Strona główna -> Wenecja Eugenejska -> Polski przewodnik w Wenecji radzi jak zwiedzać Bazylikę św. Marka

Polski przewodnik w Wenecji radzi jak zwiedzać Bazylikę św. Marka

Autor: Łukasz Ropczyński
Opublikowano: Ostatnia aktualizacja: 0 komentarz 27,5 tysięcy wyświetleń

To, co widzisz wchodząc na Piazza di San Marco, to bazylika poświęcona patronowi Wenecji, San Marco – Świętemu Markowi. Po rzymskim Koloseum jest drugim w kolejności najczęściej odwiedzanym włoskim zabytkiem. Najcenniejszy i najwspanialszy skarb sakralny Wenecji, zachwyca znawców sztuki i nie tylko… Sławny dzięki swej oryginalności, historii i złotym mozaikom bizantyjskim, które przyniosły mu tytuł „Złotego Kościoła” – pisze dla Kierunku Włochy Iga Olechowska, polski przewodnik w Wenecji i we Florencji.

Bazylika Św. Marka jest bez wątpienia jedną z najbardziej znanych włoskich atrakcji turystycznych.

Iga Olechowska, licencjonowany przewodnik po Wenecji i Florencji

Polski przewodnik w Wenecji i Florencji – Iga Olechowska

Jeśli chcesz zwiedzić Wenecję lub Florencję to odwiedź stronę Igi Olechowskiej, która jest licencjonowanym przewodnikiem (Guida Nazionale): https://www.florenceandvenice.com/

Iga jest Polką od wielu lat żyjącą we Włoszech. O Wenecji i Florencji wie o wiele więcej niż napisano w standardowych przewodnikach. Iga zdaje sobie sprawę, że nie wszyscy odwiedzający Włochy są miłośnikami historii i sztuki, zatem stara się wybrać dla swoich “gości” tylko te perełki, które rzeczywiście ich zainteresują. Lokalny przewodnik podpowie Ci także gdzie dobrze zjeść, w którym sklepie się targować, a jakie miejsca omijać szerokim łukiem. Iga oprowadza turystów w języku polskim, włoskim i angielskim.

Kolosalny relikwiarz zaginionych miast, katedra piratów wzbogacona pozostałościami wszechświata.

Théophile Gautier

Wielka, złota Biblia, historyczna, iluminowana, dekorowana: średniowieczny mszał na dużą skalę. Od ośmiu wieków miasto przegląda ten pomnik jak książkę z obrazkami.

Théophile Gautier

Bazylika czy kaplica prywatna?

Polski przewodnik w Wenecji radzi jak zwiedzać Bazylikę św. Marka (fot. Iga Olechowska)
Polski przewodnik w Wenecji radzi jak zwiedzać Bazylikę św. Marka (fot. Iga Olechowska)

Bazylika Św. Marka wydaje się bardzo ważna, biorąc pod uwagę jej położenie w głównej przestrzeni publicznej Wenecji, placu, na którym toczyło się życie polityczne, dlatego trudno uwierzyć, że w rzeczywistości nie był to najważniejszy kościół w Wenecji

Tak naprawdę to kaplica prywatna Pałacu Dożów. Bazylika nie była otwarta dla publiczności. Można ja podziwiać dopiero od nieco ponad 200 lat , a to sprawiło, że Bazylika jest bardzo dobrze zachowana.

Historia skradzionych relikwii…

Historia Bazyliki św. Marka z pewnością nie jest nudna.

Legenda głosi, że w 828 r. (nie 1828 r., ale tysiąc lat wcześniej) kupcy weneccy udali się do Aleksandrii w Egipcie i ukradli muzułmańskim namiestnikom szczątki św. Marka (święty zginął podczas głoszenia Ewangelii w Egipcie).

Aby uniknąć kontroli, obaj kupcy ułożyli ciało świętego pod wieprzowiną. W ten sposób władze egipskie, szanujące nakazy religii islamskiej, nie były w stanie skontrolować dna kontenera i dwaj weneccy kupcy mogli „przemycić nielegalnie” ciało świętego. Był to pierwszy lecz nie ostatni skradziony skarb, który jest dziś ozdobą bazyliki.

Z okazji przybycia relikwii do Wenecji, dożowie zarządzili budowę kościoła pod wezwaniem św. Marka (wcześniej na miejscu bazyliki znajdowała się kaplica dożów poświęcona San Teodoro).

