Bergamo – 12 atrakcji miasta + plan na 10 wycieczek w okolicy bez wynajmowania samochodu. Miasta, jeziora, góry i wodospad

571,7 tysięcy

Kiedy lata temu pojawiły się pierwsze bezpośrednie połączenia lotnicze z Polski do Bergamo, miasto traktowane było przez turystów głównie jako „brama do Mediolanu”. Natomiast dziś wiele osób uważa, że Bergamo jest nawet ciekawsze od Mediolanu. Każdego tygodnia do Bergamo realizowanych jest około 50 bezpośrednich połączeń lotniczych z polskich miast. Tanie linie lotnicze w podobnym stopniu upodobały sobie jeszcze tylko Rzym. Bergamo zachwyca pięknym położeniem, atmosferą, urokliwą starówką i świetnymi restauracjami. Ponadto miasto jest znakomitą bazą wypadową do codziennych wycieczek bez samochodu. Z Bergamo z łatwością można dojechać pociągiem nad jezioro Como, do Mediolanu, do Brescii, czy nawet nad jezioro Garda.

Zapraszam Cię do przewodnika innego niż wszystkie. Poza opisem Bergamo – w drugiej części artykułu – znajdziesz 10 propozycji wycieczek z Bergamo bez konieczności wynajmowania samochodu. Przy każdej z nich w żółtej ramce znajdują się dokładne wskazówki jak tam dojechać pociągiem lub autobusem, gdzie znaleźć rozkład, gdzie kupić bilety i jak sobie poradzić, jeśli to Twoja pierwsza podróż do Włoch.

Jeśli poszukujesz rzetelnych wiadomości z Włoch oraz wakacyjnych inspiracji, porad i darmowych przewodników to zapraszam Cię do obserwowania naszego konta na Instagramie.

Przy każdej z wizyt w Bergamo staramy się doświadczyć jak najwięcej. To nie tylko zabytki, atrakcje i punkty widokowe. To także atmosfera miasta i lokalna kuchnia. Dlatego w artykule znajdziesz też polecane bary z przekąskami, sprawdzone restauracje na romantyczną kolację i najlepsze miejsce na wieczornego drinka 🙂

Mój przewodnik po Bergamo jest jednym z 30 artykułów opisujących tę okolicę. Zajrzyj też do kategorii Lombardia, aby dowiedzieć się co ciekawego jest wokół Bergamo. To między innymi Mediolan, jezioro Como, jezioro Garda, a dla bardziej wytrwałych nawet Bernina Express czyli najsłynniejszy pociąg panoramiczny na świecie.

Co znajdziesz w moim przewodniku po Bergamo?

Rozsiądź się wygodnie w fotelu, ponieważ artykuł jest naprawdę rozbudowany. Zalecam przeglądanie go na komputerze, a nie w smartfonie. Znajdziesz tu między innymi:

• Przewodnik po 10 najważniejszych zabytkach i atrakcjach Bergamo.
• Ramki z poradami praktycznymi: ceny, godziny otwarcia zabytków oraz linki do oficjalnych stron z biletami.
• Porady gdzie szukać noclegów w Bergamo? 4 sprawdzone przez nas hotele w świetnej lokalizacji, bez przypadkowych adresów z internetu.
• Gdzie zjeść w Bergamo? Polecane restauracje, cukiernie i bary. Zobacz też mój oddzielny przewodnik kulinarny po Bergamo.
• 10 propozycji wycieczek z Bergamo: miasta, jeziora, góry, ekspres panoramiczny do Szwajcarii, a nawet wodospad!
• Jak dojechać z lotniska w Bergamo do centrum miasta?
• Jak dojechać z lotniska w Bergamo do Mediolanu, a jak szybko dojechać nad jezioro Como?

Ze spisu treści powyżej możesz też od razu wybrać interesujący Cię fragment.

Co warto wiedzieć przed pierwszą wizytą w Bergamo?

Leżące u podnóża Alp Bergamo można podzielić na dwie części. Pierwsza z nich to nowocześniejsze Dolne Miasto (Città Bassa). Nad nim góruje druga część, gdzie znajduje się historyczne centrum, czyli Górne Miasto (Città Alta). Obydwie części łączy ze sobą kolejka (wł. Funicolare) oraz schody i ulica, którą regularnie pokonuje autobus miejski linii 1.

Città Bassa, czyli nowa część miasta, to być może dobry wybór dla osób, które Bergamo będą traktować jako bazę wypadową do codziennych wycieczek pociągiem i autobusem po okolicy. To właśnie w Città Bassa znajduje się stacja kolejowa i dworzec autobusowy. Ta część Bergamo ma przede wszystkim współczesną zabudowę, sporo tu sklepów, barów i restauracji.

Natomiast zabytkowa Città Alta położona jest na wzgórzu i otoczona jest weneckimi murami obronnymi, które od 2017 r. wpisane są na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Città Alta jest bardzo klimatyczna – to kwintesencja tego, co we włoskich miastach najlepsze. Uliczki są tu wąskie i brukowane, kamienice i pałace mają duszę, a wokół nie brakuje średniowiecznych i renesansowych zabytków. Szczególnie przyjemnie spaceruje się tu w ciepłe, letnie wieczory kiedy zapełniają się ulice i place, a restauracje oraz bary na Città Alta czynne są do późnych godzin.

Podczas kilku wizyt w Bergamo mieliśmy okazję nocować zarówno w Città Bassa jak i w Città Alta i zdecydowanie bardziej wolimy tę drugą część miasta. Mimo, że noclegi w starej części Bergamo są odrobinę droższe, to i tak warto.

Polecane hotele i pensjonaty w Bergamo

Jeśli już jesteśmy przy temacie noclegów, to chcielibyśmy polecić Ci cztery sprawdzone hotele w Bergamo. Trzy z nich być może nie najtańsze, ale o dobrym standardzie i ze świetną lokalizacją oraz jeden tani hotel sieciowy B&B, który leży blisko stacji kolejowej i ma dobre opinie.

