Palermo i okolica – co warto zobaczyć w kilka dni? Przewodnik subiektywny i pełen praktycznych porad

W internecie znajduje się już wiele relacji i artykułów o tym, co warto zobaczyć w Palermo. Najczęściej takich, które idealizują to miejsce. Stolica Sycylii opisywana jest jako miasto ciepłych ludzi, beztroskiego dolce vita i najlepszego street foodu w Europie. Coś w tym rzeczywiście jest, ale lista wad, które ma Palermo jest tylko niewiele krótsza od listy jego zalet. Jeśli szukasz artykułu pisanego na chłodno, z przemyślanym planem zwiedzania, pełnego konkretów, autorskich zdjęć i praktycznych porad, to jesteś we właściwym miejscu. To subiektywny przewodnik po Palermo, ale też opowieść o sycylijskim poczuciu odrębności oraz o bolączkach i radościach, które czekają na turystów planujących podróż do sycylijskiej stolicy.

Tim Jepson, brytyjski pisarz, podróżnik i dziennikarz telewizyjny – w swoim słynnym przewodniku po Włoszech, firmowanym przez „National Geographic” – napisał między innymi, że Palermo to miasto chaotycznego ruchu ulicznego, biedy i miejscami nędznych knajp. To zasadniczo trafny opis, ale autor pisał także, że „to jedno z najbardziej fascynujących włoskich miast”.

Jeśli poszukujesz rzetelnych wiadomości z Włoch oraz wakacyjnych inspiracji, porad i darmowych przewodników to zapraszam Cię do obserwowania naszego konta na Instagramie.

Natomiast według dziennika „The Independent” Palermo jest „seksowne, niechlujne i lekko uzależniające”, a przy tym „prawdopodobnie najbardziej niedoceniane we Włoszech”.

Z kolei według prestiżowego magazynu podróżniczego „Condé Nast Traveller” Palermo „jest niechlujne jak życie i pełne temperamentu jak sycylijski kochanek”. Miasto – według magazynu – to gotowa scenografia dla filmu gangsterskiego z lat ’30 dzięki „teatralnemu pomieszaniu ozdobnych fasad i rozpadających się bocznych uliczek”.

W naszym nowym, subiektywnym przewodniku:

• co trzeba wiedzieć o Palermo przed pierwszą podróżą?
• gotowy plan zwiedzania Palermo – najważniejsze atrakcje i zabytki;
• dwa słynne targi Ballarò i Vucciria – dlaczego ten pierwszy uwielbiamy bardziej niż drugi?
• aktualne na 2024 r. ceny biletów wstępu i połączeń komunikacją publiczną;
• porady praktyczne dotyczące organizacji wyjazdu i poszukiwania bezpiecznego noclegu;
• jak dojechać z lotniska do centrum;
• gdzie zjeść, aby się nie rozczarować;
• gdzie wybrać się na całodniową wycieczkę z Palermo? 5 propozycji.

Pierwsze wrażenia z pobytu w Palermo

Palermo to miasto z licznymi problemami. Klimatyczne, wielokulturowe i żyjące w cieniu swojej dawnej chwały. Miejsce, w którym brzydota i wszechobecny brud kontrastują z zabytkami niezwykłymi – jak chociażby Katakumby Kapucynów, Pałac Normanów z Kaplicą Palatyńską czy kościoły inspirowane lub przebudowywane z meczetów, których kiedyś było tutaj około dwustu.

Jak odnaleźć się w tym sycylijskim chaosie? Przede wszystkim warto być świadomym historii miasta i tego, jak położenie – w połowie drogi między kontynentalnymi Włochami, a Afryką – wpłynęło na dzisiejsze Palermo. Na architekturę, kuchnię, styl i jakość życia od wieków wpływają tu kultury z Bliskiego Wschodu, Europy i Afryki.

Pomiędzy tą pozorną brzydotą, można wyłuskać prawdziwe perełki. Pomiędzy wieloma kiepskimi knajpami, znajdują się takie, dla których warto lecieć na Sycylię.

Palermo nagradza tych, którzy dają temu miastu więcej czasu. Tych, którzy nie zniechęcają się po słabym pierwszym wrażeniu.

Palermo jest prawdopodobnie najbardziej niedocenianym miastem we Włoszech. To nie jest miasto dla osób o słabych nerwach, ale na pewno ma swoją dumę. Seksowne, niechlujne i lekko uzależniające, Palermo nagradza podróżnika, który poświęca czas na poznanie go.

Jo Fernandez, w brytyjskim dzienniku „The Independent”, 10.06.2023 r.

Dziś Palermo jest być może najbardziej zróżnicowanym etnicznie włoskim miastem. Przez wieki przybywali tutaj Egipcjanie, Arabowie, Hiszpanie, Turcy. Czasem toczyli wojny, a często wnosili swoją kulturę. Spacerując po mieście to naprawdę jest widoczne na każdym kroku. Ostatnio – w okolicach dworca kolejowego – pojawia się coraz więcej Chińczyków.

Sycylijskie poczucie odrębności

Sycylia ma 4,8 mln mieszkańców, to piąty najbardziej zaludniony region Włoch. W sycylijskiej stolicy żyje ponad 630 tys. mieszkańców. To ponad dwa razy więcej niż w Katanii czyli w drugim pod względem wielkości mieście na wyspie.

Jednak populacja Palermo nieustannie spada. Dlaczego? Ponieważ Sycylia jest dobrym miejscem na wakacje, ale nie jest łatwym miejscem do życia. W XX wieku nastąpił masowy exodus Sycylijczyków do Ameryki. Natomiast obecnie młodzi i lepiej wykształceni wyjeżdżają stąd na północ Włoch, najczęściej w okolice Mediolanu. Jeszcze w latach ’80 XX wieku Palermo liczyło 700 tys. mieszkańców. Dziś to już o 70 tys. mniej, a tendencja jest nieubłagana.