Legenda, którą wenecjanie przekazują sobie od wieków, jest zilustrowana na fasadzie bazyliki a dokładniej na mozaice nad skrajnymi drzwiami po prawej stronie. To przekład XVII wiecznego dzieła które opowiada nam dużo starszą od siebie historię. Na mozaice widzimy osoby w arabskich strojach, które zaglądają jakby zdegustowane do wnętrza skrzyni.

mozaika na fasadzie bazyliki przedstawiająca osoby w arabskich strojach, które zdegustowane zaglądają do wnętrza skrzyni (fot. Iga Olechowska)
mozaika na fasadzie bazyliki przedstawiająca osoby w arabskich strojach, które zdegustowane zaglądają do wnętrza skrzyni (fot. Iga Olechowska)

Niestety pierwsza świątynia, która miała przechowywać zwłoki patrona miasta spłonęła, a konstrukcje która dziś widzimy konsekrowano w roku 1094.

Dziś Św. Marek i Św. Teodor obserwują turystów przybywających do Wenecji od strony przystani z dwóch wysokich kolumn (w części placu z widokiem na wodę).

Św. Marek i Św. Teodor obserwują turystów przybywających do Wenecji od strony przystani z dwóch wysokich kolumn (fot. Iga Olechowska)
Św. Marek i Św. Teodor obserwują turystów przybywających do Wenecji od strony przystani z dwóch wysokich kolumn (fot. Iga Olechowska)

Atrybuty św. Marka to Księga i Lew

Księga jest atrybutem każdego z ewangelistów. Natomiast lew to od zawsze symbol siły, dumy, majestatu, szlachetności i odwagi. Lew był kojarzony z ewangelia św. Marka gdyż autor podkreślał moc zmartwychwstania, majestat i królewskość Chrystusa. Natomiast skrzydlaty lew w symbolu Wenecji odnosi się tez do Apokalipsy św. Jana i czterech skrzydlatych zwierząt (gr. Tetramorph, strażników tronu Bożego). Zwierzętom tym, często przypisywana jest symbolika ewangelistów.

Bazylika św. Marka w Wenecji. Kościół czy meczet?

Świątynia uważana jest za jeden z najpiękniejszych kościołów na świecie i symbol religii katolickiej. Jeśli jednak spojrzymy na to z zewnątrz, zauważymy, że jego styl architektoniczny może przypominać budynek z Bliskiego Wschodu, taki jak meczet, a dokładniej meczet Santa Sofia (który do XV wieku był kościołem chrześcijańskim do inwazji ottomańskiej w 1453 r.) lub nieistniejący już Kościół Dwunastu Apostołów w Istambule (to jeden z niegdyś najważniejszych kościołów bizantyjskich przechowujący zagrabione przez krzyżowców relikwie Krzyża Chrystusowego znalezione przez Św. Helenę).

Styl architektoniczny Bazyliki św. Marka można określić jako romańsko-bizantyjski z elementami gotyku. Jest wyraźnie wynikiem kulturowych i handlowych relacji Wenecji z Bliskim Wschodem, Grecją, ale przede wszystkim z Cesarstwem Bizantyjskim.

Nieprzypadkowy jest fakt, ze świątynia zbudowana jest na planie krzyża greckiego (dwie przecinające się linie o tej samej długości). Każde z ramion krzyża podzielone jest na trzy nawy, z czterema kopułami wzniesionymi na linii ramion oraz centralna kopula pośrodku bazyliki. To właśnie figurę krzyża greckiego można wpisać w okrąg, symbol cyklu rocznego i związku nieba z ziemią.

Frontowe ramię krzyża obwiedzione jest charakterystycznym dla budynków z okresu bizantyjskiego narteksem (przedsionkiem, dziś powiedzielibyśmy kruchta), a boki – wieńcem kaplic i baptysterium. Stąd też, patrząc na bazylikę z góry ciężko jest rozpoznać jej oryginalny plan.

Ozdabianie Bazyliki św. Marka ciągnęło się przez osiem stuleci. Te nawarstwione przez setki lat dekoracje, złocenia, wieżyczki, rzeźby i łuki sprawiają, że jej styl jest unikatowy.

Ornamenty upiększające Bazylikę św. Marka

Mówi się, że z rozkazu doży Domenico Selvo, który rządził w latach 1071-1085, każdy wenecki statek musiał przynosić dar – ornament, aby upiększyć kościół, więc na przestrzeni wieków zebrało ich się dużo.

