Strona główna -> Umbria -> Asyż – gotowy plan zwiedzania oraz sporo więcej! Co zobaczyć poza Bazyliką świętego Franciszka?

Asyż – gotowy plan zwiedzania oraz sporo więcej! Co zobaczyć poza Bazyliką świętego Franciszka?

Autor: Łukasz Ropczyński
Opublikowano: Ostatnia aktualizacja: 13 komentarzy 30,3 tysięcy wyświetleń
Asyż - gotowy plan zwiedzania oraz sporo więcej! Co zobaczyć poza Bazyliką św. Franciszka? (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Asyż jest szczególnie bliski podróżnikom z Polski. Miasto świętego Franciszka to dla wielu turystów punkt obowiązkowy, a także ważny cel na mapie licznych pielgrzymek. Bazylika świętego Franciszka jest najcenniejszym zabytkiem miasta, ale nie jedynym, który koniecznie trzeba zobaczyć. Faktem jest że niemal cały średniowieczny Asyż wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Asyż to miasto średniowiecznych domów zbudowanych z różowego kamienia i brukowanych uliczek, które na każdym kroku ozdobione są kwiatami i zielenią. Wiele z nich skrywa punkty widokowe, z których można podziwiać panoramę Umbrii. Natomiast po zwiedzaniu historycznego centrum miasta, warto wybrać się jeszcze do dwóch niezwykłych miejsc. Jednych z naszych ulubionych w Umbrii, o których część internetowych przewodników zapomina.

3-km za miastem, na zielonym wzgórzu Monte Subasio, znajduje się mistyczna pustelnia Ermo delle Carceri. Jej zwiedzanie to niezwykłe przeżycie, zwłaszcza, że można zajrzeć do dawnej celi świętego Franciszka, a całość otoczona jest tak gęstą zielenią, że zdaje się być odcięta od świata.

Jeśli poszukujesz rzetelnych wiadomości z Włoch oraz wakacyjnych inspiracji, porad i darmowych przewodników to zapraszam Cię do obserwowania naszego konta na Instagramie.

Tymczasem na równinie, przy drodze prowadzącej do Asyżu, znajduje się Bazylika Matki Bożej Anielskiej, która jest kolebką zakonu franciszkańskiego. Co ważniejsze, świątynia powstała w miejscu gdzie zmarł święty Franciszek. Wewnątrz Bazyliki znajduje się kościółek Porcjunkula („Cząsteczka”), który został odbudowany w XIII wieku przez świętego Franciszka.

Jeśli jedziesz do Umbrii, to przeczytaj także nasz duży przewodnik po całym regionie:

Zapraszam Cię do przewodnika po Asyżu. Opisuję w nim jak dojechać do miasta świętego Franciszka, co warto wiedzieć przed podróżą, jak zaplanować zwiedzanie miasta, gdzie zjeść pyszny i tani obiad z lokalsami, a na koniec – jak odkryć wspomniane dwa miejsca poza samym Asyżem.

Ile dni zaplanować na zwiedzanie Asyżu? A może zwiedzić też przy okazji Umbrię?

Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Asyż jest niewielkim miasteczkiem. Jeśli planujesz przyjechać tu na jednodniową wycieczkę to od rana do zachodu słońca spokojnie zdążysz odwiedzić wszystkie zabytki, punkty widokowe i ciekawe miejsca, również te poza murami miasta.

widok na Asyż z drogi prowadzącej do miasta, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
widok na Asyż z drogi prowadzącej do miasta, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Już sama droga dojazdowa, do położonego na malowniczym wzgórzu Asyżu, robi wrażenie. W umbryjskim słońcu bieleją kamienne mury obronne Asyżu, średniowieczne kamienice, wieże i kościoły. Czas jakby zatrzymał się wieki temu, gdy uliczkami miasteczka wędrował sam święty Franciszek. Wszystko to składa się na niesamowitą atmosferę tego miasta.

Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Dla nas Umbria jest jednym z trzech najpiękniejszych regionów Włoch, ale to nie jest miłość od pierwszego wejrzenia. Po pierwsze Umbria nie wydaje się tak cukierkowa i dopieszczona w każdym calu, jak sąsiednia Toskania. Po drugie Umbria graniczy z Lacjum, które ma dość monotonne, wypalone od promieni słońca, pożółkłe pola. Umbria w porównaniu z Lacjum to region pełen zieleni, zróżnicowanych pól, najlepszej we Włoszech oliwy z oliwek, znakomitych trufli i średniowiecznych miasteczek. Malutkie miasteczka mają swoje wyraźne granice, natomiast zabudowa została ściśnięta na wzgórzach. Ponadto wciąż istotną rolę pełni tu rolnictwo.