Hotele w Bergamo Città Alta

Dwa powyższe zdjęcia zrobiliśmy z Locanda Cavour tuż obok głównego placu Città Alta. Górna część Bergamo oferuje najlepszą atmosferę, świetne restauracje i bary, a także uliczki oraz place tętniące życiem do późnej nocy. Część osób planując pobyt myśli, że dojazd wagonikiem kolejki z dolnego miasta to żaden problem. Jednak latem ustawiają się do niej tłumy, a alternatywą jest autobus albo męczące wyjście po schodach. Jeśli masz taką możliwość, szukaj noclegu w górnym mieście. Poniżej nasze trzy sprawdzone propozycje.

• Locanda Cavour – to nasz ulubiony nocleg w Bergamo. Nowoczesny hotel znajduje się zaledwie 100 m od Piazza Vecchia. Z okien pokoju mieliśmy widok na główną ulicę historycznego centrum, a z balkonu na naszym piętrze na katedrę i średniowieczny dziedziniec. Obiekt po generalnym remoncie i w wysokim standardzie. Pokoje są klimatyzowane, jest wifi, duży telewizor i bardzo ładne łazienki (z kosmetykami, a nawet szczoteczkami do zębów). Bardzo czysto, wygodnie, pachnąco. Idealne miejsce na romantyczny pobyt w Bergamo. Na dole jest znakomita cukiernika należąca do tego samego właściciela.

• Hotel Piazza Vecchia**** – czterogwiazdkowy hotel znajdujący się w zabytkowej kamienicy przy głównej ulicy centro storico i tuż obok Piazza Vecchia. Ładne, klimatyzowane pokoje, wysoki standard. Rano serwowane są bardzo dobre śniadania w formie bufetu. Po sąsiedzku jest kilka świetnych restauracji.

• Il Sole** – hotel położony praktycznie na rogu Piazza Vecchia. Niech Was nie zmylą dwie gwiazdki. Miejsce jest bardzo klimatyczne, świetne zlokalizowane, a ponadto w hotelu znajduje się znakomita restauracja i pizzeria, w której wieczorami są tłumy Włochów (turyści często nie wiedzą o tym miejscu). Restauracyjne stoliki rozstawione są na tarasie z tyłu budynku. Hotel godny polecenia!

Hotele w Bergamo Città Bassa

Zaletą mieszkania na dolnym mieście jest niższa cena i stacja kolejowa w zasięgu krótkiego spaceru. Nocleg tutaj jest warty rozważenia, jeśli poza Bergamo masz w planach pojechać pociągiem nad jezioro Como, do Mediolanu albo nad jezioro Garda.

• Hotel Excelsior San Marco**** – hotel położony przy głównej ulicy łączącej dworzec kolejowy z historycznym centrum. Obok znajduje się przystanek autobusowy (zatrzymuje się tu m.in. linia numer 1 kursująca co 20-30 minut z lotniska i jeżdżąca wyżej na Città Alta). Hotel jest więc świetnie skomunikowany – łatwo tu dojedziesz w każdym kierunku. Na górze znajduje się restauracja z pięknym tarasem, z którego można podziwiać górne miasto.

• B&B Hotel Bergamo*** – świetny stosunek ceny do jakości. Hotel znajduje się zaledwie 600 m od dworca kolejowego Bergamo Centrale. Pokoje są klimatyzowane i mają wifi.

Porada praktyczna: szukając noclegu w Bergamo nie sugeruj się tylko ceną i standardem, ale weź pod uwagę także lokalizację. Noclegi poza centrum są tańsze, ale bywa, że trudno tam dojechać, wszędzie jest daleko, a wokół nie ma żadnych sklepów, restauracji czy ciekawych miejsc na wieczorny spacer. Inne noclegi w Bergamo znajdziesz tutaj.

---

10 największych atrakcji w Bergamo

Zapraszam Cię do wspólnej wycieczki uliczkami Bergamo. Nie mam zamiaru zajmować Ci zbyt wiele czasu. Opiszę najważniejsze miejsca godne uwagi, a resztę odkryjesz przypadkiem spacerując po mieście.

1. Funicolare Città Alta

Funicolare łącząca Dolne Miasto (Città Bassa) z Górnym Miastem (Città Alta) będzie prawdopodobnie pierwszą atrakcją Bergamo, z którą będziesz mieć do czynienia.

Porada praktyczna: niektóre przewodniki radzą, żeby z autobusu linii 1 wysiąść przy dolnej stacji funicolare i na tym samym bilecie na Città Alta wyjechać słynnym wagonikiem. Nie warto tego robić, ponieważ w miesiącach letnich do funicolare ustawia się długa kolejka. Szkoda czasu, lepiej jechać autobusem linii 1 bezpośrednio z lotniska na Città Alta, a kolejką przejechać się przy późniejszej okazji.

Funicolare została zbudowana w 1887 r. początkowo jako kolejka parowa, a od 1892 r. jako kolejka elektryczna. Później przechodziła jeszcze kilka modernizacji. Dzieli się na dwie linie. Pierwsza z Dolnego Miasta do Górnego Miasta i druga z Górnego Miasta na wzgórze Colle dei San Vigilio. Na razie skupmy się na tym pierwszym. O Colle dei San Vigilio więcej napisałem w punkcie 11.

Z funicolare możesz skorzystać posiadając całodobowy lub jednorazowy bilet na komunikację miejską w Bergamo. Trasa kolejki to 240 metrów długości. Górna stacja położona jest 85 metrów wyżej od dolnej. Alternatywą dla kolejki jest autobus komunikacji miejskiej albo schody biegnące mniej więcej wzdłuż szyn kolejki.

Porada praktyczna: z funicolare możesz skorzystać posiadając całodobowy lub jednorazowy bilet na komunikację miejską w Bergamo. Ceny biletów na kolejkę są takie same jak na autobusy komunikacji miejskiej ATB Bergamo czyli 1,70 euro za bilet ważny 75 minut od skasowania. Można też kupić bilet 24-godzinny za 4,90 euro.

2. Porta San Giacomo

Jeśli zamiast kolejki wybierzesz spacer schodami do Città Alta to możesz go zaplanować tak, aby wejść na Górne Miasto przez zabytkową bramę Porta San Giacomo. Okolica bramy to świetny punkt widokowy do pamiątkowych zdjęć. Dobrze widać stąd okalające starówkę w Bergamo Mury Weneckie.