Palermo to scenografia, teatralne pomieszanie ozdobnych fasad i rozpadających się bocznych uliczek. Miasto mogłoby być scenerią dla thrillera gangsterskiego z lat trzydziestych, średniowiecznej fantazji z tajnymi kodami i złymi mnichami, romansu rozdzierającego gorset lub współczesnego filmu noir (…). Palermo jest niechlujne jak życie i pełne temperamentu jak sycylijski kochanek.

Alistaira Taylora-Younga, „Condé Nast Traveller”, 14.02.2024 r.

Całe Włochy zachowują silną tożsamość regionalną. Mieszkańcy Toskanii czy Południowego Tyrolu w równym stopniu czują się obywatelami swojego regionu, co obywatelami Włoch. Jednak na Sycylii – która jest wyspą – to poczucie odrębności od reszty Italii jest jeszcze silniejsze. Działa to zresztą w dwie strony. Pozostała część Włoch też nieco inaczej, z lekkim dystansem spogląda na Sycylię.

Nie ma żadnych potwierdzonych badań, ale niektórzy uważają, że Sycylijczycy mają inny typ urody niż Włosi ze środkowej części kraju. Typowy mieszkaniec Sycylii ma ciemniejszą karnację i bardziej wyraziste rysy twarzy, co łączy się z obecnością fenickich i arabskich przodków na wyspie.

Warto wiedzieć: czy słynna sycylijska mafia jest zagrożeniem dla turystów? Żadnym. O mafii krążą legendy, ale mało kto z turystów wie, że mafia – podążając za pieniędzmi – coraz bardziej aktywna jest na północy Włoch, ale już nie rzuca się w oczy tak jak kiedyś. Jednak w Palermo wciąż wiele restauracji i hoteli płaci pizzo czyli pieniądze za ochronę.

Gdzie spać w Palermo?

W Palermo byliśmy trzykrotnie więc nauczeni już doświadczeniem, ostatnim razem braliśmy pod uwagę jedynie nocleg w samym centrum. Nie popełnij naszego błędu sprzed lat i nie szukaj taniego noclegu gdzieś na obrzeżach, gdzie jest smutno, wieczorami nieprzyjemnie i wszędzie daleko.

Im bliżej centrum, a w zasadzie im bliżej charakterystycznego Quattro Canti, tym lepsze wspomnienia przywieziesz z Palermo. Wokół Quattro Canti jest to, co w Palermo najlepsze: kluczowe zabytki, place, najlepsze restauracje i dwa bazary – Vucciria oraz Ballarò ze słynnym street foodem.

• B&B Hotel Palermo Quattro Canti – zaledwie 50 m od Quattro Canti, czyli dosłownie w najlepszej lokalizacji w Palermo, znajduje się hotel, w którym zatrzymaliśmy się podczas ostatniej wizyty w 2024 r. Pokoje mogłyby już zostać odmalowane, ale ta lokalizacja jest po prostu genialna. Poza tym hotel ma całkiem rozsądne ceny, dobre opinie i piękny taras z restauracją na dachu (na zdjęciach u góry). Nawet jeśli nie masz zamiaru korzystać z hotelowej restauracji, to na taras można wyjść, żeby zrobić pamiątkowe zdjęcia. Dodatkową zaletą jest całodobowa recepcja – szczególnie jeśli przylatujesz późnym wieczorem albo jeśli w nocy pojawi się jakiś problem. Hotel znajduje się kilometr od dworca kolejowego, do którego idzie się cały czas prostą drogą.

Inne noclegi w okolicy Quattro Canti znajdziesz tutaj.

Co warto zobaczyć w Palermo?

Niektórzy uważają, że w Palermo trzeba po prostu chłonąć atmosferę miasta, a nie zwiedzać z przewodnikiem w ręku. To prawda, ale jednak od czegoś trzeba zacząć. Skupmy się więc na kilkunastu najważniejszych zabytkach i atrakcjach historycznego centrum stolicy Sycylii.

Quattro Canti, czyli serce miasta i punkt orientacyjny

Quattro Canti to charakterystyczny, ośmiokątny plac znajdujący się w miejscu, w którym łączą się ze sobą cztery historyczne dzielnice Palermo. Plac – wraz z otaczającymi go barokowymi pałacami – został zbudowany w pierwszej połowie XVII wieku. Każdy z pałaców ma niemal identyczną elewację, która podzielona jest na trzy części. Na dolnej części elewacji znajdują się rzeźby czterech pór roku. W środkowej części – figury czterech hiszpańskich królów Sycylii (Karola V, Filipa I, Filipa II i Filipa III). Natomiast na najwyższym poziomie zobaczyć można rzeźby dziewic, świętych patronek Palermo: Krystyny, Ninfy, Oliwy i Agaty.

Porada praktyczna: Quattro Canti to także świetny punkt orientacyjny i miejsce, z którego jest blisko do większości zabytków i atrakcji Palermo. Dlatego podczas ostatniej wizyty w Palermo zdecydowaliśmy się na nocleg w B&B Hotel Palermo Quattro Canti, ponieważ nie ma w mieście lepszej lokalizacji. Poza tym hotel ten ma całodobową recepcję i dobre opinie.

Ponadto Quattro Canti znajduje się na przecięciu dwóch najważniejszych ulic w mieście: Via Maqueda i Via Vittorio Emanuele (dawniej nazywaną Càssaro). Càssaro to najstarsza ulica w Palermo. Została wytyczona w VII wieku przez Fenicjan, aby połączyć port z nekropolią znajdującą się bezpośrednio za miastem. Dziś dawna Càssaro (czyli Via Vittorio Emanuele) to wciąż jedna z najbardziej tętniących życiem i kluczowych ulic w mieście. Łączy ze sobą port, katedrę, Pałac Normanów i historyczną bramę Porta Nuova.

Natomiast trzecią ważną ulicą przecinającą miasto jest Via Roma, która krzyżuje się z Via Vittorio Emanuele zaledwie 200 m dalej od Quattro Canti.

Polpo – Osteria di Mare

Zaledwie 40 m od Quattro Canti, przy ruchliwej ulicy Via Vittorio Emanuele, znajduje się nowo otwarta restauracja „Polpo – Osteria di Mare”. Jak sama nazwa mówi specjalizują się tam w rybach i owocach morza (polpo to ośmiornica).