Asyż jako baza wypadowa do zwiedzania Umbrii

w Umbrii zamiast hoteli w miastach, wolimy wybierać wiejskie gospodarstwa agroturystyczne z basenami - umbryjska wieś jest równie piękna jak Toskania, ale mniej rozdeptywana przez turystów (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
w Umbrii zamiast hoteli w miastach, wolimy wybierać wiejskie gospodarstwa agroturystyczne z basenami – umbryjska wieś jest równie piękna jak Toskania, ale mniej rozdeptywana przez turystów (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Kilkukrotnie w trakcie naszych pobytów w Umbrii, okolice Asyżu były dla nas bazą wypadową do dalszego zwiedzania regionu. Lokalizacja miasta, w przepięknej scenerii i blisko ważnych szlaków komunikacyjnych sprawia, że warto zostać tutaj na dłużej i uczynić Asyż bazą wypadową do dalszego zwiedzania Umbrii. Wybieraliśmy zazwyczaj klimatyczną agroturystykę z basenem, gdzieś na obrzeżach miasta:

  • Agriturismo Le Terre del Casale – piękne apartamenty w domu z kamienia. Agroturystyka posiada bardzo ładny basen, duży, zielony ogród i darmowe wifi.
w Agriturismo Podere Toscano zatrzymaliśmy się w 2022 r., obiekt położony jest w gaju oliwnym i ma basen z widokiem na Umbrię i Toskanię (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
w Agriturismo Podere Toscano zatrzymaliśmy się w 2022 r., obiekt położony jest w gaju oliwnym i ma basen z widokiem na Umbrię i Toskanię (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
  • Agriturismo Podere Toscano – nasze odkrycie z 2022 r. Agroturystyka w gaju oliwnym, ponad 60 km od Asyżu, ale leży na granicy Umbrii z Toskanią. Basen z widokiem, duże apartamenty, szybkie wifi i świetna baza wypadowa do zwiedzania dwóch wspaniałych regionów.

Możesz też wybrać jeden z klimatycznych hoteli w centrum Asyżu jak chociażby tani i klimatyczny Hotel Lieto Soggiorno**, leżący w samym centrum lub Hotel Posta Panoramic, z pokoi którego roztacza się panoramiczny widok na Umbrię. Nocleg w centrum pozwala poczuć wieczorną atmosferę miasta kiedy „jednodniowi turyści” wyjeżdżają, a w Asyżu pozostają przede wszystkim sami mieszkańcy.

W dziale noclegi we Włoszech znajdziesz nasze ulubione hotele, kempingi i apartamenty w różnych częściach Włoch.

Zwiedzanie Bazyliki świętego Franciszka z Asyżu

Bazylika św. Franciszka, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Bazylika św. Franciszka, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Po przyjeździe do Asyżu pierwsze kroki najlepiej skierować od razu w stronę Bazyliki świętego Franciszka. Prowadzą tam w zasadzie dwie zatłoczone uliczki, które tworzą owalny obwód – można pójść jedną ulicą, a wrócić drugą. Pielgrzymów kuszą tutejsze cukiernie oraz sklepy z dewocjonaliami i lokalnymi produktami. Wystawy pełne są tandetnych pamiątek, takie jak miniaturowe figurki świętego Antoniego, chińskie różańce i krzyżyki. Nie dajcie się na razie na nie skusić.

Kościół dolny

Kościół dolny, Bazylika świętego Franciszka w Asyżu (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Kościół dolny, Bazylika świętego Franciszka w Asyżu (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Bazylika świętego Franciszka jest najważniejszym miejscem w Asyżu, wpisanym na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Bazylika to tak naprawdę dwa kościoły – dolny i górny, pamiętaj więc aby odwiedzić każdy z nich. Ten dolny jest starszy, a jego budowę rozpoczęto już w 1228 r., czyli dwa lata po śmierci Franciszka i w dniu jego kanonizacji.

Kolejne dwa lata później dolna bazylika została już ukończona, natomiast górna została konsekrowana w 1253 roku. Kompleks bazyliki zbudowano z różowego kamienia z góry Subasio. Kościół zbudowano w stylu włoskiego gotyku – surowego, a jednocześnie niezwykle pięknego.

Do dolnej Bazyliki wchodzi się przez podwójny portal z końca XIII wieku. Na ścianach nawy głównej można podziwiać XIII-wieczne freski ze scenami z Męki Pańskiej (po prawej) i opowieściami z życia świętego Franciszka (po lewej). Wbrew zasadom głoszonym przez Franciszka, sama bazylika jest bardzo bogato zdobiona, albowiem zachwycają wszechobecne freski, rzeźby i marmury. Takie zdobienie wnętrz kościołów nie do końca stoi w sprzeczności z naukami świętego, ponieważ to świątynia wysokiej rangi, która odwiedzana jest przez ogromne ilości pielgrzymów.

