Turyn

Turyn to niespełna milionowe miasto, będące najważniejszym ośrodkiem gospodarczo-kulturalnym na północnym zachodzie Włoch. Na świecie Turyn słynie przede wszystkim z obecnego tu gigantycznego koncernu Fiata i wywołującego wiele sporów Całunu Turyńskiego. Przy bliższym poznaniu miasto zachwyca niezwykłą elegancją, barokową architekturą i świetnie zachowanym historycznym centrum. Jest tu wiele znakomitych kawiarni i restauracji, zacisznych parków i zachwycających miejskich placów.

• Zobacz polecane hotele i apartamenty w Turynie

Turyn to przede wszystkim przepiękne miasto, jakkolwiek banalnie może to zabrzmieć. Eleganckie kwartały kamienic, wybrukowane zabytkową kostką place, cudowne kościoły, majestatyczne muzea i zamki.

Turyn – niezwykle zadbane i bogate miasto

Pomiędzy zadbaną i przepięknie zaprojektowaną zabudową prowadzą nas liczne aleje, deptaki i szerokie ulice, po których jeżdżą – tak rzadko spotykane we Włoszech – tramwaje. Jak przystało na północne regiony Włoch, w oczy rzuca się dobrze zadbana zieleń miejska.

Zdecydowanie nie jest to miasto na jeden dzień, a co najmniej na weekend. Na początku warto poznać dokładnie całe centrum. Miło jest usiąść przy kawiarnianym stoliku na jednym z miejskich placów i w spokoju wypić kawę przyglądając się miejskiemu życiu. Z kolei wieczorem eleganckie neony w stylu artdeco zapraszają do jednego z barów w centrum na kieliszek Martini lub Camparisoda. To lokalne przysmaki.

Obowiązkowa wizyta w Caffe Al Bicerin Dal 1763

Jeśli nie wiesz gdzie rozpocząć zwiedzanie miasta, to najlepiej zacznij od wizyty w słynnej Caffe Al Bicerin Dal 1763 przy Piazza della Consolata w centrum Turynu, chociaż jednocześnie nieco na uboczu. W Turynie wymyślono Bicerin ? najsłynniejszy czekoladowo-kawowy napój Świata. W oryginalnej, niezmienionej formie podaje się go właśnie w Caffe Al Bicerin Dal 1763. Według innych źródeł to w tej kawiarni słynny przysmak wymyślono.

Bicerin to gorący napój wymyślony w Turynie składający się z espresso, gęstej gorącej czekolady i śmietanki. Jak to we Włoszech bywa, także przy okazji przygotowywania tego przysmaku nic nie jest przypadkowe. Nie wystarczy połączyć ze sobą trzy składniki. Najważniejsza jest ich jakość. Oryginalna receptura przekazywana jest tutaj z pokolenia na pokolenie począwszy od 1763 r. Wiadomo tylko, że kwaskowatość kakao do czekolady musi być niska, a mieszkanka kawy lekka i aromatyczna jednocześnie.

Ciekawostką jest fakt, że wystrój kawiarni zachował swój pierwotny charakter. Ciemna boazeria i marmurowe stoliki są dokładnie tymi samymi, które wstawiono tutaj w 1763 r. Kawiarnia przetrwała zjednoczenie Włoch i dwie wojny światowe. Dziś jest to wciąż najmodniejszy bar w Turynie.

Pewnie zastanawiasz się, czy tu jest drogo? Jest drogo, ale nie na tyle, aby tu nie zajrzeć:

• 6,50 euro – to cena za słynny napój il Bicerin (przy stoliku)
• 9,50 euro – kosztuje Bicerin z dodatkiem kilku ciasteczek i biszkoptów
• 5,00 – 8,00 euro – tyle kosztują pyszne kawałki tortów. Jeden z nich także nazywa się Bicerin, jest też tort miodowy oraz czekoladowy.