Zajęte stoliki i krótka karta to był pierwszy dobry znak, zanim jeszcze zdążyliśmy zerknąć na opinie google (4.6/5). W menu jest kilka przystawek i zaledwie 6 propozycji pierwszych dań i 6 propozycji drugich dań. Wszystko czego tutaj próbowaliśmy było pyszne (szczególnie ośmiornica), a mamy porównanie z innych lokali w Palermo. Ceny są odrobinę wyższe niż w innych restauracjach – od około 16 do 20 euro za najpopularniejsze dania. Zdecydowanie warto więc tutaj przyjść na romantyczną kolację. Stoliki są zarówno w środku, jak i na zewnątrz. My wybraliśmy stolik wewnątrz, przy oknie i lodówce z rybami. Świetna obsługa, a na pożegnanie limoncello.

Ocena restauracji w opiniach map google: 4.6/5 na podstawie około 400 komentarzy.

Polpo – Osteria di Mare
Via Vittorio Emanuele 291
90133 Palermo

Katakumby Kapucynów w Palermo

Zwiedzanie Palermo warto rozpocząć od Katakumb Kapucynów czyli Catacombe dei Cappuccini. To miejsce niezwykłe w skali światowej, zapadające w pamięć i całkowicie inne od klasycznych zabytków, które mają do zaoferowania włoskie miasta. Dlaczego właśnie warto zacząć od katakumb, a nie chociażby od słynnej katedry? Ponieważ katakumby czynne są tylko od 9:00 do 12:30 (ostatnie wejście do 12:10), a później dopiero od 15:00 do 17:30. W te godziny trudno się wstrzelić w trakcie chaotycznego zwiedzania miasta. Lepiej więc dobrze wszystko zaplanować.

Katakumby Kapucynów znajdują się w podziemiach XVI-wiecznego kościoła i niepozornego klasztoru. Szacuje się, że jest tam około 8000 zabalsamowanych ciał – leżących, stojących lub wiszących. Stosowana przez Kapucynów metoda balsamowania polegała najczęściej na „odwodnieniu” ciała z krwi i płynów ustrojowych oraz stosowania wapna oraz arszeniku. Ciała mają usunięte narządy wewnętrzne. Następnie zmumifikowane ciało obmywano octem, napełniano słomą i ubierano.

Ciała podzielone są według płci i klasy społecznej. Wśród nich profesorowie, lekarze, młode dziewice, czy małe dzieci. Najbardziej znanym dzieckiem pochowanym tutaj jest Rozalia Lombardo – urodzona w Palermo 13 grudnia 1918 r. Zmarła dwa lata później na zapalenie płuc. Dziewczynka była jedną z ostatnich osób, które pochowano w krypcie. Całość wygląda surrealistycznie, dla niektórych przerażająco.

Porada praktyczna: wstęp do Katakumb Kapucynów jest płatny 5 euro lub 3 euro bilet ulgowy. Bilety wystarczy kupić w kasie na miejscu (bez wcześniejszej rezerwacji). Katakumby Kapucynów znajdują się poza centrum Palermo, niespełna 3 km od Quattro Canti. Droga jest prosta i intuicyjna, ale można ewentualnie podjechać kawałek autobusem linii 327 z przystanku na Piazza Indipendenza.

Porta Nuova

Monumentalna brama Porta Nuova znajduje się po zachodniej stronie historycznego centrum. Przebiega pod nią główna ulica Via Vittorio Emanuele (dawniej była to ulica Càssaro). Ta najważniejsza w mieście arteria została wytyczona już przez Fenicjan w VII wieku i prowadziła do portu. Dziś zamieniona jest raczej w deptak, a ruch samochodowy jest na niej znikomy.

Porta Nuova została zbudowana na pamiątkę uroczystego wjazdu cesarza Karola V do Palermo. Wydarzenie to miało miejsce w 1535 r., po powrocie cesarza ze zwycięskiej wojny w Afryce. Później jednak brama została zniszczona na skutek wybuchu prochu, który był magazynowany nieopodal. To co możemy podziwiać dzisiaj, to efekt wiernej odbudowy przeprowadzonej w 1669 r. Po zachodniej stronie bramy warto zwrócić uwagę na cztery kobiece popiersia przedstawiające cnoty: pokoju, sprawiedliwości, prawdy i obfitości.

Pałac Normanów i Kaplica Palatyńska

Do bramy Porta Nuova przylega Pałac Normanów czyli Palazzo dei Normanni zwany też Pałacem Królewskim czyli Palazzo Reale. Budynek został wzniesiony w IX wieku jako forteca Saracenów, a na przestrzeni kolejnych wieków został co najmniej dwukrotnie przebudowany. Najpierw przez Normanów, którzy stworzyli z niego zespół pałacowy. Później przez Hiszpanów, którzy nadali mu obecny wygląd.

Wewnątrz Pałacu Normanów znajduje się Kaplica Palatyńska z XII wieku, która jest jednym z najcenniejszych zabytków w Palermo. Kaplica łączy w sobie wiele kultur i religii, ponieważ w jej budowę zaangażowani byli architekci i artyści bizantyjscy, islamscy i łacińscy.

Ponadto wewnątrz znajduje się Sala Herkulesa, zbudowana w 1560 roku i nazwaną tak ze względu na obecność malowideł przedstawiających bohatera mitologii greckiej. Od 1947 r. w Sali Herkulesa spotykają się deputowani do Zgromadzenia Regionalnego Sycylii czyli sycylijski parlament.

Porada praktyczna: Pałac Królewski i Kaplicę Palatyńską można zwiedzać w poniedziałki, piątki i soboty – od 8:30 do 16:30. Zwiedzanie jest możliwe też w niedzielę, ale tylko do 12:30. Bilet wstępu jest dość drogi – kosztuje aż 19 euro. We wtorki, środy i czwartki z powodu obrad parlamentarnych zwiedzanie nie jest możliwe.