krypta w Kościele dolnym, w której znajduje się Kaplica Grobu św. Franciszka (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
krypta w Kościele dolnym, w której znajduje się Kaplica Grobu św. Franciszka (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Najważniejszym miejscem w kościele dolnym jest zejście prowadzące do krypty, w której znajduje się Kaplica Grobu świętego Franciszka. Ciało świętego przeniesiono tutaj już w 1230 r., ale sprawa nie było nagłośniona. Zakonnicy starali się wręcz ukryć ten fakt, ponieważ obawiali się kradzieży ciała. W 1818 r. papież osobiście nakazał poszukiwanie ciała świętego Franciszka. Dopiero po wieloletnich badaniach odkryto, iż ciało spoczywa pod ołtarzem dolnego kościoła. W rezultacie zbudowano wtedy sarkofag i udostępniono wiernym możliwość odwiedzania tego miejsca.

Klasztor

Sacro Convento to franciszkański klasztor, który jest połączony z górnym i dolnym kościołem Bazyliki św. Franciszka w Asyżu (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Sacro Convento to franciszkański klasztor, który jest połączony z górnym i dolnym kościołem Bazyliki św. Franciszka w Asyżu (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Po wyjściu z dolnego kościoła można częściowo zobaczyć klasztor. Turystom udostępniono tylko niektóre renesansowe krużganki i korytarze. Z pierwszego piętra krużganka Sykstusa IV wchodzi się do muzeum, w którym znajduje się kolekcja sztuki sakralnej. To między innymi obrazy, wyroby złotnicze i tekstylne związane z historią bazyliki.

klasztor, który jest połączony z górnym i dolnym kościołem Bazyliki św. Franciszka w Asyżu (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
klasztor, który jest połączony z górnym i dolnym kościołem Bazyliki św. Franciszka w Asyżu (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Kościół górny

Kościół górny zachwyca przestronnością i wszechobecnymi freskami, Bazylika św. Franciszka, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Kościół górny zachwyca przestronnością i wszechobecnymi freskami, Bazylika św. Franciszka, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Z krużganka schodami można przejść do górnego kościoła, który jest znacznie wyższy i jaśniejszy. To całkowite przeciwieństwo ciemnego dolnego kościoła, która ma skłaniać do refleksji i pokuty. Tutaj – w górnym kościele – także w pierwszej chwili w oczy rzucają się wszechobecne freski, a świetliste wnętrza mają zachęcać do modlitwy.

Kościół górny, Bazylika św. Franciszka w Asyżu, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Kościół górny, Bazylika św. Franciszka w Asyżu, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Transept – czyli nawa poprzeczna kościoła – jest ozdobiona XIII-wiecznym freskami autorstwa Cimabue, które przedstawiają m.in. ukrzyżowanie i sceny z apokalipsy. Cimabu jest też autorem fresków przedstawiających czterech Ewangelistów, które znajdują się nad gotyckim ołtarzem głównym.

Kościół górny, Bazylika św. Franciszka w Asyżu, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Kościół górny, Bazylika św. Franciszka w Asyżu, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Górny kościół został uszkodzony w trakcie dramatycznego trzęsienia ziemi w 1997 r. Zginęły wówczas cztery osoby, które przebywały w tym czasie w kościele. Jedną z ofiar był polski zakonnik. Na ziemię runęła wówczas duża część zabytkowych sklepień. Sklepienie odbudowano, jednak nie udało się odtworzyć uszkodzonych fragmentów fresków.

Porada praktyczna: w miesiącach letnich dolny kościół otwarty jest od 6:00 do 19:00, a górny kościół od 8:30 do 19:00. W miesiącach zimowych obydwa kościoły są otwarte o godzinę krócej. Ostatnie wejście na kwadrans przed zamknięciem.

Asyż w jeden dzień – co jeszcze warto zobaczyć?

Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Na poniższej mapie google zaznaczyłem plan zwiedzania Asyżu w jeden dzień. Mapę możesz dowolnie przesuwać i przybliżać.

Asyż to wąskie uliczki i punkty widokowe

spojrzenie w bok z Via San Rufino, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
spojrzenie w bok z Via San Rufino, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Bazylika świętego Franciszka zdominowała pod względem architektury cały Asyż. Jednak będąc w miasteczku warto – bez żadnego planu – przespacerować się brukowanymi uliczkami. Zaułki, podwórka, a nawet drzwi do kamienic ozdobione są donicami z kolorowymi kwiatami. Miasto jest pełne zieleni, a ponadto na każdym kroku kryją się punkty widokowe, z których można podziwiać krajobraz Umbrii.

urokliwa Via Cardinale Raffaele Merry u dołu której wyłania się widok na Bazylikę św. Franciszka (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
urokliwa Via Cardinale Raffaele Merry u dołu której wyłania się widok na Bazylikę św. Franciszka (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Moje ulubione ulice, uliczki i małe skwery w centrum Asyżu to:

  • Via Metastasio – przebiega równolegle do zatłoczonej Via San Francesco, ale jest wyżej. Nie ma przy niej tylu barów i sklepów, turystów jest mniej, ale jest za to punkt widokowy, z którego można spojrzeć na równinę położoną na południe od Asyżu.
  • Chiesa di Santa Margherita – przed malutkim kościołem świętej Małgorzaty znajduje się ukryty punkt widokowy na Bazylikę.
  • Via San Rufino – uliczka łącząca Piazza del Comune z kościołem świętego Rufina. Idź niespiesznie, spoglądając w boczne alejki.
widok z Via Metastasio, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
widok z Via Metastasio, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Piazza del Comune

główny plac Asyżu, czyli Piazza del Comune (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
główny plac Asyżu, czyli Piazza del Comune (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Piazza del Comune to główny plac miasta, czyli polityczne i kulturalne centrum Asyżu. Znajduje się przy nim XIV-wieczny Palazzo dei Priori, który obecnie jest siedzibą władz miasta. Po przeciwnej stronie placu dumnie stoi kościół Santa Maria sopra Minerva, o którym w kolejnym akapicie. Na lewo od kościoła jest jeszcze XIII-wieczny Palazzo del Capitano del Popolo. Na placu rozstawione są restauracyjne i barowe stoliki. Jednak najlepsza restauracja ukryta jest w zabytkowych wnętrzach, nieco wgłębi. To Caveau del Capitano – z krótką kartą i z fenomenalną kuchnią. Ceny – jak na Asyż – przeciętne.

Kościół Santa Maria sopra Minerva w Asyżu

Kościół Santa Maria sopra Minerva w Asyżu, którego fasada to część starożytnej rzymskiej świątyni (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Kościół Santa Maria sopra Minerva w Asyżu, którego fasada to część starożytnej rzymskiej świątyni (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Niech Was nie zmyli fasada! W przeszłości była tu starożytna rzymska świątynia, co jest najlepszym dowodem na to, jak starym miastem jest Asyż. W 1539 r. na rozkaz papieża Pawła III do fasady dawnej rzymskiej świątyni dobudowano kościół. We wnętrz warto zobaczyć XVII-wieczne freski na sklepieniu oraz ołtarz główny z tego samego okresu.

Kościół świętego Rufina w Asyżu

Katedra w Asyżu, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Katedra w Asyżu, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Jest to romański kościół, którego budowę rozpoczęto w 1029 r. W późniejszym okresie przebudowano fasadę katedry, ozdabiając ją trzema rozetami. W kościele znajduje się chrzcielnica, w której został ochrzczony święty Franciszek. Była to wówczas jedyna chrzcielnica w Asyżu.

Pod głównym ołtarzem pochowany jest święty Rufin. Przylegająca do katedry Kaplica Najświętszego Sakramentu w stylu barokowym ozdobiona jest freskami Giorettiego, Carboniego i Ciro Ferrittiego. Na zdjęciach powyżej po lewej stronie znajduje się nawa główna, a na zdjęciu po prawej Kaplica Najświętszego Sakramentu zdobiona XVI-wiecznymi freskami.

Bazylika świętej Klary w Asyżu

Bazylika świętej Klary, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Bazylika świętej Klary, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Przed wejściem do bazyliki zwróć uwagę jaki piękny widok na panoramę Umbrii roztacza się z XIX-wiecznego Piazza Santa Chiara. Natomiast sama bazylika to gotycka budowla z XIII wieku, która powstała w miejscu kościoła świętego Jerzego, w którym to kościele początkowo pochowano i kanonizowano świętego Franciszka. Prace nad budową bazyliki rozpoczęto już w 1257 r., czyli cztery lata po śmierci świętej Klary. W 1260 r. kościół był prawie ukończony, a ciało Klary pochowane było pod ołtarzem głównym. Z kolei w 1850 r. ciało świętej zostało przeniesione zostało do nowo wybudowanej krypty.

Bazylika świętej Klary, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Bazylika świętej Klary, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Fasada bazyliki ozdobiona jest pasami z różowego i białego kamienia, wydobywanego na zboczu góry Subasio. Pod względem architektonicznym fasada bazyliki przypomina nieco kościół górny Bazyliki świętego Franciszka.

Do Bazyliki świętej Klary przylegają dwie kaplice: Kaplica Ukrzyżowania (z zabytkowym krucyfiksem z XII wieku, przyniesionym przez świętego Damiana) oraz Kaplica Najświętszego Sakramentu. Na sklepieniu Bazyliki świętej Klary zachowały się oryginalne freski z XIII i XIV wieku.