Brama św Jakuba (Porta San Giacomo) przeznaczona jest tylko dla ruchu pieszego, ale historyczne centrum otaczają jeszcze trzy inne bramy: św. Augustyna, św. Aleksandra i św. Wawrzyńca przez które mogą wjeżdżać samochody posiadające zezwolenie. W weekendowe wieczory historyczne centrum w dużej części staje się strefą dla pieszych.

3. Weneckie mury Bergamo

Zabytkowe, weneckie mury Bergamo okalają całe historyczne centrum miasta i mają ponad 6 km długości. Dlaczego weneckie? Ponieważ zostały zbudowane przez Republikę Wenecką w XVI w. Mury dzielą Bergamo na dwie części: Città Bassa u dołu i Città Alta u góry. Wzdłuż murów można spacerować albo przysiąść na jednej z zacienionych ławek. To dobry punkt widokowy. Wieczorami mury są elegancko podświetlone.

Mury wzniesiono w czasie, gdy Republika Wenecji odgrywała coraz mniejsza rolę na morzu. Odkrycie Ameryki sprawiło, że szlaki handlowe się zmieniły. Bergamo miało wówczas dla Wenecji strategiczną rolę w rozwijaniu nowych szlaków handlowych do centrum Europy i w kierunku Hiszpanii. Interesy Wenecji były sprzeczne z interesami Księstwa Mediolanu, którym władała hiszpańska gałąź rodu Habsburgów. Prowadziło to do licznych walk o Bergamo. Wenecjanie postanowili wzmocnić obronę swojego strategicznego miasta poprzez budowę murów obronnych wokół położonej na wzgórzu historycznej części. Miasto stało się wówczas prawdziwą twierdzą.

4. Stare Miasto w Bergamo czyli Città Alta

Otoczone murami historyczne centrum Bergamo zachwyca turystów średniowieczną zabudową, ukrytymi dziedzińcami i arkadami. Duża część uliczek Città Alta jest praktycznie zamknięta dla ruchu samochodowego. Po wyjściu z górnej stacji funicolare najlepiej od razu kierować się w stronę głównej uliczki centro storico czyli Via Gombito, która dochodzi do Piazza Vecchia, a następnie jej przedłużeniem jest Via Bartolomeo Colleoni. Wzdłuż tych ulic znajduje się najwięcej klimatycznych barów, małych sklepików z lokalnymi produktami, pizzerii i restauracji.

Spacerując brukowanymi uliczkami Città Alta można podziwiać zespół średniowiecznych budowli, pałace publiczne, fontanny i zabytkowe wieże. Windą możesz wjechać na najważniejszą z nich, czyli na Torre Civica, która jest świetnym punktem widokowym.

Città Alta to także tętniące życiem place, a wśród nich najważniejsze to Piazza Vecchia i Piazza del Duomo. Przy drugim z placów znajduje się XIV-wieczna Bazylika Santa Maria Maggiore, a obok niej Cappella Colleoni, która jest jednym z najcenniejszych zabytków miasta.

Bergamo ma jeszcze jedną zaletę. Nie jest zadeptywane przez turystów jak Wenecja czy Florencja. Tu na ulicach wciąż dominują mieszkańcy.

5. Piazza Vecchia i Piazza Duomo w Bergamo

Sercem starego miasta w Bergamo są dwa połączone ze sobą place Piazza Vecchia i Piazza Duomo. Pierwszy z nich powstał w XV w. W przeszłości był politycznym i administracyjnym centrum miasta. Piazza Vecchia otacza zespół średniowiecznych budynków. Dumą placu jest Palazzo della Ragione, jeden z najstarszych publicznych pałaców we Włoszech (powstał w 1199 r.). Tuż obok znajduje się wybudowana w XII wieku wieża Torre Civica (o niej przeczytasz w kolejnym punkcie). Ponadto przy placu stoi też Palazzo Nuovo we wnętrzach którego swoją siedzibę ma Biblioteka Angelo Mai, a na środku usytuowana jest ośmiokątna Fontanna Contarini z 1780 r.

Z kolei na sąsiednim placu, czyli na Piazza Duomo znajdują się cztery ważne obiekty. Pierwszy to Cappella Colleoni przeznaczona na mauzoleum Colleoniego (na zdjęciu u góry po prawej). Z Kaplicą Colleoniego połączona jest Bazylika Santa Maria Maggiore, której budowę rozpoczęto w 1137 r. Tuż obok znajduje się duomo, czyli Katedra św. Aleksandra (na zdjęciu u góry po lewej). Natomiast po przeciwnej stronie placu usytuowano jeszcze Baptysterium z 1340 r.

6. Wieża Miejska w Bergamo (Campanone)

Nad Piazza Vecchia góruje Wieża Miejska (wł. Torre Civica), zwana też Campanone. Wieża została zbudowana w XII w. i jest wysoka na 52,76 m. Początkowo służyła jako dom-wieża należący do rodziny Suardi, jednej z najpotężniejszych rodzin tamtych czasów. W XIV w. na wieży znajdowało się miejskie więzienie, a później obiekt został przejęty przez gminę Bergamo, która umieściła tam dzwon. Następnie na przełomie XIV i XV wieku na wieży umieszczono zegar.

Obecnie na szczycie wieży znajduje się taras widokowy, z którego rozpościera się widok na średniowieczne miasto i sąsiadujące z wieżą dachy katedry, Bazyliki Santa Maria Maggiore oraz Cappelli Colleoni. W oddali, u dołu widać też Città Bassa.

Na szczyt wieży można wyjechać windą lub dojść pieszo po 230 schodach. U góry znajduje się największy dzwon w Lombardii. W przeszłości – gdy władzę nad Bergamo sprawowała Wenecja – dzwon informował o zamknięciu bram miejskich lub o zbliżających się zagrożeniach. Dziś – aby o tym przypomnieć – dzwon daje o sobie znać każdego wieczoru o godzinie 22:00.