Bazylika św. Marka w Wenecji – a cóż to za różnorodna fasada?

Obecna marmurowa fasada Bazyliki Św. Marka pochodzi z XIII wieku i pełna jest płaskorzeźb
i niejednorodnych materiałów. Wcześniejsza fasada kościoła była z cegły, charakterystycznej dla stylu romańskiego.

Wcześniejsza fasada Bazyliki św. Marka była z cegły, charakterystycznej dla stylu romańskiego.
Wcześniejsza fasada Bazyliki św. Marka była z cegły, charakterystycznej dla stylu romańskiego.

Widoczną dziś fasadę możemy podzielić na następujące części:

  • W części dolnej znajduje się pięcioro drzwi wejściowych do bazyliki z łukowymi portalami;
  • W środkowej części usytuowany jest taras z łukiem centralnym nad którym znajduje się Skrzydlaty Lew, symbol św. Marka i Republiki Weneckiej;
  • Górna cześć składająca się z dachu i kopuł pokrytych ołowiem.

Każde z pięciorga frontowych drzwi zwieńczone jest lunetą. Oprócz omówionej wcześniej pierwszej lunety skrajnie po prawej stronie, warto się przyjrzeć lunecie po skrajnie lewej stronie bazyliki. Widoczna w niej mozaika jest najstarsza i pokazuje nam fasadę bazyliki z XIII wieku wraz procesja wnoszącą do świątyni sarkofag z ciałem świętego. Ta luneta to pierwszy pełny „obraz” kościoła z lat 1265-1270.

Na mozaice widoczny jest też już wyjątkowo ozdobny element fasady – mowa o czterech pozłacanych i odlanych z brązu rumakach, symbolu Republiki Weneckiej.

Zostały złupione z Konstantynopola w 1204 r. w czasie IV wyprawy krzyżowej zwanej „krucjatą Wenecjan” i umieszczone na fasadzie bazyliki (dziś oryginały znajdują się w Muzeum Bazyliki, a to co widzimy na fasadzie to kopie).

Nie była to jednak ostatni „bieg” rumaków . W 1797 r. konie zostały wywiezione czasowo do Paryża i ustawione na zaprojektowanym dla Napoleona Łuku Triumfalnym (Arc du Carrousel).

najstarsza mozaika na fasadzie Bazyliki św. Marka. Mozaika pokazuje fasadę bazyliki z XIII w. wraz procesja wnoszącą do świątyni sarkofag z ciałem świętego
najstarsza mozaika na fasadzie Bazyliki św. Marka. Mozaika pokazuje fasadę bazyliki z XIII w. wraz procesja wnoszącą do świątyni sarkofag z ciałem świętego

Inne detale na fasadzie Bazyliki św. Marka

cztery pozłacane i odlane z brązu rumaki, które były symbolem Republiki Weneckiej
cztery pozłacane i odlane z brązu rumaki, które były symbolem Republiki Weneckiej

Warto podejść też bliżej do prawej strony fasady i zwrócić uwagę na poszczególne detale.

Porta del Mar

„Porta del Mar” to wspaniały portal , obecnie zamknięty, używany podczas ważnych ceremonii.

Tetrarchowie

„Tetrarchowie” – rzeźba z ciemnoczerwonego, twardego porfiru z III-IV w. pochodzi prawdopodobnie z Syrii lub Egiptu. Wspomnę, że porfir to bardzo ciężki do pracy materiał używany do przedstawienia imperatorów i obrazu Boga. W tym wypadku przedstawia czterech mężczyzn – być może są to czterej rzymscy cesarze, w tym m. in. Dioklecjan.

Z pewnością dzieło zostało skradzione z którejś świątyni w Konstantynopolu, gdzie jedna z postaci zostawiła kawałek stopy. Brakujący kawałek został znaleziony w 1965 roku w ruinach Filadelfionu (niegdyś jeden z rynków w w Stambule).

Wenecjanie znają tę czwórkę jako czterech złodziei, skamieniałych w świętokradczym akcie zbezczeszczenia cennych dóbr wewnątrz bazyliki.

Wenecjanie znają tę czwórkę jako czterech złodziei, skamieniałych w świętokradczym akcie zbezczeszczenia cennych dóbr wewnątrz bazyliki.
Wenecjanie znają tę czwórkę jako czterech złodziei, skamieniałych w świętokradczym akcie zbezczeszczenia cennych dóbr wewnątrz bazyliki.