Kościół świętego Piotra

Kościół św. Piotra, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Kościół św. Piotra, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Opactwo San Pietro w Asyżu – położone na placu o tej samej nazwie – jest rzadziej odwiedzane przez turystów. Kościół leży nieco poza głównym szlakiem, którym każdego dnia spacerują tysiące pielgrzymów. Mimo wszystko warto tu na moment zajrzeć ze względu na benedyktyńskie pochodzenie i duchową atmosferę.

Kościół jest o wiele mniej znany niż dwie słynne bazyliki oraz katedra w Asyżu, ale ma ciekawą historię. Starożytny klasztor benedyktynów został założony tutaj w X wieku, jednak wcześniej znajdowała się w tym miejscu starożytna rzymska nekropolia. Po ponad dwóch wiekach około 1252 roku benedyktyni opuścili klasztor, a na ich miejsce przybyli cystersi, którzy ukończyli budowę opactwa i kościoła. W rzeczywistości kościół został konsekrowany dopiero w 1254 roku przez papieża Innocentego IV.

wnętrze kościóła św. Piotra, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
wnętrze kościóła św. Piotra, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Kościół ma typową romańsko-umbryjską architekturę. Podobnie jak inne świątynie w mieście, tutaj także zastosowano kamień z Monte Subasio. Wnętrze kościoła wykonane jest surowo wyglądającego kamienia, a masywne filary dzielą go na trzy nawy.

Asyż poza swoimi murami – dwa bardzo ważne miejsca

Po zwiedzaniu historycznego centrum Asyżu koniecznie odwiedź jeszcze dwa wyjątkowe miejsca, które przez część internetowych przewodników są niesłusznie pomijane.

Pustelnia Erem w Carceri

droga prowadząca do Pustelni Erem w Carceri, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
droga prowadząca do Pustelni Erem w Carceri, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Eremo delle Carceri, czyli pustelnia Carceri to nasze ulubione miejsce w Asyżu, chociaż może nie do końca w Asyżu, ponieważ pustelnia znajduje się 3-4 km za miastem, na zboczu Monte Subasio. Całość ukryta jest w gęstym lesie i sprawia wrażenie miejsca odciętego od świata. Nadaje to dodatkowej aury mistycyzmu. Samochód można zostawić po lewej stronie, zaraz za ostrym zakrętem Via Eremo delle Carceri, tuż za żwirową drogą prowadzącą do pustelni.

Pustelnia Erem w Carceri, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Pustelnia Erem w Carceri, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Wbrew pozorom – jak widać na naszych zdjęciach zrobionych w czasie wakacji – do pustelni nie przyjeżdżają tłumy turystów.

Pustelnia Carceri to miejsce podarowane przez zakon benedyktynów świętemu Franciszkowi w 1215 r. Wokół rosną wielowiekowe dęby. Słowo carceri może być mylące ponieważ nie oznacza więzienia, ale pochodzi od łacińskiego carcer, co oznacza „odosobnione” i „samotne miejsce”.

Pustelnia Erem w Carceri, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Pustelnia Erem w Carceri, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Wąskim korytarzem dociera się do groty Franciszka, w której święty medytował. W grocie do dziś zachowało się jego kamienne łoże. Znajduje się tam również krzyż z XV wieku. W pobliżu, nad strumykiem, rośnie dąb nazwany „Drzewem ptaków”. Według przypowieści siadały na nim ptaki, z którymi rozmawiał święty Franciszek. Obecnie znajduje się tam klasztor zbudowany przez świętego Bernardyna w XV wieku.

Porada praktyczna: obecnie pustelnią opiekują się Bracia Mniejsi z Asyżu. Zwiedzanie jest bezpłatne. Godziny otwarcia, godziny mszy oraz dodatkowe informacje można znaleźć na oficjalnej stronie https://www.santuarioeremodellecarceri.org/

Bazylika Matki Bożej Anielskiej

Bazylika Matki Bożej Anielskiej w Santa Maria degli Angeli w pobliżu Asyżu, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Bazylika Matki Bożej Anielskiej w Santa Maria degli Angeli w pobliżu Asyżu, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Drugim bardzo ważnym miejscem – będącym kolebką zakonu franciszkańskiego – jest Bazylika Matki Bożej Anielskiej, nazywana też Bazyliką Najświętszej Marii Panny od Aniołów (wł. Basilica di Santa Maria degli Angeli). Znajduje się ona przy Piazza Porziuncola w miejscowości Santa Maria degli Angeli, około 3 km od Asyżu.

Porada praktyczna: jadąc w tę stronę z Asyżu nie zapomnij zatrzymać się na pamiątkowe zdjęcia – mniej więcej w połowie drogi doskonale widać panoramę położonego na wzgórzu Asyżu. To idealny punkt do zdjęć.