Porada praktyczna: bilet wstępu na Wieżę Miejską można kupić praktycznie bez kolejki, w kasie na miejscu. Bilet normalny kosztuje 5 euro, a ulgowy (dla studentów w wieku 18-26 lat) 3 euro. Młodzież pomiędzy 11, a 17 rokiem życia płaci 1 euro, a dzieci do 10 roku życia wchodzą za darmo.

7. Cappella Colleoni

Obok Wieża Miejskiej, bezpośrednio przy Piazza Duomo znajduje się Cappella Colleoni, która jest jednym z najważniejszych i najpiękniejszych zabytków w Bergamo. To mauzoleum rodu Colleoni, zaprojektowane przez Giovanniego Antonio Amadeo i wybudowane w latach 1470-1476. Kaplica, a zwłaszcza jej fasada z różnokolorowego marmuru, stanowi arcydzieło włoskiego renesansu.

Z zewnątrz uwagę zwracają detale widoczne na fasadzie, a wśród nich miniaturowe kolumny, arkady i płaskorzeźby. To połączenie architektury romańskiej, klasycznej i renesansowej. Natomiast wnętrze kaplicy zdobią freski namalowane w 1733 r. przez Giovanniego Battistę Tiepolo. W środku można podziwiać monumentalny grobowiec Colleoniego oraz na lewej ścianie grobowiec Medei Colleoni. Autorem obydwu był rzeźbiarz Amade.

Porada praktyczna: w Kaplicy Colleoniego obowiązuje bezwzględny zakaz robienia zdjęć w środku (nawet bez lampy błyskowej). Wstęp wolny, w poniedziałki nieczynne.

8. Bazylika Santa Maria Maggiore w Bergamo

Kolejny bardzo ważny zabytek Bergamo, to Bazylika Santa Maria Maggiore, która przylega do Kaplicy Colleoniego. Niektórzy mylnie uważają, że to jeden budynek, a tymczasem to dwa oddzielne zabytki z oddzielnymi wejściami.

Nawet jeśli nie przepadasz za architekturą sakralną, to akurat Bazylika Santa Maria Maggiore jest wyjątkowo godna uwagi. Mam tu na myśli przede wszystkim bogato zdobione, barokowe wnętrze. Pod względem zdobień to jedna z najpiękniejszych świątyń w północnych Włoszech. Ładniejsze bazyliki widziałem tylko w Wenecji (Bazylika św. Marka) i w Padwie (Bazylika św. Antoniego).

Budowę trzynawowej Bazyliki rozpoczęto w 1137 r. Mimo liczny problemów – przede wszystkim finansowych – główny etap budowy ukończono w XIV wieku, ale inne prace budowlane i dekoracyjne trwały do XVII wieku. Z zewnątrz świątynia jest wybitnym przykładem lombardzkiego stylu romańskiego. Ciekawostką jest fakt, że Bazylika nie ma głównego wejścia. Wszystkie cztery istniejące wejścia, są wejściami bocznymi. Dodatkowo na Piazza del Duomo wychodzi Portal Czerwonych Lwów z portykiem autorstwa Giovanniego da Campione, który powstał w 1353 r.

Natomiast wnętrze Bazyliki ma styl barokowy i jest rozplanowane na planie krzyża greckiego. W Bazylice można podziwiać tapiserie – czyli tkaniny dekoracyjne naśladujące obraz – autorstwa artystów flamandzkich i florenckich.

Porada praktyczna: normalny bilet wstępu do Bazyliki kosztuje 3 euro. Natomiast młodzież w wieku od 14 do 25 lat oraz seniorzy powyżej 70 roku życia płacą tylko 1 euro.

9. Duomo di Bergamo

Trzecim zabytkiem na Piazza del Duomo jest Cattedrale di Sant’Alessandro Martire, czyli – jak mówią o niej mieszkańcy – po prostu Duomo. Poświęcona jest św. Aleksandrowi – patronowi Bergamo. Ta świątynia też jest piękna, jej wnętrze jest jasne, ciepłe i bogato zdobione, chociaż – szczerze mówiąc – nie ma tu aż takiego przepychu, jak we wnętrzach sąsiedniej barokowej Bazyliki.

Długo można podziwiać boczne kaplice, ołtarz główny, obrazy na ścianach świątyni i malowidła na sklepieniu. Jednak najcenniejszym przedmiotem, jaki można zobaczyć jest tiara należąca do papieża Jana XXIII, który obecnie jest świętym. Urodził się on w wiosce Sotto il Monte, kilkanaście kilometrów od Bergamo. Błyszczące złote nakrycie głowy ozdobione perłami, rubinami, diamentami i szmaragdami stworzone zostało przez złotnika Attilio Naniego.

Porada praktyczna: Duomo od poniedziałku do piątku otwarta jest od 7:30 do 12:30, a następnie od 15:00 do 18:30. W soboty i święta kościół jest otwarty od 7:00 do 19:00. Wstęp wolny.

10. Baptysterium

Przed katedrą – po przeciwnej stronie Piazza del Duomo – znajduje się Baptysterium. Powstało ono nie dla Duomo, tylko dla Bazyliki Santa Maria Maggiore. Zostało zbudowane w 1340 r. na planie ośmioboku. Geometria i liczby mają tu zresztą dodatkowo znaczenie. Na każdej z ośmiu ścian jest osiem kolumn, a na kopule znajduje się osiem postaci, które symbolizują różne cnoty: wiarę, nadzieję, miłosierdzie, męstwo, sprawiedliwość, roztropność, wstrzemięźliwość i cierpliwość.

Baptysterium ma dość nietypową historię. Wprawdzie powstało w 1340 r., ale później zostało rozebrane i aż dwukrotnie zbudowane na nowo z tych samych elementów, ale częściowo zmienionych. Po raz ostatni budynek przeniesiono w 1899 r., kiedy ostatecznie trafił na zachodnią stronę Piazza del Duomo.

Porada praktyczna: wnikliwi podróżnicy uważnie obserwują figury znajdujące się na kopule i starają się je dopasować do poszczególnych cnót.

11. Wyjazd na szczyt wzgórza San Vigilio w Bergamo

Gdy skończysz zwiedzanie górnej części Bergamo warto wybrać się jeszcze wyżej! Spora część turystów przyjeżdżających do Bergamo nie wie, że są tutaj dwie kolejki funicolare.