Filary

Wolno stojące Pilastry (filary), bogato rzeźbione z białego marmuru, z motywami podobnymi do zdobień tkanin jedwabnych Antiochii. Pochodzą z ok. V w. i sprowadzono je z Akki (Syryjski port przez pewien okres XIII w. pod wpływem Wenecjan) po jednej z wygranych bitew w czasie wojny wenecko-genueńskiej o panowanie na Morzu Śródziemnomorskim.

Tę zdobycz wojenną najprawdopodobniej podtrzymywały drzwi do kościoła S. Saba w Akkce, do którego wejście zostało zakazane Wenecjanom. Obydwa filary ustawiono w pobliżu bazyliki w 1256 r. jako ostrzeżenie dla wszystkich, którzy w przyszłości odważyliby się stanąć na drodze Najjaśniejszej Serenissimy (tak kiedyś nazywano Wenecję).

Pietra del Bando

„Pietra del Bando” to niski słup z czerwonego kamienia, z którego ogłaszano wyrok skazujący na banicje (stąd słowo „bandyta”). Również jest łupem wojennym i pochodzi z Akki (1256 r.). Interesujące jest, że element ten posłużył jako tarcza dla tylnej kolumny narożnej bazyliki i ochronił ją przed uderzeniem odłamków budowlanych dzwonnicy San Marco, która zawaliła się 14 lipca 1902 (odbudowano ja w 1912 r.).

14 lipca 1902 r., gdy zawaliła się dzwonnica San Marco, Pietra del Bando ochroniła Bazylikę przed odłamkami
14 lipca 1902 r., gdy zawaliła się dzwonnica San Marco, Pietra del Bando ochroniła Bazylikę przed odłamkami

Bazylika św. Marka w Wenecji nie wyróżnia się wysokością, ale długością

W przeciwieństwie do wielkich bazylik, katedr świata, Bazylika św. Marka nie wybija się wysokością, ale swoją długością. Powód jest prosty. Wenecja to miasto zbudowane na wodzie, a dokładniej na drewnianych palach wbitych w piaszczyste podłoże. Łatwo zrozumieć więc, że nie jest to idealna baza do utrzymania nadmiernego ciężaru, który w przypadku bazyliki został rozłożony w długości.

Wnętrze Bazyliki św. Marka – wejście bezpłatne

Przestrzeń bazyliki spowija zawoalowane światło, jak w kościołach na Bliskim Wschodzie. Refleksy świetlne zmieniające się w sposób ciągły o różnych porach dnia zabawiają odwiedzających bazylikę spektaklem świateł.

Wnętrze bazyliki zdominowane jest przez złote mozaiki, które pokrywają ściany, sklepienia i kopuły. Ich łączna powierzchnia to ponad 8000 metrów kwadratowych! Kolor złoty nie został tu przypadkowo użyty. Symbolizuje on doskonałość, boskość i duchowe oświecenie.

Dekoracja mozaikowa świątyni rozwijała się przez około 8 wieków historii bazyliki. Przedstawia historię zaczerpnięte z Biblii (Starego i Nowego Testamentu), alegoryczne postacie, wydarzenia z życia Chrystusa, Maryi, św. Marka i innych świętych. Jest to najbardziej znaczące świadectwo historii, aspiracji, wiary Wenecji oraz ewolucji języków artystycznych i trendów.

Wnętrze Bazyliki św. Marka w Wenecji (fot. Iga Olechowska, polski przewodnik w Wenecji)
Wnętrze Bazyliki św. Marka w Wenecji (fot. Iga Olechowska, polski przewodnik w Wenecji)

Bazylika św. Marka w Wenecji – atrakcje wewnątrz. Polski przewodnik w Wenecji radzi co trzeba zobaczyć

Złoty Ołtarz – Pala d’Oro – wejście płatne, bilet 2 euro

Idąc od wejścia do bazyliki w stronę ołtarza głównego, za „tramezzo” czyli „odgrodzeniem” z marmurowych kolumn znajdziesz największy skarb bazyliki – sarkofag z ciałem św. Marka i „Złoty Ołtarz” – najcenniejsze weneckie dzieło sztuki sakralnej. Ta niezwykle dekoracyjna, pozłacana i wysadzana drogimi kamieniami tablica ołtarzowa powstawała etapami miedzy X a XIV w. i jest rezultatem wielu interwentów. Niektóre z drogocennych kamieni zostały zrabowane przez Wenecjan (prawdopodobnie z zakonu Cristo Pantacratore w Konstantynopolu – dziś Meczet Molla Zeyrek Mehmed) w czasie IV wyprawy krzyżowej w 1204 r.