Katedra w Palermo

O katedrze w Palermo mówi się, że to architektoniczny chaos. Nam jednak bardzo się podobała i zwiedziliśmy wszystkie jej części, włącznie z wyjściem na dach (za każdą ze stref płaci się oddzielny bilet). Katedra wpisana jest na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Budowę katedry rozpoczęto w 1184 r. To – podobnie jak przy wielu innych spektakularnych zabytkach w Palermo i okolicy – także zasługa Normanów. Inspirowali się oni architekturą arabską i ozdobnikami z Bizancjum. Neoklasycystyczną kopułę zdobi majolika, a wśród detali uwagę zwracają geometryczne wzory, gotyckie łuki i kataloński portyk z XV wieku.

Wnętrze katedry wielokrotnie było przebudowane. Ostatnia znacząca zmiana miała miejsce w XVIII wieku. Na uwagę zasługują znajdujące się w środku grobowce królów Sycylii: Henryka IV, Rogera II, Fryderyka II Hohenstaufa i jego żony Konstancji Aragońskiej.

Warto wykupić bilet wstępu na taras katedry, skąd można podziwiać dachy sąsiednich budynków, panoramę miasta, a w oddali widać morze i otaczające miasto wzgórza. Na dach wchodzi się wąskimi schodami w dwóch etapach. Na samej górze jest tak wąsko, że obsługa kieruje ruchem wpuszczając na zmianę zwiedzających.

Porada praktyczna: katedra w Palermo otwarta jest dla zwiedzających od poniedziałku do soboty od godz. 9:30 do 18:00 (ostatnie wejście o 17:30). W niedzielę od 10:00 do 18:00 (ostatnie wejście także o 17:30). Cena biletu jest uzależniona od ewentualnych zniżek (dla dzieci i seniorów) i zakresu odwiedzanych w katedrze miejsc. Maksymalnie to 15 euro.

Teatro Massimo

Ogromny Teatro Massimo jest największym teatrem operowym we Włoszech i trzecim największym w Europie, zaraz po operze paryskiej i wiedeńskiej. Uważa się, że ma najlepszą akustykę spośród wszystkich włoskich teatrów.

Teatro Massimo mógłby być świetnym symbolem tego jak bardzo Palermo zmieniło się w ciągu ostatnich 30 lat. W latach ‘70 XX wieku, gdy teatr się rozpadał, podjęto decyzję o jego kapitalnym remoncie. Jednak prace remontowe trwały wyjątkowo długo i były regularnie przerywane. Remont teatru stał się symbolem korupcji i wpływu mafii na miasto. W końcu jednak udało się go z sukcesem zakończyć.

W przeszłości ludzie w Palermo lubili mówić, że opera rozkwitła dzięki mafii. Podobno mafijni szefowie nie kochali niczego bardziej niż wieczór w prywatnej loży w trakcie Madame Butterfly – słynnej opery w trzech aktach Giacoma Pucciniego.

Porada praktyczna: teatr otwarty jest dla zwiedzających codziennie od 9:30 do 19:00 (ostatnia wizyta o 18:20). Bilet wstępu można kupić w kasie na miejscu lub poprzez Get Your Guide.

Cannoli & Co

Gdzie w Palermo zjeść słynne sycylijskie cannoli? Najlepsze miejsce znajduje się przy Via Maqueda, w połowie drogi pomiędzy Teatro Massimo, a Quattro Canti.

Cannoli w tym miejscu są przygotowywane na oczach gości. Najpierw wybiera się rodzaj rurki, później rodzaj kremu, a na końcu dodatki. Dzięki temu, że rurka napełniana jest kremem tuż przed zjedzeniem, zachowuje ona swoją chrupkość. Do wyboru jest nadzienie klasyczne, pistacjowe, orange ricotta, krem czekoladowy albo ricotta z migdałami.

Można tu także zjeść słynną sycylijską cassatę (produkowaną przez cukierników ręcznie na miejscu), rzemieślniczą granitę (cytrynową, z czerwonej pomarańczy, pistacjową, migdałową lub mandarynkową) lub lody (smaków jest kilkanaście).

Ocena Cannoli & Co w opiniach map google: 4.8/5 na podstawie ponad 1000 komentarzy.

Cannoli & Co
Via Maqueda 266
90133 Palermo

Park ze zwierzętami – Parco d’Orleans

Parco d’Orleans jest częścią willi Palazzo d’Orleans, w której mieści się siedziba Prezydium Regionu Sycylia. Park istnieje od XIX wieku, ale stosunkowo niedawno został przekształcony w ciekawy park ornitologiczny, zamieszkany przez wiele gatunków ptaków, egzotycznych i pochodzących z rejonu Morza Śródziemnego.

Park można zwiedzać bezpłatnie. W trakcie naszej wizyty turystów było niewielu, natomiast na każdym kroku towarzyszyły nam wycieczki szkolne. Można tu zobaczyć między innymi papugi, flamingi i różowe pelikany.

Kościół San Giovanni degli Eremiti

Z Parco d’Orleans jest już blisko do kościoła San Giovanni degli Eremiti – został on zbudowany w czasach normańskich, w XII wieku i jest typowym przykładem stylu arabskiego. Uwagę zwracają czerwone, półkoliste kopuły znajdujące się na dachu kościoła. Prawdopodobnie wcześniej w tym miejscu istniał islamski meczet.

Warto zobaczyć też przykościelne krużganki, które są oazą ciszy i wytchnienia w dość chaotycznej i głośnej okolicy. W 2015 r. kościół San Giovanni degli Eremiti został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Piazza Pretoria i Fontana Pretoria

Tuż obok Quattro Canti znajduje się Piazza Pretoria. To jeden z najpiękniejszych placów miasta, widzieliśmy go z okien naszego hotelu. Kilka lat temu swój pokaz na Piazza Pretoria zorganizował dom mody Dolce & Gabbana. Przy placu znajduje się budynek ratusza czyli Palazzo Pretorio, po drugiej stronie Palazzo Bonocore, a po bokach dwa kościoły. Z jednej strony jest to barokowy kościół San Giuseppe dei Teatini, a z drugiej kościół Santa Caterina d’Alessandria i przylegający do niego klasztor. Natomiast pośrodku placu znajduje się Fontanna Pretoria. Sporo zabytków jak na jeden plac, a tuż obok skrywają się kolejne bezcenne budowle, o czym za moment.