Do San Vigilio wyjedziesz drugą kolejką, pokonując wysokość 90 m i długość 630 m. Po wyjściu z górnej stacji kolejki na San Vigilio kieruj się jeszcze do góry w prawo po wybrukowanej otoczakami alejce. Po kilku minutach dojdziesz do schodów, które znajdują się po lewej stronie. Wyjdź na górę, ponieważ tam znajduje się Zamek San Vigilio.

Z parku, który znajduje się na terenie zamku, można podziwiać najpiękniejsza panoramę Bergamo. Zamek położony jest na wysokości 496 m n.p.m. W przeszłości odgrywał strategiczną rolę w przypadku ataków. Dziś zamek jest częściowo zniszczony, ale wciąż dobrze zachowane są cztery wieże obronne o nazwach Castagneta, Belvedere, Del Ponte i San Vigilio. W krętych piwnicach zamku odnaleziono tunel łączący zamek bezpośrednio z północną stroną obwarowań wzgórz.

Porada praktyczna: kolejka na San Vigilio jest nieco ukryta przed turystami. Spytaj kogoś o drogę albo wypatruj charakterystycznych znaków. Ewentualnie w mapach google znajdź punkt „Funicolare S. Vigilio”. Stacja kolejki znajduje się tuż obok bramy Porta San Alessandro.

12. Città Bassa, czyli Dolne Miasto w Bergamo

Większość mieszkańców Bergamo żyje i pracuje w Dolnym Mieście. Città Bassa także warte jest odwiedzenia. Miejskim deptakiem – zazwyczaj tętniącym życiem – jest ulica Via Sentierone (na zdjęciu powyżej). Znajdują się przy niej wszystkie najważniejsze butiki w mieście, ale także bary i puby. Przy tej ulicy zlokalizowana jest historyczna kawiarnia Caffetteria Balzer 1850, o której więcej pisałem w artykule gdzie zjeść w Bergamo.

Na końcu tej ulicy warto także zajrzeć do kościoła San Bartolomeo (Chiesa dei Santi Bartolomeo e Stefano), w którym podziwiać można ołtarz Lorenzo Lotto z 1516 r. Kościół możesz zobaczyć z oddali na zdjęciu u dołu, po lewej. Natomiast na zdjęciu u dołu po prawej stronie znajduje się położony nieco dalej – ale także na Città Bassa – Chiesa di Sant’Alessandro della Croce. Budowę tego zabytkowego kościoła rozpoczęto w X wieku, przy Via Pignolo, drodze łączącej dolną część miasta z górną.

Miłośnicy sztuki powinni odwiedzić galerię Accademia Carrara. To najważniejsza galeria sztuki w Lombardii, znajdująca się stosunkowo blisko Górnego Miasta, przy Piazza Giacomo Carrara 82. Początki kolekcji sięgają końca XVIII wieku, kiedy to hrabia Giacomo Carrara, kolekcjoner i mecenas sztuki, podarował w testamencie miastu swoje zbiory. Obecnie muzeum posiada tysiąc osiemset obrazów z okresu od XV do XIX wieku m.in. takich artystów jak Pisanello, Botticelli, Bellini, Carpaccio, Mantegna, Raphael, Moroni, Fra Galgario, Tiepolo, Canaletto i El Greco.

Do Accademia Carrara z głównego dworca kolejowego dojedziesz (tylko w dni powszednie) autobusem miejskim linii numer 7. Możesz także podjechać z przystanku przy bramie Porta Nuova liniami: 1, 2, 5, 7 lub 8. Bilet wstępu do Accademia Carrara kosztuje 10 euro, a ulgowy 8 euro (dla młodzieży w wieku od 18 do 25 roku życia oraz dla seniorów powyżej 65 roku życia).

---

Co zjeść w Bergamo i które restauracje warte są polecenia?

Bergamo, a przede wszystkim klimatyczne restauracje położone na Città Alta, to świetne miejsce aby spróbować lokalnej kuchni. Mam tu na myśli nie tylko kuchnię włoską, ale przede wszystkim kuchnię typową dla Bergamo i Lombardii. We Włoszech każdy region ma swoje przysmaki, z których mieszkańcy są bardzo dumni.

Dlatego słynne spaghetti alla carbonara najlepiej smakuje w Rzymie, najlepsze tagliatelle z ragù jest w Bolonii, a najlepsza pizza w Neapolu i generalnie na południu Włoch. Co zatem zjeść w Bergamo? Oto kilka dań, które królują w menu tutejszych restauracji:

• Casoncelli alla bergamasca – charakterystyczne pierożki nadziewane mielonym mięsem wołowym i wieprzowym, kiełbasą, jajkiem, bułką tartą, przyprawami i parmezanem.
• Scarpinòcc de Par – to też pierożki, ale składniki są nieco inne. Na kilogram farszu daje się 700 g parmezanu, 350 g suchego, startego chleba, ząbek mielonego czosnku, mieloną pietruszkę i masło. Do tego mnóstwo przypraw: kolendrę, cynamon, gałkę muszkatołową, goździki i anyż.
• Polenta – danie z mąki kukurydzianej. Wraz z przyprawami może być daniem samym w sobie albo dodatkiem do innych dań.
• Polenta Taragna – do mąki kukurydzianej dodaje się też mąkę gryczaną oraz przyprawy i spore kawałki świeżego sera alpejskiego. Polentę Taragna podaje się z roztopionym masłem, szałwią i czosnkiem.
• Polenta e Osei – to najbardziej znana słodka specjalność kuchni Bergamo. Z biszkoptu, czekolady, masła, kremu orzechowego i rumu. Biszkopt pokrywa się żółtym marcepanem, później posypuje się kryształkami żółtego cukru.
• Torta Donizetti – ciasto, które składa się z mąki, skrobi, masła, cukru, jajek, kawałków kandyzowanego ananasa i moreli z gorzkim, migdałowym likierem maraschino i wanilią.