Bazylika Matki Bożej Anielskiej w Santa Maria degli Angeli w pobliżu Asyżu, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Bazylika Matki Bożej Anielskiej w Santa Maria degli Angeli w pobliżu Asyżu, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Bazylikę zbudowano na polecenie papieża Piusa V w latach 1569-1679 dla ochrony pierwszego miejsca związanego z działalnością świętego Franciszka. Wewnątrz bazyliki znajduje się malutki kościół Porcjunkula (łac. cząsteczka). Święty Franciszek otrzymał ją w darze od benedyktynów i odbudował własnymi rękami z pomocą swoich uczniów. Na podarowanym terenie powstały szałasy pierwszych naśladowców świętego Franciszka. Kościółek stał się po śmierci świętego miejscem jego kultu.

Dziś duża bazylika „chroni” mały kościółek, który jest bezcennym zabytkiem.

kościółek Porcjunkula ("Cząsteczka") odbudowany przez św. Franciszka i znajdujący się obecnie we wnętrzu Bazyliki Matki Bożej Anielskiej (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
kościółek Porcjunkula („Cząsteczka”) odbudowany przez św. Franciszka i znajdujący się obecnie we wnętrzu Bazyliki Matki Bożej Anielskiej (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Natomiast w 1832 roku w wyniku trzęsienia ziemi konieczna była odbudowa fasady bazyliki według oryginalnego projektu Polettiego. W dodatku w 1932 roku miasto nawiedziło następne znaczne trzęsienie ziemi i konieczny był ponowny remont bazyliki. W konsekwencji tego pod koniec prac remontowych na szczycie fasady umieszczono figurkę Matki Boskiej Anielskiej z pozłacanego brązu, która miała chronić bazylikę.

Asyż i kuchnia Umbrii. Zjedz tam gdzie lokalsi!

Polecę Ci dwa niedrogie miejsca – restaurację bez karty, w której jedzą głównie Włosi i pizzę z truflami w centrum Asyżu – na szybką i tanią przekąskę w trakcie zwiedzania miasta.

Ristorante Gli Eremi

Ristorante Gli Eremi, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Ristorante Gli Eremi, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Niech Cię nie zmylą puste stoły za naszymi plecami. Do Ristorante Gli Eremi trafiliśmy tuż przed zamknięciem, zachęceni widokiem około dwudziestu samochodów zaparkowanych przed wejściem. Restauracja znajduje się przy drodze prowadzącej z Asyżu do pustelni Carceri. Dotrzeć można tu raczej tylko samochodem, ponieważ to prawie 2 km od centrum miasteczka.

piękny widok z restauracji Gli Eremi, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
piękny widok z restauracji Gli Eremi, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Restauracja nie ma karty i serwuje kuchnię typową dla Umbrii, czyli truflę, dziczyznę, jagnięcinę i oczywiście makaron! Stosunek ceny do jakości jest bardzo dobry. Można zjeść przy stolikach wewnątrz lokalu lub – tak jak my – w ogrodzie, z którego rozpościera się widok na region. Jeśli wybierzesz ogród, pamiętaj, że obowiązuje w nim samoobsługa. Najpierw się zamawia, płaci, a później – na sygnał dzwonka i wykrzykiwanego z okna imienia – podchodzi do baru po odbiór zamówienia. Średnia opinia tej restauracji w mapach google to 4.5/5.

Ristorante Gli Eremi, Via Eremo delle Carceri 32, Asyż

Pizza al taglio da Andrea

Pizza al taglio da Andrea, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Pizza al taglio da Andrea, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Niedroga i pyszna pizza oraz torta al testo na bieżąco wypiekana jest w niewielkim lokalu niemal naprzeciwko katedry świętgo Rufina. Byliśmy tu dwa razy i zawsze trafialiśmy na bardzo dobrą torta al testo, miłą atmosferę, a razem z nami do lokalu przychodzili miejscowi kupując wypieki, ponieważ to nie tylko pizzeria, ale też piekarnia i bardzo dobre gotowe kanapki.

Pizza al taglio da Andrea, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Pizza al taglio da Andrea, Asyż, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

W Umbrii trzeba spróbować wspomnianej już torta al testo. To nie pizza, to także nie foccacia. Właściwie to coś pomiędzy, co uznać można za lokalne pieczywo. Torta al testo, którą zamówiliśmy miała w środku pancettę, ser i salsę truflową. Jeśli truflowe pesto Ci posmakuje, to w lokalu możesz kupić słoiczek z czarnymi lub białymi truflami lub tańszą pastę truflową (jest bardzo aromatyczna, ale w jej składzie dominują grzyby, a trufli jest mniej). To Umbria, tutaj trufle są na każdym kroku! Opinia w mapach google to 4.4/5.