Fontanna została zbudowana w 1554 r. przez toskańskiego rzeźbiarza Francesco Camillianiego, aby ozdobić florencką willę. Następnie – przy wielu głosach sprzeciwu samych mieszkańców – została kupiona przez władze Palermo, rozebrana na 644 części, przewieziona na Sycylię i ponownie odbudowana. Miejska legenda głosi, że zakonnice z sąsiadującego z fontanną klasztoru Santa Caterina d’Alessandria, pewnej nocy miały zasłonić lub uszkodzić „nagie” fragmenty posągów znajdujących się wokół fontanny.

Caponata Trattoria Moderna Siciliana

Zaledwie 150 m od Piazza Pretoria i tyle samo od Quattro Canti, znajduje się restauracja „Caponata Trattoria Moderna Siciliana”. Idealne miejsce na romantyczną kolację w samym sercu Palermo.

Tutaj można zamówić zarówno słynne przysmaki kuchni sycylijskiej jak i najlepszą pizzę w centrum Palermo. Jakość składników jest bardzo wysoka, ciasto znakomite, a ceny rozsądne. Poza pizzą zamówiliśmy też tutejsze klasyki, czyli caponata siciliana oraz spaghetti al nero di seppia. Niezależnie od tego, czy wybierasz się na pizze, czy na dania kuchni sycylijskiej, tutaj wszystko jest godne polecenia!

Co ciekawe i dość nietypowe dla dobrych restauracji, to miejsce jest otwarte nieustannie od 12:00 do 23:00. My podeszliśmy tu w ciągu dnia, żeby zarezerwować stolik na godzinę 20:00 (wówczas jest największy ruch).

Ocena restauracji w opiniach map google: 4.6/5 na podstawie ponad 1500 komentarzy.

Caponata Trattoria Moderna Siciliana
Via Vittorio Emanuele 244
90133 Palermo

Kościół San Giuseppe dei Teatini

Z Piazza Pretoria dobrze widać boczną ścianę kościoła San Giuseppe dei Teatini. Główne wejście i fasada znajduję się obok Quattro Canti. Kościół został wzniesiony w XVII w. w stylu sycylijskiego baroku.

Kościół z zewnątrz wygląda ciekawie, szczególnie w zgrabnym połączeniu z Quattro Canti, ale najbardziej okazałe jest jego wnętrze. Wszystkie sufity są w całości pokryte freskami, a ściany i kaplice boczne wyłożone są marmurem. Sklepienie nawy głównej ilustrują XVII-wieczne freski Filippo Tancrediego, przedstawiajaće epizody z życia św. Gaetano (św. Kajetana).

Porada praktyczna: bilet wstępu do kościoła kosztuje 3 euro. W dni powszednie kościół jest otwarty od 9:00 do 13:00 oraz od 17:30 do 19:30. W święta od 7:45 do 13:00 oraz od 17:30 do 20:00.

Kościół San Cataldo w Palermo

W centrum Palermo, przy Piazza Bellini, obok siebie znajdują się dwa podobne, XII-wieczne kościoły: San Cataldo i La Martorana. Kościół San Cataldo to przykład architektury arabsko-normańskiej. Szczególnie trzy czerwone kopuły na dachu kościoła od razu nasuwają skojarzenia z kulturą arabską. Zabytek od 2015 r. wpisany jest na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Prace przy budowie kościoła zakończyły się w połowie XII wieku i nigdy nie ukończono dekoracji jego wnętrza, za wyjątkiem XII-wiecznej mozaiki ułożonej na posadzce kościoła. Wnętrze mimo braku zdobień i wykończenia, jest bardzo piękne, ciepłe, a atmosfera jest przyjemna. Przez prawie 900 lat niewiele się tu zmieniło i to od razu widać.

Ciekawostką jest fakt, że w 1787 r. kościół San Cataldo został przekształcony w pocztę. Wiązało się to z wprowadzeniem szeregu zmian, ale pod koniec XIX wieku poczta opuściła budynek, a grupa renowatorów starannie odtworzyła XII-wieczny wygląd kościoła.

Porada praktyczna: bilet wstęp do kościoła kosztuje 2,50 euro.

Kościół Santa Maria dell’Ammiraglio

Na przeciwko kościoła San Cataldo znajduje się kościół Santa Maria dell’Ammiraglio, nazywany La Martorana. Ten kościół także zbudowano w XII wieku i również od 2015 r. wpisany jest na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Kościół na przestrzeni wieków był przebudowywany. W XIV wieku dobudowano dzwonnicę, a barokowe nawy kościoła powstały w XVII wieku. W przeciwieństwie do kościoła San Cataldo, wnętrze La Martorana jest bogato zdobione przez bizantyjskie mozaiki oraz XVIII-wieczne freski.

Kościół Santa Caterina d’Alessandria

Po drugiej stronie Piazza Bellini znajduje się arcydzieło sycylijskiego baroku czyli kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej oraz przylegający do niego klasztor. Kościół – należący do zakonu dominikanów – został zbudowany w drugiej połowie XVI wieku. Wnętrze świątyni jest bogato zdobione kolorowym marmurem, obrazami, freskami, posągami i zdobionymi detalami. Wewnątrz można też podziwiać marmurowy posąg św. Katarzyny z 1685 r.

Piazza San Domenico i kościół San Domenico

Nie chcę, aby mój przewodnik po Palermo skupiał się głównie na kościołach, dlatego wspomnę tylko w skrócie jeszcze o ostatniej zabytkowej świątyni wartej zobaczenia w tej części miasta. To kościół San Domenico, znajdujący się przy Piazza San Domenico, który jest drugim po katedrze najważniejszym kościołem w Palermo.

Kościół San Domenico został zbudowany w XIV wieku, ale obecna jego forma to efekt przebudowy, która zakończyła się w 1726 r. W XIX wieku kościół stał się Panteonem miasta, w którym pochowani zostali wybitni sycylijscy artyści, pisarze oraz politycy.