Po kilku wizytach w samym Bergamo i co najmniej kilkunastu pobytach w Lombardii uznaliśmy, że czas wreszcie przygotować kulinarny przewodnik po mieście. Poniżej znajdziecie listę naszych ulubionych restauracji, pizzerii, barów, cukierni i pub’ów w Bergamo.

Gdzie zjeść w Bergamo? Co zjeść w Bergamo? Polecane restauracje, pizzerie i bary

---

Bergamo – położenie i komunikacja

Bergamo znajduje się u podnóża Alp, w miejscu gdzie rozległa równina kończy się, a rozpoczynają się pierwsze wzniesienia Alp Bergamskich i Alp Przedalpejskich. Miasto od wieków ma strategiczne położenie, co było istotne już przy zabezpieczaniu szlaków handlowych średniowiecznej Europy. Obecnie Bergamo pozostaje ważnym węzłem komunikacyjnym w Lombardii.

Miasto liczy niespełna 120 tys. mieszkańców, co sprawia, że jest czwartą najbardziej zaludnioną gminą Lombardii. Natomiast sama Lombardia to jeden z najbogatszych i najlepiej rozwiniętych włoskich regionów. Nic więc dziwnego, że od dwudziestu lat liczba mieszkańców Bergamo stale rośnie.

Jak dojechać z lotniska w Bergamo do centrum miasta?

Z lotniska Orio al Serio do centrum Bergamo można dojechać autobusem komunikacji miejskiej ATB (Azienda Trasporti Bergamo), linią numer 1. Autobus zatrzymuje się m.in. przy dworcu kolejowym w Bergamo, przy kolejce Funicolare, a także dojeżdża do historycznej, górnej części miasta. Przejazd trwa 20 minut, a w godzinach szczytu autobusy odjeżdżają także co 20 minut spod lotniska.

Przystanek, z którego odjeżdża autobus linii 1 znajduje się na wprost głównego wyjścia z lotniska w Bergamo. Bilet na autobus możesz kupić w biletomacie na przystanku albo w biletomacie w autobusie – w obydwu można płacić kartą.

Porada praktyczna: w przypadku przejazdu z lotniska należy wybrać bilet właściwy dla strefy C, który w biletomacie na przystanku kosztuje 3,00 euro, a w biletomacie w autobusie 3,50 euro. Uwaga: automaty biletowe w autobusach nie zwracają monet i nie wydają reszty dlatego lepiej mieć wyliczoną kwotę lub zapłacić kartą.

Jak dojechać z lotniska w Bergamo do Mediolanu?

Lotnisko w Bergamo położone jest niespełna 50 km od centrum Mediolanu. Bezpośredni autobus z lotniska w Bergamo do Mediolanu to najszybszy sposób dojazdu do centrum miasta mody. Stanowisko odjazdów autobusów z lotniska w Bergamo do Mediolanu znajduje się tuż przy wyjściu z hali przylotów. Turyści czasem żartują, „że autobusu do Mediolanu nie trzeba szukać. Autobus znajdzie cię sam„. Coś w tym jest.

W poniższym artykule piszę o tym, jak taniej kupić bilety na bezpośredni autobus z lotniska w Bergamo do Mediolanu. Do wyboru jest trzech przewoźników, a bilet kupiony online jest tańszy i zachowuje ważność w przypadku spóźnienia się samolotu.

Autobus z lotniska w Bergamo do Mediolanu i do centrum Bergamo

Wynajem samochodu na lotnisku w Bergamo

Na lotnisku w Bergamo działa kilka wypożyczalni samochodów. Ceny wynajmu aut różnią się w zależności od sezonu i dostępności – możesz je porównać za pomocą wyszukiwarki Discovery Cars.

Co ważne w opcjach wyszukiwania Discovery Cars można zaznaczyć, że posiadasz jedynie kartę debetową mimo że część wypożyczalni wymaga karty kredytowej. Wówczas wyświetlone zostaną tylko wyniki firm, które mogą zabezpieczyć depozyt na karcie debetowej. Można tam także sprawdzić rzeczywiste opinie o poszczególnych wypożyczalniach.

Discovery Cars nie ma ukrytych opłat, co potwierdzają opinie w google: średnia ocena 4.4/5 na podstawie 25 000 recenzji. Podczas rezerwacji warto sprawdzić warunki „Pełnej ochrony”. Ponadto przy wyszukiwaniu samochodów można zaznaczyć takie opcje, jak: bez depozytu, foteliki dla dzieci lub nawigacja GPS.

---

10 miejsc które warto zobaczyć w okolicy Bergamo

1. Mediolan – miasto mody, kultury i europejskiego stylu życia

Mediolan jest światową stolicą mody i najważniejszym centrum gospodarczo-finansowym we Włoszech. To jedno z najbogatszych miast w Europie. Swoje kolekcje prezentują tutaj najsłynniejsze marki: Armani, Fendi, Prada czy Ermenegildo Zegna. Na mediolańskich wybiegach podziwiać można najlepiej opłacane modelki świata, a w centrum Mediolanu znajduje się butiki najdroższych marek. Swoją siedzibę ma tutaj słynny teatr „La Scala”, włoska telewizja, giełda i najważniejsze banki. Jednak – wbrew powszechnej opinii – Mediolan ma też bezcenne zabytki i ciekawe pod względem turystycznym miejsca.

Mediolan nie ma tak wielu zabytków jak Rzym, czy Florencja, ale te, które posiada są pełne klasy i ogromnej wartości. Wśród nich dwa najważniejsze: mediolańska katedra oraz „Ostatnia Wieczerza” Leonarda da Vinci. Przy Piazza del Duomo znajduje się też inny spektakularny zabytek czyli Galeria Wiktora Emanuela II.

Koniecznie trzeba przespacerować się Via Dante do Castello Sforzesco (Zamku Sforzów), obok którego jest Parco Sempione. Wieczorem najlepiej zwiedzić dzielnicę Naviglio – nazywaną czasem „Małą Wenecją” z klimatycznymi kanałami, knajpkami i pubami.