Turyn to miasto czekolady – Festa del Cioccolata

Biuro informacji turystycznej w Turynie

Piazza Carlo Felice, 10121 Turyn – tuż przy dworcu kolejowym Torino Porta Nuova. Na miejscu płatność tylko kartą. Więcej informacji na stronie turismotorino.org
Kartę ?choco pass? w ostatnim czasie zastąpiono trzema innymi kartami dla turystów. Najpopularniejsza to karta ?Torino + Piemonte? w zależności od opcji ważna na 1 lub nawet 5 dni. Karta uprawnia do bezpłatnego wstępu do najważniejszych muzeów i wystaw w Turynie, zamków, fortec i rezydencji królewskich w Turynie i Piemoncie. Ponadto można uzyskać zniżkę na komunikację miejską i ulgowe ceny na różne atrakcje turystyczne miasta.

Co roku w lutym organizowana jest Festa del Cioccolata, czyli święto czekolady. Przez około dwa tygodnie na Piazza Vittorio Veneto wszystkie liczące się firmy cukiernicze z Turynu i bliskich okolic wystawiają swoje stoiska z tradycyjnymi wyrobami. Z kolei na środku placu znajduje się coś w rodzaju fabryki czekolady, gdzie na oczach przechodniów przygotowywane są wyroby z czekolady: torty, pralinki, desery i tradycyjne tabliczki różnego rodzaju czekolad. Najbardziej uwielbianą czekoladą w Turynie jest Gianduia.

Całun Turyński – jak i gdzie go zobaczyć?

W centrum Turynu, w katedrze św. Jana Chrzciciela nazywanej powszechnie Katedrą Turyńską przechowywany jest Całun Turyński. To słynne lniane płótno, którym – według wiernych Kościoła – owinięto ciało Jezusa Chrystusa. Z uwagi na to katedra pw. św. Jana Chrzciciela, a konkretnie kaplica Świętego Całunu (La cappella della Sacra Sindone) jest celem pielgrzymek z całego świata.

Całun Turyński przechowywany jest w Katedrze Turyńskiej przy Piazza San Giovanni w Turynie.

Całun Turyński jest chroniony w sposób szczególny i rzadko jest wystawiany na widok publiczny. Kolejna możliwość zobaczenia relikwii będzie dopiero w roku jubileuszowym 2025. Na co dzień Całun nie jest widoczny. Materiał znajduje się w ?skrzynce do konserwacji?, która z kolei jest zamknięta w dużej metalowej obudowie. Zwykle jest wydobywany tylko przy okazji działań wojennych lub ważnych wydarzeń.

Katedra w Turynie jest czynna codziennie od 9:00 do 12:30 i od 15:00 do 19:00. Podczas mszy i innych uroczystości nie można zwiedzić kaplicy Świętego Całunu. Katedra znajduje się w historycznym centrum Turynu, bardzo blisko Piazza Castello i przylegającego do monumentalnego kompleksu Pałacu Królewskiego.

Turyn jest ojczyzną motoryzacji

Bez względu na to, czy do Turynu zamierzasz przyjechać samolotem, pociągiem, czy własnym samochodem, najlepiej szukać noclegu w centrum miasta. Wówczas można zwiedzać miasto na piechotę. Bez sprawdzania połączeń komunikacji miejskiej. To sporo ułatwia. Wyjątkiem jest wizyta w Muzeum Motoryzacji, które jest nieco oddalone od centrum. Dojście tam pieszo wymagałoby spaceru niespełna 5 km przez ulice miasta. Z historycznego centrum droga jest łatwa ? idzie się na południe, wzdłuż rzeki Pad.

• Hotel Astoria Torino Porta Nuova ? świetny hotel, jeśli przyjeżdżacie tutaj pociągiem lub samolotem. Hotel znajduje się zaledwie 100 m od dworca kolejowego Porta Nuova i jednocześnie jest w samym centrum miasta. Bardzo dobra cena, ładne pokoje, zazwyczaj istnieje możliwość bezpłatnego anulowania rezerwacji.

• Hotel Plaza*** – dobry hotel w rozsądnej cenie w samym centrum miasta. Ładne pokoje, bezpłatne wifi. Tuż obok znajduje się stacja metra. Jeśli przyjeżdżacie samochodem to za prywatny parking należy dopłacić 14 euro za dobę.

• Europrooms ? bardzo ładne apartamenty w samym centrum Turynu. Największą zaletą apartamentu jest jego lokalizacja. To dobry wybór jeśli będziecie w Turynie bez samochodu, ponieważ parkowanie w tej okolicy to nie lada wyzwanie.