Port La Cala

Z Piazza San Domenico jest już blisko do portu La Cala. Port w tym miejscu znajdował się już wiele wieków temu, chociaż jego obecny kształt to efekt sporej inwestycji zakończonej około 2010 r. Obok portu jachtowego i rybackiego, znajduje się port pasażerski, z którego odpływają promy.

La Cala to miejsce warte odnotowania, ale w pochmurny dzień – jak widać na zdjęciu powyżej – niezbyt ciekawe. Obok portu przebiega bardzo ruchliwa ulica, a okolica nie jest przyjemna. Wokół znajduje się kilka restauracji, ale raczej z przeciętnymi recenzjami.

Słynny street food w Palermo

Czego najbardziej zazdrościmy mieszkańcom Palermo? Miejskich targowisk, na których codziennie rano można kupić świeże owoce, warzywa, a także ryby i owoce morza oraz wiele więcej. A to wszystko zazwyczaj w cenach bez porównania niższych niż w Polsce, nie wspominając już o lepszej jakości!

Najważniejsze targowiska w Palermo to Ballarò, Vucciria i Capo. Skupmy się na dwóch najciekawszych.

Targ Ballarò w Palermo

Ballarò to najwspanialsza rzecz w Palermo. Najstarszy i największy targ w mieście. Wizyta w Palermo bez poczucia atmosfery panującej o poranku na historycznym Mercato di Ballarò byłaby niepełna. Co ciekawe tego typu historyczne targowiska powstały w czasach dominacji arabskiej dlatego tak bardzo swoim wyglądem i atmosferą przypominają tradycyjne rynki w Afryce Północnej.

Ballarò od pierwszych chwil po przyjściu zachwyca kolorami i zapachami. Wzdłuż kolejnych ulic znajdują się stragany ze świeżymi owocami i warzywami, stoiska z mięsem, rybami i owocami morza. Są też kolorowe i aromatyczne przyprawy oraz sycylijski street food. Nieodzownym elementem Ballarò są przekrzykujący się uliczni sprzedawcy, często zachęcający do zakupu w dość barwny sposób.

Zakupy robią tu przede wszystkim mieszkańcy, a pomiędzy nimi przechadzają się turyści z aparatami i smartfonami. Ceny są bardzo niskie! Słodkie, pyszne truskawki za 2 euro za opakowanie, sycylijskie cytryny po 99 eurocentów za kilogram, uwielbiane przez wszystkich sycylijskie pomarańcze po 60 eurocentów za kilogram. Słynne sycylijskie pomidory za 1,49 euro. Już wiecie dlaczego tak bardzo zazdrościmy im tego targu? 🙂

Na targu w Ballarò słońce padało na czerwone markizy, zalewając całą cuchnącą ulicę rdzawym światłem. Każdego ranka kupowałam dojrzałe brzoskwinie i świeże figi na tym samym straganie. Przerodziło się to w przyjaźń. Sprzedawca zauważył mnie i zawołał na powitanie: „Hej, Brytyjko, twoje brzoskwinie czekają. Uratowałem ci najlepsze figi. Prawdopodobnie zawyżał mi opłaty, ale dorzucił radę za darmo. „Jedź do Monreale, naturalmente” – powiedział, mając na myśli katedrę na grzbiecie wzgórza nad Palermo.

Alistaira Taylora-Younga, „Condé Nast Traveller”, 14.02.2024 r.

Pomiędzy straganami z warzywami, owocami i rybami, są stoiska ze street foodem. Niektóre miejsca budzą zaufanie, a przekąski wyglądają schludnie i apetycznie. Wśród nich sałatka z ośmiornicy, krewetki, ostrygi, panelle czyli placki z mąki z ciecierzycy, crocchè lub cazzilli (krokiety ziemniaczane), sycylijska caponata, czy quarume (wnętrzności cielęce).

Targ Vucciria w Palermo

La Vucciria to drugie z historycznych targowisk w Palermo. Hałaśliwa i niechlujna atmosfera La Vucciria jest bardziej bliskowschodnia niż europejska. Rano przypomina Ballarò – też można tu kupić piękne owoce, tanie i dorodne warzywa, świeże ryby, owoce morza i różnego rodzaju przekąski.

Jednak najciekawiej robi się tutaj wieczorem. Przed słynną Taverną Azzura gromadzi się zwykle tłum ludzi z drinkami lub piwem w ręku. Wśród nich przeważają mieszkańcy, ale miejsce jest już słynne także wśród turystów. Gra głośna muzyka, niektórzy tańczą, a atmosfera jest naprawdę beztroska. Trochę przypomina to nielegalną uliczną imprezę, ale oczywiście wszystko wydaje się być w zgodzie z lokalnym zwyczajem.

Kawałek dalej przy Piazza Caracciolo mieszkańcy zajadają się tutejszym street foodem. Wśród nich tradycyjne, proste dania kuchni palermitańskiej: pane con la milza czyli bułka z kawałkami śledziony i płuc cielęcych czy frittola – mówiąc bez owijania w bawełnę, to bułka z resztkami po uboju cieląt, pełna tłuszczu, chrząstek i nie chcecie wiedzieć czego jeszcze.

Niektóre dania, szczególnie te z grilla czy z ośmiornicami, wyglądają apetycznie. Natomiast inne – o których z rozrzewnieniem rozpisują się autorzy wielu relacji z Palermo – urągają podstawowym standardom sanitarnym. Pewnie pomyślisz, że przesadzam, bo przecież miejscowi to jedzą. Być może, ale po co ryzykować skoro Palermo ma wiele lepszych adresów kulinarnych.

Zastanawiam się czy magazyn Forbes w 2013 r. umieścił street food z Palermo na piątym miejscu światowego rankingu całkiem świadomie, czy zupełnie przypadkiem? Wizyta na Vucciria jest ciekawym przeżyciem, ale raczej przy Taverna Azzura, a nie przy ulicznym street foodzie. Cała reszta jest przereklamowana, niechlujna i brudna, ale nie sposób jej odebrać specyficznego uroku i wyjątkowości.