"Złoty Ołtarz" - najcenniejsze weneckie dzieło sztuki sakralnej znajduje się we wnętrzu Bazyliki św. Marka w Wenecji, polski przewodnik w Wenecji radzi jak zwiedzać Bazylikę
„Złoty Ołtarz” – najcenniejsze weneckie dzieło sztuki sakralnej znajduje się we wnętrzu Bazyliki św. Marka w Wenecji, polski przewodnik w Wenecji radzi jak zwiedzać Bazylikę

Kaplica Madonny Nikopejskiej

Na początku lewego transeptu (lewa poprzeczna nawa) kościoła znajduje się kaplica zawierająca poświęconą jej ikonę Madonna Nicopeia. Ten wyjątkowy dla Wenecjan Wizerunek Maryi z Dzieciątkiem przybył do Wenecji prawdopodobnie jako łup z IV krucjaty krzyżowej (1204 r.) i jest kwalifikowany do rodzaju ikon, które cesarze bizantyjscy umieszczali na czele armii przed bitwą. To nietuzinkowe dzieło uważane jest od wieków przez Wenecjan za cudowne. „Opiekunka Wenecji” jest wystawiana na głównym ołtarzu podczas uroczystych świąt. Obecnie dzieło jest zamknięte w szkatule z brązu z wizerunkiem ewangelistów, ale miejmy nadzieję, że wkrótce znów będziemy mogli je oglądać. Z obrazem związana jest niezwykła historia: kiedy w 1630 r. Wenecję nawiedziła epidemia dżumy, zamiast zamykać kościoły, otwierano je i organizowano procesję z wizerunkiem Madonny Nikopejskiej prosząc o jej wstawiennictwo i zachowanie miasta. W 1631 r. dżuma zniknęła z miasta.

Kaplica Madonny Nikopejskiej, Bazylika św. Marka w Wenecji, polski przewodnik w Wenecji radzi jak zwiedzać świątynię
Kaplica Madonny Nikopejskiej, Bazylika św. Marka w Wenecji, polski przewodnik w Wenecji radzi jak zwiedzać świątynię

Skarbiec – wejście płatne, bilet 2 euro

Znajduje się po prawej stronie od ołtarza. Są tu najwspanialsze bizantyjskie wyroby liturgiczne ze złota i srebra stanowiące część łupu z Konsantynopola splądrowanego w 1204 r. pod koniec IV wyprawy krzyżowej.

Muzeum San Marco – wejście płatne, bilet 5 euro

Przy wyjściu z bazyliki, po lewej stronie na piętrze znajduje się muzeum bazyliki powstałe pod koniec IX w. a także wejście na wewnętrzne balkony bazyliki (tzw. „matroneo” – matrona znaczyło kobieta; balkony zarezerwowane dla kobiet). Odwiedzając muzeum będziesz mieć okazje wejść na zewnętrzny taras bazyliki i zobaczyć jeden z najpiękniejszych widoków na Plac św. Marka z Pałacem Dożów, z molo i w głębi z wyspą Świętego Jerzego.

Wewnątrz samego muzeum znajdują się różnego rodzaju i pochodzenia przedmioty świadczące o bogatym dziedzictwie bazyliki takie jak perskie dywany, szaty liturgiczne, rękopisy z tekstami liturgii, cenne instrumenty muzyczne, fragmenty mozaik itp.

Wśród nich wspomniane wcześniej oryginalne rumaki (tzw. kwadryga) przeniesione do muzeum w 1982 r. Nie przegap tez słynnych gobelionów przedstawiających sceny Męki Pańskiej z początku XV w., którymi przyozdabiano ołtarz przed Wielkanocą.

Krypta – wejście dostępne dla zwiedzających przy niewielu okazjach

Jeśli natrafisz na Twój szczęśliwy dzień przez parę mało widocznych drzwi nieopodal ołtarza możesz dostać się do krypty. To bardzo sugestywna przestrzeń z IX w. znajdująca się pod głównym ołtarzem bazyliki. To właśnie tu w 1094 r. złożono ciało św. Marka. Relikwie świętego były przechowywane tu aż do 1835 r., kiedy zadecydowano o ich przeniesieniu do „wyższego” i bardziej godnego miejsca na ołtarzu.