Zobacz więcej:

• Mediolan – co zobaczyć w jeden lub dwa dni? Przewodnik krok po kroku

Bezpośrednio z lotniska w Bergamo do Mediolanu najłatwiej dojedziesz autobusem Terravision. Bilet w cenie 10 euro, czas przejazdu to 60 minut. Autobusy odjeżdżają sprzed terminala. Natomiast z centrum Bergamo najlepiej wybrać pociąg regionalny. Połączenia są średnio co godzinę. Pociąg jedzie niespełna 50 minut. Ze względu na przebudowę linii kolejowej w tym artykule znajdziesz aktualne informacje.

---

2. Jezioro Como – zacznij od Lecco, 40 minut z Bergamo

Znajdujące się w najbogatszej części Włoch jezioro Como w powszechnej opinii turystów, blogerów i branżowej prasy uchodzi z najpiękniejsze i najbardziej ekskluzywne z europejskich jezior. To tutaj swoje okazałe wille mają światowej sławy aktorzy, tacy jak George Clooney, Brad Pitt, czy Sylvester Stallone. Nad jeziorem swoją rezydencją ma piosenkarka Madonna. Como urzekło także ekipy filmowe. Kilkukrotnie nagrywano tutaj sceny do filmów o przygodach Jamesa Bonda.

Będąc kilka dni w Bergamo wycieczka nad jezioro Como jest wręcz punktem obowiązkowym. Na początek najłatwiej dojechać pociągiem do miasta Lecco. Nie jest to najpiękniejsze miasteczko nad jeziorem, ale daje pewną namiastkę tutejszej atmosfery. Jeśli masz więcej czasu potraktuj Lecco jako bazę wypadową do dalszego zwiedzania miasteczek i słynnych willi nad jeziorem. Z Lecco pociągiem można pojechać do Varenny – najpiękniejszego miasteczka nad jeziorem Como. Następnie z Varenny promem można przepłynąć do Bellagio lub Menaggio. Varenna, Bellagio i Menaggio to moje trzy ulubione miasteczka nad jeziorem Como.

Zobacz więcej:

• Jezioro Como – co warto zobaczyć? Najpiękniejsze miasta, plaże i słynne wille oraz mnóstwo porad praktycznych

Pociągi Trenitalia / Trenord z Bergamo do Lecco kursują w takcie godzinnym od rana do wieczora. Aktualny rozkład jazdy możesz sprawdzić na oficjalnej stronie https://www.trenord.it/ natomiast bilet można kupić online, w kasie na dworcu lub w biletomacie.

Uwaga! Przebudowa linii kolejowej na zachód od Bergamo

UWAGA: 5 lutego 2024 r. rozpoczął się remont linii kolejowej na zachód od Bergamo, który potrwa do grudnia 2026 r. W związku z tym pociągi kursują tylko na odcinkach:
– Lecco (jezioro Como) – Ponte San Pietro;
– Mediolan – Ponte San Pietro (na razie dotyczy to tylko części połączeń – niektóre pociągi jeżdżą bezpośrednio z Mediolanu do Bergamo po dostępnym torze);

Natomiast na krótkim odcinku z Ponte San Pietro do Bergamo jeżdżą autobusy, które są zsynchronizowane z pociągami. Cała podróż odbędzie się na jednym – tym samym – bilecie. Pasażerowie mają więc 5 minut, aby płynnie przesiąść się z pociągu na autobus lub z autobusu na pociąg (w zależności od kierunku jazdy).

Wszystkie aktualne informacje – w tym mapkę – można znaleźć na oficjalnej stronie Trenord pod tym linkiem (u góry po prawej stronie można przełączyć język z włoskiego na angielski).

Cała inwestycja kosztować będzie 460 mln euro, a w jej ramach powstanie między innymi nowy dworzec kolejowy w Bergamo.

---

3. Varenna nad jeziorem Como – gdy masz więcej czasu na zwiedzanie

W mojej subiektywnej opinii Varenna to najbardziej urokliwe z miasteczek nad jeziorem Como. Varenna zachowała swój dawny charakter – nie ma tu luksusowych hoteli i drogich butików. Jednak są sklepiki z lokalnymi produktami, rodzinne piekarnie i lodziarnie.

Nad brzegiem jeziora znajduje się kilka restauracji, ze stolikami rozstawionymi na świeżym powietrzu. Ceny wcale nie są przesadnie wysokie. Varenna jest w całości odrestaurowana. Pomiędzy kolorowymi kamienicami znajdują się wąskie, brukowane uliczki. Jest tu niewielka plaża żwirowa, a większe plaże są na obrzeżach miasteczka. Najbardziej urokliwym miejscem jest romantyczny port rybacki, ale punktem obowiązkowym są przede wszystkim dwie słynne wille z ogrodami położonymi nad samym jeziorem – Villa Cipressi i Villa Monastero.

Zobacz więcej:

• Varenna – najpiękniejsze miejsce nad jeziorem Como. Zachwycające wille, ogrody i port

Z Lecco do Varenny dojedziesz pociągiem regionalnym Trenord – bilet 3,10 euro. Czas podróży od 20 do 40 minut w zależności od połączenia.

---

4. Bellagio – drugie najpiękniejsze miasto nad jeziorem

Bellagio nazywane jest perłą jeziora Como. Miasto leży na wysuniętym w głąb jeziora cyplu, co sprawia, że ma najciekawsze usytuowanie ze wszystkich miasteczek nad Como. W ostatnich dekadach Bellagio stało się kurortem bardzo ekskluzywnym. Na starym mieście pełno jest eleganckich butików i drogich restauracji, a przy brzegu znajdują się hotele. Koniecznie trzeba tu przyjechać na jeden dzień. Część Bellagio znajduje się na wzgórzu, na które prowadzą schody i wąskie alejki.

Miasto często jest wykorzystywane jako tło do filmów. Kręcono tu m.in. „Casino Royale” i drugą część „Gwiezdnych wojen”. Miasteczko upodobali sobie także włoscy i europejscy celebryci, którzy regularnie przyjeżdżają tu na urlopy. W przeszłości wiele czasu spędził tu były niemiecki kanclerz Konrad Adenauer – nad jeziorem pisał swoje wspomnienia. Wypoczywali tutaj arystokraci i europejscy przywódcy: Juliusz Cezar, Napoleon, Wiktor Emanuel II, Edward VIII Windsor i kilku premierów Wielkiej Brytanii.