Jak dojechać z lotniska w Palermo do centrum miasta?

Lotnisko Falcone Borsellino (nazywane też Punta Raisi) oddalone jest o około 30 km od centrum Palermo, ale jest świetnie skomunikowane ze stolicą Sycylii. Do miasta można dojechać pociągiem, autobusem lub taksówką.

Pociąg z lotniska do centrum Palermo

Najlepszym sposobem na wygodny przejazd z lotniska do centrum Palermo jest pociąg. Po wyjściu z hali przylotów, nie opuszczając lotniska, wystarczy skręcić w lewo, gdzie znajduje się czerwona tablica z napisem „TRENI”. Ta droga prowadzi na poziom -1, gdzie znajduje się stacja kolejowa Palermo Aeroporto. Wcześniej – przed wejściem na peron – znajdują się biletomaty, w których można kupić bilet na pociąg. Obok biletomatów są od razu kasowniki, w których należy skasować zakupiony bilet.

Linia kolejowa z lotniska jest obsługiwana przez pociągi kolei metropolitalnej, które dojeżdżają do centrum Palermo z różnymi przystankami pośrednimi. Dlatego połączeń w ciągu dnia jest bardzo dużo, a na pociąg nie czeka się zazwyczaj dłużej niż 20-30 minut.

Porada praktyczna: bilet na pociąg z lotniska w Palermo do centrum miasta kosztuje 6,80 euro w jedną stronę. Rozkład jazdy możesz sprawdzić na oficjalnej stronie https://www.trenitalia.com/ – jako stację początkową wpisz „Palermo Aeroporto”, a jako stację docelową „Palermo Centrale”. Nie trzeba jednak jechać aż do głównego dworca w Palermo. Można wysiąść wcześniej, w zależności od miejsca, w którym masz nocleg. My podczas ostatniej wizyty wysiedliśmy na stacji „Palermo Palazzo Reale-Orleans” skąd do Quattro Canti jest kilometr (po drodze przechodzi się obok katedry).

Autobus z lotniska do centrum Palermo

Alternatywą dla pociągu jest połączenie autobusowe z lotniska do centrum Palermo obsługiwane przez lokalnego przewoźnika Prestia e Comandè działającego we współpracy z Terravision. Autobusy z lotniska odjeżdżają średnio co 30 minut.

Po wyjściu z terminalu lotniskowego należy skręcić w prawo i iść wzdłuż budynku przez około 200 m. Tam znajduje się przystanek, z którego odjeżdża autobus. Natomiast wcześniej, przy wyjściu z lotniska, znajdują się kasy biletowe, w których można kupić bilet.

Porada praktyczna: bilet na autobus Prestia e Comandè z lotniska do centrum miasta kosztuje 6,50 euro przy zakupie na miejscu w jedną stronę lub 6,00 euro przy wcześniejszym zakupie online. Zakupu biletu online można dokonać na stronie Terravison, który jest partnerem Prestia e Comandè. Warto od razu kupić bilet w obie strony, ponieważ wówczas jest nieco taniej (11 euro w obie strony).

Zobacz więcej:

• Jak dojechać z lotniska w Palermo do centrum miasta?

Co warto zobaczyć wokół Palermo?

Gdzie jechać z Palermo na jednodniową lub kilkudniową wycieczkę? Poniżej znajdziesz pięć najciekawszych propozycji.

Monreale

Bardzo blisko Palermo leży Monreale, a w nim znajduje się jedna z najwspanialszych katedr w Europie. Ta XII-wieczna świątynia uznawana jest za najważniejszy klejnot Sycylii, a pod względem architektonicznym łączy w sobie styl arabski, normański i bizantyjski.

W 2015 r. katedra w Monreale została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Inicjatorem budowy katedry był normański król Sycylii – Wilhelm II, wnuk króla Rogera II.

Wnętrze katedry kojarzy się z gigantyczną szkatułą pełną klejnotów. Złocony, drewniany strop nawy wsparty jest na kolumnach przeniesionych z budowli starożytnych. We wspaniałej posadce odbijają się ogromne mozaiki zdobiące główną część kościoła (5950 m²).

Tim Jepson, przewodnik „Włochy”, National Geographic, str. 322

Poza wnętrzem katedry warto też wyjść na taras znajdujący się na jej dachu. Ponadto można zobaczyć także przylegające do katedry krużganki, które są elementem dawnego opactwa Benedyktynów.

Porada praktyczna: z Palermo do Monreale można dojechać autobusem AMAT linii 389, który odjeżdża z Piazza Independenza. Bilet na autobus kosztuje 1,40 euro w jedną stronę i należy go kupić wcześniej w kiosku. Natomiast do katedry obowiązują różne bilety wstępu w zależności od zakresu miejsc, które chcesz odwiedzić. Wszystkie warianty biletów oraz godziny otwarcia można sprawdzić na stronie Coop Culture, która jest oficjalnym kanałem sprzedaży. Bilety do katedry można też kupić w kasie na miejscu.

Mondello

Mondello jest pierwszym wyborem dla osób, które przylatują do Palermo i w przerwie pomiędzy zwiedzaniem, chcą spędzić jeden dzień na plaży. W Mondello niemal wszystkie plaże są płatne, za pewnymi krótkimi wyjątkami, które latem będą jednak zatłoczone. Dlatego najlepiej od razu wybrać jedną z plaż płatnych. Koszt za całodniowy wynajem dwóch leżaków i parasola to około 30 euro.

Plaża w Mondello jest naprawdę piękna. Woda jest przejrzysta, piasek delikatny, a zejście do morza łagodne i bezpieczne nawet dla małych dzieci. Wzdłuż plaż ciągną się bar i restauracje.

Porada praktyczna: do Mondello można dojechać autobusem linii 806 z przystanku Liberta’ – Croci w Palermo. Bilet w cenie 1,40 euro.