Da Andrea, Via S. Rufino 26, Asyż

Asyż – położenie

widok na Asyż z Piazza Santa Chiara (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
widok na Asyż z Piazza Santa Chiara (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Asyż położony jest 27 km na wschód od Perugii (stolicy prowincji) w Umbrii. Sama Umbria nazywana bywa zielonymi płucami Włoch, co także widać po wzgórzach otaczających Asyż. Do Asyżu najlepiej dojechać bezpłatną drogą eskspresową SS75 z kierunku Perugii, lub tą samą drogą z drugiej strony, od Foglino. W Asyżu znajduje się również dobrze skomunikowana stacja kolejowa, posiadająca bezpośrednie połączenia kolejowe z Rzymem, Florencją oraz miastami regionu Marche.

Ciekawostką jest fakt, że w 2010 roku naukowcy z Europejskiej Agencji Kosmicznej odkryli, iż Asyż w ciągu ostatnich 20 lat obniżył się o około 15 cm. W rzeczywistości naukowcy dokonali tego odkrycia analizując zdjęcia satelitarne. W reakcji na wiadomości o powolnym osiadaniu miasta mieszkańców i turystów od razu uspokoił burmistrz Asyżu, twierdząc iż miastu nic nie grozi

Komunikacja w Asyżu

Umbrię najlepiej zwiedza się samochodem, ale Asyż jest na tyle popularnym celem wyjazdów turystycznych, że komunikację publiczną zorganizowano tutaj bardzo sprawnie.

Asyż komunikacją publiczną

Do Asyżu można przyjechać bezpośrednimi pociągami z Rzymu, Florencji lub również z sąsiedniego regionu Marche. Jeśli do tego doliczymy połączenia z jedną przesiadką, to liczba pociągów prowadzących do miasta świętego Franciszka robi się imponująca jak na tak małą miejscowość. Połączenia kolejowe możesz sprawdzić na oficjalnej stronie włoskich kolei: https://www.trenitalia.com/ – pamiętaj, aby na stronie Trenitalia wpisywać włoską nazwę miasta, czyli Assisi.

Porada praktyczna: stacja kolejowa w Asyżu znajduje się 3 km od centrum miasta. Tak naprawdę leży ona już na terenie miejscowości Santa Maria degli Angeli bardzo blisko Bazyliki Matki Bożej Anielskiej, czyli tej, w której znajduje się malutki kościółek Porcjunkula. Przyjeżdżając do Asyżu pociągiem warto więc przy okazji zajrzeć do bazyliki.

Z dworca kolejowego do centrum Asyżu najlepiej dotrzeć jest Linią C, której autobusy w ciągu dnia kursują średnio co 30 minut. Połączenie obsługiwane jest przez FS Bus Italia, natomiast aktualny rozkład jazdy można sprawdzić na oficjalnej stronie https://www.fsbusitalia.it/

Parkingi w Asyżu

Parking Mojano w ścisłym centrum Asyżu, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)
Parking Mojano w ścisłym centrum Asyżu, Umbria, Włochy (fot. Łukasz Ropczyński, kierunekwlochy.pl)

Parkingów w Asyżu jest naprawdę dużo dlatego mimo wielu turystów i pielgrzymów, miasto świetnie przygotowane jest na ich przyjazd:

  • Parcheggio Porta Mojano – podziemny parking, który znajduje się w samym centrum więc najczęściej na nim parkujemy. W dodatku schodami ruchomymi z parkingu wyjeżdża się od razu na górę w okolice kościoła świętej Klary. Kosztuje 1,50 euro za godzinę postoju.
  • Parcheggio Saba Porta Nuova – ten parking znajduje się odrobinę dalej od centrum, ale także w pobliżu kościoła świętej Klary. Jednak mimo że jest dalej od centrum, również kosztuje 1,50 euro za godzinę.
  • Assisi Parcheggio Saba – podziemny parking znajdujący się najbliżej Bazyliki świętego Franciszka. Ceny od 1,50 euro za godzinę.

Miło mi, że dotarłeś lub dotarłaś do końca tego przewodnika. Jeśli artykuł okazał się pomocny, zostaw proszę komentarz u dołu.

Przeczytaj także

Zostaw komentarz

13 komentarzy

Anna 6 października 2023 - 21:16

Perugua skradła moje serce! Też liczę na to, że Raynair będzie kontynuował loty do Perugii.

Odpowiedz
Czeslaw 27 lipca 2023 - 19:27

Czy w Asyżu jest strefa ZTE
CY w Weronie jest strefa ZTE

Odpowiedz
Łukasz Ropczyński 27 lipca 2023 - 20:20

Tak, zarówno w Asyżu jak i w Weronie jest strefa ZTL (czyli „zona a traffico limitato”). W powyższym przewodniku po Asyżu (oraz oddzielnie w przewodniku po Weronie, który jest na blogu) polecam sprawdzone parkingi, które znajdują się poza strefą ZTL, a jednocześnie bardzo blisko centrum miasta.