• Best Western Crystal Palace Hotel**** – świetny hotel znajdujący się przy dworcu kolejowym Torino Porta Nuova. Historyczne centrum miasta jest stąd w zasięgu krótkiego spaceru. Ładne pokoje, bezpłatne wifi, bardzo dobre śniadania, strzeżony parking za dopłatą (20 euro za dobę).

Zobacz więcej sprawdzonych hoteli i apartamentów w nowym dziale noclegi we Włoszech.

Turyn – położenie

Turyn położony jest w północno-zachodnich Włoszech, przy ujściu rzeki Dora Riparia do rzeki Pad, na przedgórzu Alp Zachodnich.

Turyn połączony jest licznymi autostradami z resztą Europy. Od północy A5, od wschodu A4 i A21, od południa A6. Autostradową obwodnicę miasta tworzy A55, a z granicą francuską miasto połączone jest poprzez autostradę A32 i tunel Frejus.

Centrum Turynu

Śródmieście Turynu ma zwartą zabudową, dzięki czemu łatwo je zwiedzać pieszo. Miasto jest bardzo przyjazne turystom, główne kierunki zwiedzania są dobrze oznakowane, a ulice czyste i bezpieczne. W centrum w stosunkowo bliskiej odległości od siebie podziwiać możemy liczne brukowane place, kościoły, pałace, ulice ze słynnymi butikami i kawiarniami.

Główny plac w Turynie, na którym dominują długie arkady z eleganckimi sklepami i kawiarniami. Plac położony jest w zachodniej części miasta i różni się pod względem architektonicznym od innych tego typu placów w Turynie. Nazywany jest bijącym sercem Piemontu.

Bazylika de Superga

Kościół usytuowany jest na wzgórzu Monte dei Cappuccini (660 m n. p. m.). Bazylika wybudowana została jako dziękczynienie Matce Boskiej za odniesione zwycięstwo króla Wiktora Amadeusza II nad armiami hiszpańską i francuską w 1700 roku. Głównym architektem bazyliki był Filippo Juvarra. Bazylikę wieńczy 75-metrowa kopuła, otoczona dzwonnicami o wysokości 60 m. Legenda głosi, że król wspiął się na górę by ocenić siły wroga, wtedy też przyrzekł, że jeśli odniesie zwycięstwo to na wzgórzu wybuduje bazylikę. Na górę dojechać można zabytkową linią tramwajową z XIX wieku. Kolejka może zabrać jednorazowo 210 osób, pokonując dystans ponad 3 km.

Pałac z XVIII wieku projektu Guariniego, znajdujący się przy Piazza San Carlo. Wewnątrz mieści się Museo Egizio – jedno z największych na świecie muzeów starożytnego Egiptu. Jego zbiory porównywalne są tylko z muzeami w Londynie i Kairze. Muzeum swoje eksponaty zawdzięcza członkom domu sabaudzkiego. W 1824 roku kupili oni kolekcję Bernarda Drovettiego urodzonego w Piemoncie. W okresie wojen napoleońskich był francuskim konsulem w Egipcie. Zbiory te wzbogacono późniejszymi znaleziskami.

Piazza Castello

Kolejny ważny plac w mieście, przy którym mieści się Palazzo Madama (pierwotnie istniały tu rzymskie fortyfikacje, a później średniowieczna forteca) i Palazzo Carignano.

Katedra Turyńska

Katedra, w której przechowywany jest Całun Turyński. Katolicy wierzą, że relikwia jest zwojem płótna, w które owinięto Chrystusa po zdjęciu z krzyża. Sceptycy twierdzą, że jest to falsyfikat z XIII wieku. Przeprowadzone w 1988 roku badania za pomocą węgla promieniotwórczego potwierdzają tę opinię, jednak wielu ekspertów zakwestionowało poprawność tej metody badań. Całun podobno został sprowadzony z Jerozolimy na Cypr, a następnie do Francji. Stamtąd miał trafić do domu sabaudzkiego w 1453 roku. Całun po raz pierwszy wystawiono w katedrze w 1964 roku. Obecnie pokazywany jest sporadycznie. Bez względu na to, czy jest to falsyfikat, do dziś nie wyjaśniono skąd na płótnie wziął się zarys ukrzyżowanego mężczyzny z ranami na ciele, które odpowiadają śladom pozostawionym przez koronę cierniową. Całun na co dzień nie jest wystawiony na widok publiczny.

