jest patronem miasta, który się tutaj urodził i był biskupem Terni. W miejscowej bazylice znajduje się grób św. Walentego. Wewnątrz kościoła zakochane pary mogą wpisywać się do pamiątkowej księgi. Znajdują się tam również intencje z Polski. W walentynki odprawiana jest msza święta w kilku językach, a wieczorem odbywa się pokaz sztucznych ogni. Uroczystościom kościelnym towarzyszą imprezy plenerowe i stragany. Na ulicach starego miasta pojawiają się namioty, w których cukiernicy na oczach gości przygotowują słodycze w kształcie serca lub dwojga zakochanych ludzi. Wszystko oczywiście można kupić, a później zjeść.
 
Terni szczyci się bardzo zadbaną starówką. Mimo tego, że miasto z uwagi na istniejący tu przemysł zostało zbombardowane przez wojska alianckie w czasie II wojny światowej, to centrum zostało odbudowane. W historycznym centrum stara zabudowa komponuje się z budynkami z XX wieku. Pod względem architektonicznym wszystko jest doskonale dopasowane. Wzdłuż głównego deptaku znajdują się trzy miejskie place. Są tu fontanny i skwery, ale także urzędy, nowoczesna biblioteka, poczta, firmowe sklepy, bary, gelaterie, pizzerie i cukiernie. Zamknięty dla ruchu samochodowego deptak tętni życiem przez cały dzień. Wieczorami czynne są puby i restauracje.

Wodospad główną atrakcją miasta

wodospad w Terni, Włochy (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
wodospad w Terni, Włochy (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Główną atrakcją miasta jest Cascata delle Marmore. Jeden z najpiękniejszych i najwyższych wodospadów Europy. Jego całkowita wysokość to 165 metrów, a woda spada tutaj trzema etapami. Wodospad jest niezwykłym osiągnięciem inżynierów starożytnego Rzymu. Był inspiracją dla Cycerona i Wirgiliusza. Wstęp pod sam wodospad jest płatny, ale cała infrastruktura jest bardzo dobrze zorganizowana. Wokół wodospadu przygotowano parkingi. Kupując bilet jesteśmy uprawnieni do spaceru po parku. Leśnymi ścieżkami i specjalnie przygotowanymi schodkami możemy przejść z dolnego parkingu na taras widokowy na samej górze wodospadu. W ciągu słonecznego dnia można zrobić sobie tutaj zdjęcia nie tylko na tle burzliwie opadającej wody, ale także na tle kolorowej tęczy, która wytwarza się tutaj w naturalny sposób.
 
Z uwagi na fakt, że rzeka zasilająca wodospad wykorzystywana jest przez elektrownię wodną, utworzono specjalny harmonogram, kiedy wodospad jest czynny. Puszczenie wody poprzedza ostrzeżenie dźwiękowe. Zazwyczaj w ciągu dnia wodospad jest czynny przez kilka godzin rano i kolejnych kilka po południu. W soboty i niedzielę wodospad otwarty jest cały dzień aż do późnego wieczora. Warto tu być zarówno w ciągu słonecznego dnia, gdy można spacerować po lesie, jak i po zmroku, gdy wodospad jest przepięknie oświetlony. Z uwagi na różne godziny otwarcia przed przyjazdem do Terni lepiej upewnić się na oficjalnej stronie internetowej Cascata delle Marmore, czy wodospad będzie czynny.

mapa parku Cascata delle Marmore
mapa parku Cascata delle Marmore

Booking.com

Terni – położenie

Terni położone jest w środkowych Włoszech, w zielonym regionie Umbria. Miasto leży w dolinie pomiędzy wysokimi górami. Taka lokalizacja sprawia, że w czasie wakacji bywa tu duszno. Być może ma na to wpływ tutejsza huta, jedna z największych we Włoszech. Przez miasto przepływa rzeka Nera.

Terni jest dobrym miejscem wypadowym na wakacyjne wycieczki po Umbrii. Zaledwie 15 km od miasta znajdują się góra z łąkami dostępnymi dla turystów. Rolnicy pasą tu kozy, krowy i barany, które pilnowane są przez psy pasterskie. W górach przebiega granica pomiędzy Umbrią, a Lazio. Kilkanaście kilometrów dalej w kierunku południowo wschodnim jest Abruzja, a kilkadziesiąt kilometrów na wschód – Marche.