Pozdrawiam,
Łukasz

Odpowiedz
Ewa 23 stycznia 2023 - 12:25

Wybieram sie po latach do Umbrii, będę mieszkała w Perugii .Jak najlepiej Waszym zdaniem dostać sie do Asyżu, prawdopodobnie pociągiem ? ale wolę sprawdzić ” u żródła”. Czy w centru Asyżu obowiązuje pora sjesty, czy można zjeść obiad ok 15-16 tej? Gdzie jeszcze można sprawnie dostać sie komunikacją publiczną w Umbrii, co polecacie.
Pozdrawiam Was serdecznie.

Odpowiedz
Łukasz Ropczyński 27 stycznia 2023 - 20:09

Zazdroszczę tej wizyty w Umbrii. Moglibyśmy tam wracać co chwilę 🙂

Pociąg z Perugii do Asyżu ma tę wadę, że potem i tak trzeba przesiąść się na autobus komunikacji miejskiej. Stacja kolejowa w Asyżu znajduje się 3 km od centrum w Santa Maria degli Angeli. Dlatego na tak krótkiej trasie wygodniejszy będzie autobus FS Bus Italia https://www.fsbusitalia.it/ który jedzie z centrum Perugii do centrum Asyżu.

Najlepsze restauracje są czynne do około 14:30 i później od 19:00. Oczywiście Asyż jest tak turystycznym miejscem, że część lokali otwarta jest przez cały dzień, więc zawsze coś się znajdzie. Przykładowo opisywana w moim artykule Pizza al taglio da Andrea jest otwarta przez cały dzień, więc to dobra przekąska aby dotrwać do kolacji i dopiero wtedy iść do restauracji 🙂

Odpowiedz
Łukasz Ropczyński 27 stycznia 2023 - 20:11

Natomiast z innych miejsc w pobliżu proszę rozważyć:
1. Gubbio: https://www.kierunekwlochy.pl/gubbio-wlochy
2. Todi: https://www.kierunekwlochy.pl/todi-umbria-wlochy

Obydwa też autobusami FS Bus Italia 🙂

Odpowiedz
Łukasz 12 czerwca 2023 - 16:46

Aktulanie kończymy 6 dniowy pobyt w Asyżu i bardzo dziękuję za praktyczne wskazówki z Waszego bloga, zwłaszcza za niezapomniany widok spod kościoła św. Małgorzaty 🙂 czy pizze spod katedry św. Rufina. Ja jedynie mógłbym dołożyć do rekomendacji treking wokoł Monte Subasio 🙂 Szanowni Państwo – kawał dobrej roboty. Dziękuję.

Odpowiedz
Łukasz Ropczyński 13 czerwca 2023 - 22:52

Bardzo dziękuję za miłe słowa. My ze względu na małe dzieci jeszcze przez pewien czas nie będziemy ekspertami od trekkingu, chociaż ostatnio staramy się przechodzić z dziećmi dłuższe odcinki we włoskich Dolomitach, co też relacjonujemy na blogu 🙂

Pozdrawiam,
Łukasz

Odpowiedz
Ewa 27 lutego 2024 - 21:36

Dziękuję za artykuł o Asyżu! Byliśmy tam z 10 lat temu, ale już niewiele pamiętam. Dzieci tym bardziej;-)
Jest szansa, że wrócimy tam w lipcu, po drodze do Calabrii. Mam nadzieję zobaczyć pustelnię i zjeść w miejscach przez Was polecanych.

Odpowiedz
Agnieszka 20 kwietnia 2023 - 16:19

już Pani była? ja właśnie wpadłam na ten pomysł:) żeby polecieć do Peugi i odwiedzić Asyż min:)

Odpowiedz
Anna 6 października 2023 - 02:21

Dziękuję za rzetelny i pomocny przewodnik tak po Perugii jak i po Asyżu. Wiedza z zakresu historii i historii sztuki przybliżyły mi oba miejsca i umożliwiły swobodne poruszanie się po nich.
Mogę jedynie dodać, że Raynair lata 2 razy w tygodniu bezpośrednie z Krakowa do Perugii do końca października ’23.
Jeszcze raz dziękuję.

Odpowiedz
Łukasz Ropczyński 6 października 2023 - 17:52

Bardzo dziękuję za miłe słowa! Mam jednak nadzieję, że w 2024 także będą loty Ryanair’a z Krakowa do Perugii 🙂

Pozdrawiam,
Łukasz

Odpowiedz
Paulina 8 listopada 2022 - 21:09

Bardzo dobry wpis. Byłam w Asyżu 3 razy i potwierdzam, że wszystko świetnie opisaliście. Od siebie dodałabym jedynie, że w centrum Asyżu też można wspaniale zjeść. Polecam Le Terrazze di Properzio, wracamy tam za każdym razem od wielu lat.

Odpowiedz