Krypta świątyni jest zalewana podczas „wysokiej wody – acqua alta” stąd też dostęp do niej nie zawsze jest możliwy, z powodu prac restauratorskich.

Bazylika św. Marka w Wenecji, polski przewodnik w Wenecji podpowiada kiedy najlepiej zwiedzać Bazylikę

Bazylika św. Marka w Wenecji przyciąga ludzi z różnych środowisk, z każdego zakątka świata, dzięki zapierającej dech w piersiach architekturze, więc musisz dokładnie zdecydować, kiedy odwiedzić tę atrakcję, aby uniknąć radzenia sobie z niemożliwymi do opanowania tłumami. Prawdopodobnie najlepszy okres to grudzień lub styczeń.

W poprzednich latach należało być przygotowanym na około godzinną kolejkę do wejścia, więc przygotuj wcześniej niezbędne rzeczy – wodę, czapkę, lekarstwa jeśli ich potrzebujesz itp., aby czuć się komfortowo. „Pełna” wizyta w Bazylice łącznie z czekaniem w kolejce zajmuje od około dwóch godzin do połowy dnia (w zależności od kolejki). Radzę być na miejscu już około godz. 9:00 – 9:30.

Najlepiej zwiedzać atrakcję w dni powszednie. Jeśli naprawdę chcesz odbyć wycieczkę w weekend lub święta, sprawdź godziny otwarcia przed udaniem się do bazyliki.

Doradzam wizytę z przewodnikiem gdyż oprócz priorytetowego wejścia bez kolejki, daje możliwość zwiedzenia bazyliki spokojnie bez standardowych i dozwolonych przez kontrolę kościoła 10 – 15 min. Wizyta Bazyliki św. Marka z przewodnikiem ma określony wcześniej czas i pozwala lepiej rozplanować cały plan zwiedzania miasta w ciągu danego dnia.

Bez wątpienia wizyta w Bazylice św. Marka to jedna z rzeczy, których nie można przegapić odwiedzając Wenecję.

Dojście lud dojazd do Bazyliki św. Marka w Wenecji

Najbliższy przystanek tramwaju wodnego (vaporetto): San Marco Vallaresso albo San Zaccaria. Pieszo z dworca Venezia Santa Lucia około 30-40 min.

Zasady zwiedzania, polski przewodnik w Wenecji podpowiada na co zwrócić uwagę

Rampa dla niepełnosprawnych znajduje się przy „Porta dei Fiori”.

  1. Bazylika jest miejscem kultu religijnego, obowiązują więc odpowiednie stroje.
  2. Do środka nie wolno wchodzić z bagażem (można go zostawić w Ateneo di San Basso na Piazzetta dei Leoncini).
  3. We wnętrzu nie wolno filmować i fotografować.
Wejście do Bazyliki św. Marka w Wenecji w czasie pandemii Covid-19, polski przewodnik w Wenecji radzi jak zwiedzać Bazylikę
Wejście do Bazyliki św. Marka w Wenecji w czasie pandemii Covid-19, polski przewodnik w Wenecji radzi jak zwiedzać Bazylikę

Bazylika San Marco i jej Muzeum, Skarbiec, Pala d’oro i Campanile (Dzwonnica) są obecnie zamknięte dla turystów.

Dostęp do bazyliki jest możliwy wyłącznie na nabożeństwa i celebracje liturgiczne (wejście od Porta dei Fiori, strona północna, Piazzetta dei Leoncini).

Inne muzea na placu św. Marka, które poleca odwiedzić Iga Olechowska, polski przewodnik w Wenecji i Florencji

  • Kampanila (Dzwonnica): czynna codziennie: VII–IX w godz. 9:00 – 21:00; XI–II w godz. 9:30 – 13: 45; III–VI i X w godz. 9:00 – 19:00. Bilet 10 euro.
  • Pałac Dożów:
  • Muzeum Correr i Muzeum Archeologiczne;
  • Biblioteca Marciana.

Iga Olechowska – polski przewodnik w Wenecji i we Florencji

Iga Olechowska, polski przewodnik w Wenecji i we Florencji
Iga Olechowska, polski przewodnik w Wenecji i we Florencji

Jeśli chcesz zwiedzać Wenecję, Florencję lub Toskanię z prywatnym przewodnikiem to skontaktuj się z Igą Olechowską. Iga jest licencjonowanym przewodnikiem po Włoszech. Oprowadza turystów w języku polskim, włoskim i angielskim.

Przeczytaj także

Zostaw komentarz