Terni, Włochy (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Ciekawe miejsca, atrakcje, zabytki…

Terni może być świetną bazą wypadową do zwiedzania Umbrii. Z Terni warto wybrać się na jednodniowe wycieczki do takich miast jak Narni, Spoleto, Todi, Asyż i Perugia.

centrum miasta (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
centrum miasta (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
centrum miasta (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
centrum miasta (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
centrum miasta (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
centrum miasta (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
centrum miasta (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
centrum miasta (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
centrum miasta (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
centrum miasta (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
wodospad Cascata delle Marmore (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
wodospad Cascata delle Marmore (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
wodospad Cascata delle Marmore (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
wodospad Cascata delle Marmore (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
wodospad Cascata delle Marmore (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
wodospad Cascata delle Marmore (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Wodospady – Cascata delle Marmore

Największa atrakcja turystyczna w Terni. Wysoki na 165 metrów wodospad uruchamiany jest dwa razy dziennie w ciągu tygodnia oraz zazwyczaj przez całą sobotę i niedzielę. W ciągu dnia można spacerować po leśnych ścieżkach wzdłuż wody. Z dolnego parkingu można przejść na taras widokowy na górze skąd rozciągają się widoki na wzgórza Umbrii. Wieczorami kaskada jest efektownie oświetlona. Należy pamiętać, że zazwyczaj w styczniu i w innych wybranych okresach kaskada jest nieczynna w zwykłe dni tygodnia. Szczegółowy harmonogram znajduje się na oficjalnej stronie internetowej wodospadu. W 2018 r. normalny bilet wstępu kosztował 10 euro. Dla dzieci, osób starszych i młodzieży przewidziane są częściowe zniżki. Parking był bezpłatny (stosunkowo dużo wolnych miejsc).

wodospad w Terni, Włochy (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Basilica di San Valentino

Świątynia zbudowana w miejscu, w którym został pochowany biskup św. Walenty, patron zakochanych. Św. Walenty, biskup Terni, zginął śmiercią męczeńską w Rzymie w 273 r. Obecny budynek kościoła wraz z klasztorem został wzniesiony w 1618 r. W kościele znajdują się relikwie świętego, a co roku 14 lutego organizowane są specjalne uroczystości, na które przyjeżdżają ludzie z całego świata. W kościele wystawiona jest księga, do której zakochane pary z różnych krajów wpisują swoje intencje. Legenda głosi, że wszystkie pary, które odwiedziły to miejsce w Dniu Zakochanych będą ze sobą do końca życia.

Historyczne centrum Terni

Zamknięte dla ruchu historyczne centrum jest miejscem spacerów mieszkańców i turystów. Znajdują się tutaj eleganckie sklepy, liczne restauracje, pizzerie, gelaterie, bary i puby. Miejskie place zostały ciekawie zaaranżowane. Wybudowano fontanny, ławki, zadbaną o małą architekturę i zieleń. W obrębie starówki znajduje się wiele drobnych zabytków, głównie są to budynki urzędów, kościołów i nieliczne kamienice, które przetrwały bombardowanie w trakcie II wojny światowej. Po wojnie historyczna zabudowa została uzupełniona o nowsze budynki. Warto podkreślić, że Terni nie jest nastawione na turystykę. Jeśli już, to skupia się ona raczej wokół kaskady i kościoła San Valentino. To powoduje, że na starówce w Terni znajdziemy wiele świetnych restauracji, w których jedzą tutejsi Włosi. W takich miejscach jedzenie jest często tańsze i smaczniejsze.

Terni, Włochy (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Lago di Piediluco

Położone 13 km od Terni jezioro Piediluco jest przede wszystkim zbiornikiem dla pobliskiej elektrowni wodnej. Nad jeziorem znajdują się bulwary spacerowe, jest też niewielka miejscowość o nazwie Piediluco przylegająca do jeziora (w zasadzie to jedna długa ulica). Warto przyjechać tutaj na kilkugodzinny spacer. Wokół jeziora znajdują się tereny zielone. Można tam się opalać. Kąpiel w jeziorze jest zabroniona z uwagi na niebezpieczne dno. Na jeziorze organizowane są zawody kajakowe. Trasa pomiędzy Terni, a Piediluco wiedzie krętymi górskimi serpentynami. Jest bardzo malownicza, ale i niebezpieczna z uwagi na duży ruch pojazdów ciężarowych.

Okoliczne wzgórza

Jadąc w kierunku miasteczka Stroncone (5 km od Terni) dotrzemy do zielonych wzgórz i łąk, na których pasą się kozy, owce i krowy. Spotkamy tam rolników poruszających się 40-letnimi fiatami panda 4×4 oraz nieliczne gospodarstwa agroturystyczne. Mieszkańcy Terni w czasie wakacji przyjeżdżają tu w weekendy aby odpocząć na łąkach. Należy pamiętać, aby nie parkować samochodów na trawie. Straż leśna bardzo to kontroluje. Ponadto na krętej drodze można spotkać dzikie kozy. Spacerując po łąkach można dotrzeć do granicy Umbrii (informuje o tym specjalny znak).

Parco Chico Mendes il Mare di Terni

Miejski park wraz ze sztuczną plażą, nazywaną ?Morze Terni?. Władze miasta wspierały jego budowę, ponieważ mieszkańcy upalnego w czasie wakacji Terni, mają stosunkowo daleko do najbliższej plaży (1,5 godziny jazdy nad Morze Tyrreńskie – pod warunkiem, że nie ma korków). W 2018 r. wstęp do Parco Chico Mendes il Mare di Terni  w ciągu tygodnia wynosił 6,50 euro, a w weekendy 8 euro od osoby. Do tego pobierano osobne dopłaty za parasol (2 euro) i leżak (3,50 euro). Na terenie kompleksu znajdują się boiska do piłki plażowej (dodatkowo płatne) i dyskoteka. Częściowo jest tu także bezpłatna sieć wifi. Na terenie parku jest też odkryty basen z niewielką zjeżdżalnią oraz brodzik dla dzieci.