Cefalù

To nadmorskie miasteczko położone na północnym wybrzeżu Sycylii, zbudowane zostało u stóp olbrzymiej skały. Jest jedną z najpiękniejszych miejscowości na wyspie. Autostradą z Palermo można tu dojechać w godzinę. Podobnie, a nawet nieco krócej, jedzie pociąg, a połączeń w ciągu dnia jest bardzo wiele. Dlatego Cefalù to świetny pomysł na całodniową wycieczkę w trakcie pobytu w Palermo.

Życie toczy się w Porto Vecchio i wzdłuż uliczki Via Carlo Ortolani di Bordonaro, przy której zlokalizowanych jest wiele barów i restauracji. Wśród nich słynąca z bardzo dobrych owoców morza restauracja Lo Scoglio Ubriaco – której część stolików rozstawionych jest na tarasie z widokiem na morze.

Cefalù to także miasteczko z bardzo ładną, piaszczystą plażą. Morze jest tutaj spokojne, a w słoneczne dni ma piękny, turkusowy kolor. Po południu warto jeszcze wybrać się na urokliwy Piazza del Duomo, aby zobaczyć katedrę w Cefalù, która ma już ponad 800 lat. Plac otaczają kamienice i barowe stoliki, a urody temu miejscu dodają rosnące tutaj palmy.

Porada praktyczna: pociągi do Cefalù średnio co godzinę odjeżdżają z dworca Palermo Centrale. Bilet w jedną stronę kosztuje 7,10 euro, a czas podróży to około 50 minut. Bilet można kupić przez internet, ale najłatwiej w kasie lub w biletomacie na dworcu. Ponadto bilet papierowy wymaga skasowania w kasowniku, które znajdują się przy wejściu na peron. Rozkład jazdy najlepiej sprawdzić na oficjalnej stronie włoskich kolei trenitalia.com

Castellammare del Golfo

Godzinę drogi na zachód od Palermo, można dojechać do urokliwej, nadmorskiej miejscowości Castellammare del Golfo, która słynie z pięknych plaż i lazurowego koloru morza. Sezon na kąpiele w morzu trwa tu od maja do października. W samym centrum miasteczka znajduje się mała plaża pod wysokimi murami – Cala Petròlo, ale kawałek dalej ciągnie się długa i szeroka Spiaggia Plaja. W centrum miejscowości znajduje się normańska twierdza i port, w którym codziennie rano można kupić świeże ryby i owoce morza. Przy porcie usytuowane są świetne restauracje. Na obiad lub romantyczną kolację warto wybrać się do Rosmarina lub Ristorante La Cambusa.

Ciekawostką jest fakt, że z Castellammare del Golfo pochodzą rodzice prezydenta Włoch Sergio Mattarelli.

W trakcie pobytu tutaj warto wybrać się na punkt widokowy, z którego można zrobić najpiękniejsze zdjęcia panoramy miasteczka. Ten punkt w mapach google oznaczony jest jako „Belvedere Castellammare del Golfo”.

Porada praktyczna: z Palermo do Castellammare del Golfo można dojechać autobusem lokalnego przewoźnika Russo Autoservizi. Są zaledwie cztery połączenia dziennie (latem jest ich więcej), a bilet w jedną stronę kosztuje 6,60 euro. Jednak wokół Castellammare del Golfo jest wiele innych pięknych miejsc do zobaczenia, w tym świątynia w Segeście, słynące z pięknej plaży San Vito Lo Capo oraz rezerwat Zingaro. Dlatego na miejscu najlepiej dysponować samochodem. W tym miejscu możesz porównać ceny wynajmu samochodów na lotnisku w Palermo. Pamiętaj o wyborze opcji z pełnym ubezpieczeniem.

San Vito Lo Capo

Według opinii wielu turystów i rodowitych Włochów w San Vito Lo Capo znajduje się najpiękniejsza plaża Sycylii. Wakacyjne upodobania mogą być różne, ale z pewnością plaża w San Vito Lo Capo pozytywnie wyróżnia się na tle innych nadmorskich miejscowości. Plaża położona jest na wysuniętym w Morze Tyrreńskie cyplu. Wybrzeże poza miastem jest głównie skaliste, ale w samym San Vito Lo Capo plaża ma jasny, delikatny piasek.

To wszystko sprawia, że na tutejsza woda jest krystalicznie czysta i ma przepiękny błękitny kolor. W połączeniu z jasnym piaskiem i palmami, plaża zachwyca niemal wszystkich, którzy tu przyjadą. Niestety ma to także swoje złe strony – latem, szczególnie w weekendy, tutejsza plaża jest niemiłosiernie zatłoczona. Powyższe zdjęcia zrobiliśmy pod koniec maja, kiedy sezon dopiero się rozpoczynał.

Porada praktyczna: z Palermo do Castellammare del Golfo także można dojechać autobusem lokalnego przewoźnika Russo Autoservizi. Szczególnie w sezonie wakacyjnym liczba połączeń jest większa. Jednak lepszą opcją jest wynajem samochodu na lotnisku w Palermo, ponieważ poza sezonem wakacyjnym połączeń autobusowych jest mało, a cała okolica wokół San Vito Lo Capo warta jest zobaczenia. W tym rezerwat Zingaro, świątynia w Segeście, Castellammare del Golfo, Erice i Trapani.

Miło mi, że dotarłeś lub dotarłaś do końca tego przewodnika. Jeśli artykuł okazał się pomocny, zostaw proszę komentarz u dołu.

• Masz pytania? Napisz komentarz poniżej. Otrzymam powiadomienie i odpowiem Ci zazwyczaj w ciągu jednego dnia. Wróć tu na drugi dzień i sprawdź moją odpowiedź (nie czekaj na mailowe powiadomienie o odpowiedzi).
• Będzie nam miło, jeśli dołączysz do 56 000 osób, które obserwują nasze konto na instagramie.
• Prowadzimy też największy w Polsce włoski profil bloga na Facebooku, który zgromadził 126 000 zaangażowanych obserwatorów.
• Zapraszamy również na największą Facebookową Grupę miłośników Włoch, która liczy ponad 100 000 Członków. Tam porad udzielają także Czytelnicy!