Wizyta w restauracji: kuchnia włoska

Włoskie restauracje słyną na cały świat z bardzo dobrej kuchni. W przeważającej większości włoskich restauracji podawane potrawy są świeże, robione według oryginalnego przepisu i z najwyższej jakości rodzimych składników. Będąc w największych włoskich miastach i w słynnych kurortach wakacyjnych warto wybierać restaurację, w której przesiadują miejscowi, a niekoniecznie tę, która jest położona w ścisłym turystycznym centrum.

Często zdarza się, że w bocznej uliczce – poza głównym deptakiem czy placem miejskim – kolacja w restauracji jest znacznie tańsza, a często dużo lepsza. Warto zwracać uwagę na miejsca, w których przy stolikach siedzą rodowici Włosi, a nie turyści z zagranicy. To właśnie tam pracują najlepsi kucharze, a obsługa restauracji nie jest nastawiona na naciąganie naiwnych turystów.

W Rzymie należy uważać na restauracje zlokalizowane w pobliżu kluczowych zabytków, takich jak Bazylika św. Piotra, Koloseum, czy Fontanna di Trevi. Menu jest tam drogie, coperto zaskakująco wysokie, a jakość jedzenia kiepska, ponieważ kucharzami w takich miejscach są częściej nielegalni imigranci, niż rodowici Włosi uczący się swoje kuchni od lat. Wyrabianie sobie opinii o włoskich restauracjach na podstawie takich miejsc byłoby głęboko niesprawiedliwe. Należy unikać tzw. menu turystycznego, które zwykle jest przygotowane z myślą o niemieckich, amerykańskich i japońskich turystach i ma niewiele wspólnego z prawdziwą włoską kuchnią.

Prawdziwą ucztą dla podniebienia jest wizyta w restauracjach mniej obleganych przez turystów. Często są to rodzinne lokale, w których obsługa przy kolejnym spotkaniu pamięta Twoje imię – to naprawdę miłe! Świetne są trattorie przy lokalnych drogach, gdzie ludzie przyjeżdżają często kilkadziesiąt kilometrów, aby zjeść wyśmienitą kolację. Łatwo rozpoznać te najlepsze, ponieważ wieczorami na ich parkingach stoi mnóstwo samochodów. Niezwykłą przyjemnością nie tylko dla ciała, ale i dla duszy jest wizyta w restauracjach w niewielkich włoskich miasteczkach. Często stoliki bywają rozstawione na głównych placach miasteczek, czy na tarasach widokowych. Warto wówczas zjeść kolację na świeżym powietrzu, w blasku świec, przekrzykując chwilami gwar miejskiej uliczki.

Co to jest coperto?

Turyści z całego świata, którzy jadą pierwszy raz w życiu do Włoch, w tamtejszych restauracjach bywają niemile zaskoczeni tajemniczo nazywającą się pozycją „coperto” na rachunku po kolacji. Jest to powszechnie stosowana opłata za nakrycie stołu. Zazwyczaj coperto uzależnione jest od liczby osób. Przykładowo jeśli wybieramy się do restauracji 4-osobową rodziną, a coperto wynosi 1,5 euro, to na koniec zapłacimy 6 euro za nakrycie. W cenie coperto wliczona jest wymiana obrusu po wcześniejszych gościach, czyste serwetki, pieczywo oraz drobne przekąski (np. paluszki). Czasem także w cenie jest woda. Ma to pewne zalety, gdy wybieramy się do restauracji z małymi dziećmi. Wówczas otrzymujemy dla nich puste talerze i możemy wydzielić dzieciom niewielką porcję z naszych dań. Zdarzają się przypadki, że restauracje promują się napisem „no coperto”. Oznacza to wówczas, że coperto nie jest pobierane.

Napiwki we włoskich restauracjach

Standardowo daje się napiwki w wysokości 10 proc. wartości zamówienia. Zdarza się, że do rachunku końcowego doliczana jest pozycja „Servizio”. Pozycja ta może być uzależniona procentowo od wartości zamówienia (czasem wysokość ta podana jest w menu). Jeśli po otrzymaniu rachunku nie widnieje tam „Servizio” można zostawić kelnerowi osobny napiwek.

Restauracje we Włoszech

We Włoszech wyróżnia się kilka rodzajów restauracji. Różnią się one serwowanymi daniami, cenami i panującymi tam zwyczajami.

• ristorante – to typowa, prawdziwa włoska restauracja z opłatami za coperto, czasem także za servizio. Menu powinno być bogate w dania kuchni włoskiej i w lokalne przysmaki. Każdy region ma potrawy, którymi się szczyci, a włoska turystyka polega między innymi na jeżdżeniu po kraju i próbowaniu w lokalnych restauracjach tutejszych potraw.
• trattoria – są to miejsca nieco mniej eleganckie niż tradycyjne restauracje i z nieco skromniejsza kartą dań. Zazwyczaj trattorie specjalizują się w tradycyjnej, lokalnej kuchni. Ceny są niższe niż w restauracjach. Najlepsze przydrożne trattorie łatwo rozpoznać po ilości samochodów, które parkują przed wejściem. Atmosfera wewnątrz jest bardziej swobodna niż w restauracji.
• pizzeria – to lokal specjalizujący się wyłącznie w sprzedaży pizzy i drobnych napojów. Zazwyczaj można zjeść pizzę na miejscu, wziąć na wynos lub kupić do ręki jeden kawał i zjeść go na ulicy. Pizza w takich miejscach jest szczególnie dobra, a przy tym tania. Nie pobiera się opłat za nakrycie, nie daje się także napiwków. Pizzerie podobnie jak restauracje i trattorie bywają otwarte do późnych godzin nocnych.
• taverna – można ją porównać do pubu. Stoliki zastępują tutaj wygodne kanapy i loże, a barmani serwują drinki lub włoskie wino. W czasach Mussoliniego taverny były miejscem agitacji politycznej. Być może dlatego jest ich obecnie we Włoszech niewiele, a lokale tego typu określa się coraz częściej mianem pubów lub klubów nocnych.
• osteria – to miejsca, w których podaje się wino i proste przekąski (jak na przykład sery odpowiednio dobrane do win). W ostatnich czasach osterie zaczęły upodabniać się do trattorii. Coraz częściej można w nich zjeść świeże pasty, mięso lub rybę z grilla. Wciąż jednak główny nacisk kładzie się na szeroki wybór wina. Bywają też osterie, do których można przyjść z własnym jedzeniem (kupuje się wyłącznie wino albo drinki). Są też takie, gdzie wino lane jest prosto z beczki. Można wówczas napełniać własne butelki.

Ceny dań z menu często bywają podane przed wejściem do restauracji. Poza klasycznymi daniami warto zwracać uwagę na wysokość coperto i ceny napojów. Nie należy sugerować się wyglądem danego miejsca. Często zdarza się, że niewielka, niepozorna i skromnie urządzona restauracja lub pizzeria serwuje świetną kuchnię. Tak naprawdę poza ścisłym turystycznym centrum największych włoskich miast, trudno tutaj trafić na złą kuchnię. Nieco częściej można trafić na kiepską lub arogancką obsługę, ale smak potraw powinien to wynagrodzić. Z reguły jednak zarówno kucharze jak i kelnerzy (czasem także właściciele) chętnie rozmawiają z klientami i są bardzo życzliwi.