HISTORIA

Na okolicznym terenie początki osadnictwa sięgają X w. p.n.e.! Historia miasta i tego co działo się wokół dzisiejszego Tereni jest więc długa i pasjonująca. Trudno ją streścić w kilkunastu zdaniach na potrzeby niniejszego przewodnika.
 
Z punktu widzenia turystycznego i tego, jak dziś wygląda Terni, kluczowe było uprzemysłowienie miasta, które nastąpiło końcem XIX w., kilkanaście lat po zjednoczeniu Włoch. W 1875 r. rozpoczęto tutaj budowę tzw. fabryki broni. Przemysł zbrojeniowy za sprawą decyzji Krajowego Departamentu Obrony był kluczową gałęzią przemysłu. Powstała także odlewnia metalowych rur, pieców i innych elementów. W ramach odlewni przygotowywało się części, z których następnie budowano wojskowe okręty podwodne.
 
Końcem XIX w. do Terni przybyli przedsiębiorcy i biznesmeni z całych Włoch. Poza odlewnią kupili tutejszą hutę, aby ją zmodernizować i rozbudować. Powstała także fabryka narzędzi rolniczych. W Terni rozpoczęto też produkcję preparatów medycznych i leków, a na tutejszej rzece w 1896 r. rozpoczęto budowę elektrowni wodnej.
 
Terni stało się jednym z niewielu tak dobrze uprzemysłowionych miast we Włoszech, ponadto posiadającym własną elektrownię. Wraz z uprzemysłowieniem nastąpiła gwałtowna rozbudowa bloków i mieszkań, a także szpitali, banków, urzędów, teatrów i parków. Duży nacisk położono na szkolnictwo i edukację przyszłych pracowników fabryk.
 
W czasie I wojny światowej wytwarzano tutaj ponad 2000 karabinów maszynowych dziennie. Trwała też budowa elementów czołgów i łodzi podwodnych oraz kolejnych mieszkań – głównie były to wieżowce, które nawet dzisiaj wyglądają całkiem nieźle. Terni dla włoskiej gospodarki było jednym z najważniejszych miast.
 
W czasie II wojny światowej z uwagi na zlokalizowany tutaj przemysł miasto zostało doszczętnie zbombardowane. Po wojnie odbudowano olbrzymią hutę, będącą głównym pracodawcą w mieście oraz elektrownie wodną.
 
W ostatnich kilkunastu latach miasto wciąż się rozwija. Wprawdzie z 20 letnim opóźnieniem rozpoczęto budowę tunelu pod centrum (oddanego już do użytku) oraz wielkiego centrum biznesowo, handlowo, mieszkalnego przy jednej z głównych ulic w pobliżu starówki. Wciąż powstają nowe drogi, bloki mieszkalne i centra handlowe. W międzyczasie tutejszą hutę przejął gigantyczny niemiecki koncern (działający także w Polsce) o nazwie ThyssenKrupp. Grupa zatrudnia na całym świecie 196 000 osób i jest jednym z głównych producentów stali.

Terni, Włochy (fot. Ł. Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Komunikacja

Jak dojechać do Terni

Terni jest ważnym węzłem komunikacyjnym w regionie. Miasto z centrum Włoch połączone jest bezpłatną drogą ekspresową łączącą Terni z Orte (węzeł z autostradą A1 – Autostrada Słońca, prowadząca m.in. do Rzymu lub Florencji) i Viterbo. W kierunku północnym biegnie druga ważna droga ekspresowa łącząca Terni ze stolicą regionu, a także z miastami północy, takimi jak Cesena (autostrada A14) i Ravenna. Wciąż trwają prace mające na celu dobudowanie wschodniej obwodnicy miasta i drogi ekspresowej w kierunku Spoleto, a w przyszłości dalej w kierunku wybrzeża Adriatyku (na razie gotowe są tylko poszczególne etapy).

Stacja kolejowa w Terni

W mieście znajduje się stacja kolejowa. Regularnie odjeżdżają stąd pociągi do Rzymu (w godzinach szczytu co godzinę). Czas przejazdu do stolicy Włoch pociągiem regionalnym to nieco ponad godzina, a cena biletu w 2018 r. wynosiła 7,25 euro.
 
Ciekawostką jest fakt, że raz dziennie z Terni odjeżdża bezpośredni pociąg do Mediolanu. Wsiadając do pociągu o 5:00 rano będziemy w centrum Mediolanu o 12:15. Za przejazd pociągiem intercity zapłacimy około 55 euro w jedną stronę.

Miasta partnerskie

  • Cartagena (Hiszpania)
  • Saint-Ouen (Francja)
  • Praga (Czechy)
  • Dunaújváros (Węgry)

Przeczytaj także

Zostaw komentarz

1 komentarz

Małgorzata 11 stycznia 2018 - 00:16

Pięknie, solidnie i wyczerpująco o mieście Terni!

Odpowiedz