Palazzo Reale (Pałac Królewski)

Dawna rezydencja dynastii sabaudzkiej w latach 1646 – 1865. Godne odwiedzenia są bogato zdobione komnaty królewskie i malowniczy ogród. Królewska zbrojownia jest jednym z najważniejszych na świecie zbiorów broni i pamiątek wojennych. Pałac szczególnie efektownie prezentuje się nocą.

Galeria Sabauda

Mieści zbiory zgromadzone przez dom sabaudzki od XV wieku. Zbiory te zostały ofiarowane państwu po zjednoczeniu Włoch w 1860 roku. Wśród wielu dzieł są obrazy Rembrandta, Mantegna, Belliniego czy Tintorettiego.

Palazzo Carignano

Tu w 1820 roku urodził się pierwszy włoski król Wiktor Emanuel II. Pałac wyróżnia nietypowa wygięta ceglana fasada, zaprojektowana przez Guariniego. Tuż po zjednoczeniu Włoch, przez trzy lata pałac był siedzibą pierwszego włoskiego parlamentu. Obecnie w 27 salach mieści się tutaj Museo Nazionale del Risorgimento, poświęcone zjednoczeniu Włoch w XIX wieku.

Katedra św. Jana – wł. Duomo di San Giovanni

Budowę katedry w 1491 roku rozpoczęli toskańscy architekci. Obecnie to jedyna w mieście większa budowla renesansowa.

Muzeum kinematografii włoskiej. Z muzeum można wyjechać na specjalną platformę widokową, skąd rozpościera się malowniczy widok na Alpy i Nizinę Padeńską.

Muzeum Motoryzacji w Turynie

Tutejsze Muzeum Motoryzacji czasem bywa głównym celem podróży wielu turystów do Turynu. Muzeum mieści się w przepięknym gmachu przy Corso Unita d?Italia 40. Wśród eksponatów znajdują się najstarsze samochody, konstruowane jeszcze na zamówienie oraz najnowsze, masowo produkowane modele. W 2019 r. bilet wstępu kosztował 12 euro.

HISTORIA

Miasto w przeszłości było stolicą Taurynów – plemienia pochodzenia celtyckiego. Około I wieku p.n.e. miasto stało się niezbyt ważną rzymską placówką wojskową. Znaczenie Turynu wzrosło dopiero 1574 roku, gdy książęta baudzcy z dynastii francusko-włoskiej założyli w mieście dwór królewski. Dzięki obecnemu tu dworowi i dwóm wybitnym architektom (Guarino Guarini i Filippo Juvaz) Turyn stał się miastem modelowym pod względem architektury budynków, ulic i placów. Od 1578 roku w katedrze turyńskiej przechowywany jest Całun Turyński, jedna z najważniejszych relikwii chrześcijaństwa.

W XIX wieku to właśnie w Turynie był najsilniejszy ruch działający na rzecz zjednoczenia Włoch. Członkowie tzw. Domu sabaudzkiego zostali pierwszymi królami Włoch, a miasto na kilka lat stało się nową stolicą Włoch. W 1870 roku stolicę przeniesiono do Rzymu.
Od drugiej połowy XIX wieku w mieście widoczny jest boom demograficzny, związany z rozwojem przemysłu. Nowy rozdział w historii miasta rozpoczął się w 1899 roku, kiedy w Turynie został założony koncern Fiat. Po II wojnie światowej życie miasta skupiało się głównie wokół Fiata. Dziś rodzina właścicieli fabryki należy do najbardziej wpływowych we Włoszech.  Nowe fabryki przyciągnęły do miasta wielu robotników, głównie z południa Włoch, dla których w latach pięćdziesiątych XX wieku zbudowano duże, nowe przedmieścia. Poza fabrykami Fiata powstały liczne firmy kooperujące, dostarczające podzespoły i materiały eksploatacyjne do samochodów. Dziś poza koncernem Fiat (zrzeszającym takie marki jak Fiat, Lancia, Alfa Romeo, Ferrari, Maserati, Jeep, Dodge, Chrysler, czy Iveco) w Turynie swoje siedziby mają inne znane firmy: Pininfarina, Bertone, Sparco, Italdesign, Ghia, Fioravanti, Stola, Intesa Sanpaolo (największy bank we Włoszech), Superga, Invicta, Lavazza, Martini&Rossi, RobediKappa, czy Caffarel.

Komunikacja

Jak dojechać do Turynu

Samochodem do Turynu dojedziemy bez większego kłopotu z każdego miejsca we Włoszech. Miasto jest bardzo dobrze skomunikowane z resztą Europy, poruszanie się po Turynie jest stosunkowo sprawne i bezpieczne. Przykładowo z Warszawy do Turynu w jedną stronę jest około 1650 km.
Zobacz więcej:

• Włochy samochodem – poradnik praktyczny

Stacja kolejowa w Turynie

Główna stacja kolejowa w Turynie to Torino Porta Nuova. Dworzec obsługuje około 70 milionów pasażerów rocznie. Przy dworcu znajduje się stacja metra Porta Nuova. Do Turynu dojeżdżają koleje dużych prędkości łączące miasto z Mediolanem, Florencją, Rzymem i Neapolem.

Lotnisko

Port lotniczy w Turynie połączony jest z centrum miasta linią kolejową oraz autostradą. Do centrum można się także dostać autobusem komunikacji miejskiej.

Pociąg z lotniska w Turynie do centrum

Z lotniska do centrum jeździ pociąg GTT. Dworzec kolejowy na lotnisku znajduje się kilka metrów przed terminalem lotniczym. Według rozkładu jazdy na stronie internetowej lotniska w dni robocze pierwszy odjazd pociągu odbywa się godz. 5:01, a ostatni o godz. 23:08. Jednak moi Czytelnicy donoszą, że w ostatnim czasie ten rozkład stał się nieaktualny. Zanim kupicie bilet sprawdźcie na lotnisku czy Wasz pociąg na pewno pojedzie. Jeśli nie, wybierzecie autobus komunikacji miejskiej. Pociąg jest wygodniejszy i szybszy. Z lotniska do centrum jedzie zaledwie 19 minut, czyli połowę krócej niż autobus.

Autobus z lotniska w Turynie do centrum

Pomiędzy lotniskiem, a centrum miasta kursuje autobus Arriva Sadem. Bilet za przejazd w jedną stronę kosztuje 6,50 euro (jeśli kupimy go na lotnisku) lub 7,50 euro u kierowcy. Bilet w obie strony to koszt 12 euro.

Metro w Turynie

Metro w Turynie jest pierwszą automatyczną linią metra we Włoszech. Zarówno stacje metra jak i same składy należą do bardzo nowoczesnych. Turyn posiada jedną linię metra. Metro zostało uruchomione w 2006 roku z okazji organizowanych w Turynie Zimowych Igrzysk Olimpijskich.

Metro jeździ od 5:30 przynajmniej do 22:00 (ostatni odjazd ze stacji Fermi 21:10, a z Lingotto 21:35. Od wtorku do czwartku metro jeździ nieco dłużej. Najpóźniej metro kończy pracę w weekendy ? ostatnie odjazdy w okolicach 1:00 w nocy. Ważna uwaga: w niedzielę i święta metro w Turynie zaczyna pracę od 7:00 rano.
Najbardziej opłaca się kupić bilet całodniowy na metro, tramwaje i autobusy w cenie 4 euro za cały dzień lub za 3 euro, jeśli kupimy go poprzez aplikację To Move. Alternatywą jest bilet „City 100” ważny przez 100 minut od skasowania w cenie 1,70 euro.

Miasta partnerskie

• Bacău (Rumunia)
• Campo Grande (Brazylia)
• Chambéry (Francja)
• Córdoba (Argentyna)
• Detroit (USA)
• Esch-sur-Alzette (Luksemburg)
• Glasgow (Wielka Brytania)
• Hajfa (Izrael)
• Kolonia (Niemcy)
• Li?ge (Belgia)
• Lille (Francja)
• Nagoja (Japonia)
• Quetzaltanango (Gwatemala)
• Rotterdam (Holandia)
• Salt Lake City (USA)
• Shenyang (Chiny)
• Wołgograd (Rosja)
• Barcelona (Hiszpania)