Zobacz więcej:

• Bellagio – perła jeziora Como. Co warto zobaczyć? Jak dojechać? Gdzie spać?

Do Bellagio najlepiej przepłynąć promem z Varenny. Połączenia są średnio co 1-2 godziny w zależności od sezonu. Szczegółowy rozkład i aktualne ceny biletów sprawdź na oficjalnej stronie operatora rejsów https://www.navigazionelaghi.it/

---

5. Brescia – godzinę drogi pociągiem z Bergamo

Leżąca u podnóża Alp Brescia jest drugim co do wielkości miastem w Lombardii i znajduje się zaledwie godzinę drogi od Bergamo. Z pozoru to miasto przemysłowe, mało popularne wśród turystów, ale jego centrum kryje wiele cennych zabytków, starszych niż te w Mediolanie.

Jednym z trzech najważniejszych placów miasta jest Piazza della Loggia, przy którym znajduje się renesansowy Palazzo della Loggia (obecnie siedziba władz miasta). Z głównego miejskiego placu warto przespacerować się tuż obok na – być może nawet ważniejszy – Piazza Paolo VI, nazywanym też Piazza Duomo od stojącej przy placu katedry Santa Maria Assunta z okresu późnego baraku i sąsiadującej z nią Duomo Vecchio (starej katedry, której budowę rozpoczęto w X w.). Charakterystyczna wieża górująca nad placem to Palazzo del Broletto, kompleks budynków, z których najstarsze są z XII w., w których dziś znajdują się miejskie urzędy. W centrum jest jeszcze jeden ważny plac – to Piazza della Vittoria, przebudowany w latach 30. XX w. To przykład architektury włoskiego faszyzmu.

Ze ścisłego centrum ulicą Via dei Musei przespaceruj się w stronę parku archeologicznego oraz klasztornego kompleksu San Salvatore-Santa Giulia, który jest jednym z najważniejszych zachowanych zabytków wczesnośredniowiecznej architektury sakralnej. Obydwa zabytki zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Najlepszy punktem widokowym w Bresci jest zamek z XII w. górujący nad miastem. Ciekawostką jest fakt, że Brescia posiada własną linię metra! Metro jest nowe, oddane do użytku kilka lat temu. Brescia jest najmniejszym z włoskich miast, które posiadają metro.

Z Bergamo do Bresci pociągi Trenord odjeżdżają dokładnie co godzinę. Podróż trwa około 60 minut, a bilet kosztuje 5,20 euro. Dworzec w Brescii jest oddalony o około kilometr od ścisłego centrum.

---

6. Jezioro Iseo – spokojne i urokliwe, rzut beretem z Bergamo

Na temat jeziora Iseo nie sposób napisać krótkiej notki. Jeśli jednak wybierasz się tu tylko na kilka godzin to zacznij od miasta Iseo, położonego na południowym brzegu jeziora Iseo. Samo jezioro jest niezwykle piękne i malownicze. Wiem, to banał, ale piszę o tym dlatego, ponieważ mimo swojego uroku jezioro przegrywa konkurencję o zagranicznych turystów z sąsiednimi potęgami – jeziorem Garda i jeziorem Como. Chętnie wypoczywają tu jednak sami Włosi. To sprawia, że czuć tu prawdziwie włoski klimat, a ceny noclegów i ceny w restauracjach są skrojone pod włoskie, a nie niemieckie portfele.

Miło pospacerować po zadbanej starówce miasteczka Iseo i promenadą wzdłuż jeziora. Można wynająć łódź, popłynąć na zorganizowaną wycieczkę statkiem lub odpocząć na jednej z tutejszych plaż. W samym centrum to plaże trawiaste, ale kawałek dalej są plaże żwirowe z łagodnym zejściem do jeziora.

Z Bergamo nad jezioro Iseo najwygodniej dojechać pociągiem z jedną przesiadką w Bresci. Bilet kosztuje 7,40 euro. Warto też rozważyć spędzenie części dnia zwiedzając Brescię, a popołudniu pojechać na wieczór i noc nad jezioro Iseo.

---

7. Desenzano del Garda nad jeziorem Garda – piękne miasto i plaże

Desenzano del Garda to malownicze miasteczko położone na południowo-zachodnim brzegu jeziora Garda. Kurort słynie z pięknej plaży – jezioro w tym miejscu jest wyjątkowo ciepłe, a woda ma turkusowy kolor. Miasto posiada także urokliwą starówkę, na której życie toczy się cały dzień, ale szczególnie przyjemnie robi się wieczorami. Po deptaku spacerują elegancko ubrani turyści i mieszkańcy, restauracyjne ogródki zapełniają się gośćmi, gra muzyka na żywo, występują uliczni artyści, a bary i puby czynne są do późnych godzin nocnych.

Desenzano del Garda jest jednym z moich dwóch ulubionych miast na południowym brzegu jeziora Garda. Ponadto można tu łatwo dojechać z Bergamo. To dobry wybór, jeśli szukasz relaksu, plaży i klimatycznego, typowo włoskiego miasta na krótki wyjazd z Polski.

Zobacz więcej:

• Desenzano del Garda – co warto zobaczyć i jak stąd dojechać do innych, najpiękniejszych miejsc nad jeziorem Garda?

Z Bergamo do Desenzano del Garda w półtorej godziny dojedziesz pociągiem z jedną przesiadką. Do wyboru są połączenia z Bergamo przez Rovato lub Treviglio albo przez Brescię. Wybierz pierwszy dostępny pociąg. Czas przejazdu bez względu na miejsce przesiadki jest podobny. Bilet w cenie około 8 euro.

---

8. Sirmione – perła południowej części jeziora Garda

Sirmione to elegancki kurort położony w południowej części jeziora Garda, na wysuniętym w głąb jeziora wąskim cyplu. Znajdują są tutaj najbardziej luksusowe hotele nad całym jeziorem, posiadające własne baseny termalne. Zabytkowe centrum oddzielone jest od reszty cypla fosą, która biegnie dookoła zamku. Na starówkę wchodzi się przez historyczną bramę zamku Scaligerich, wzniesionego w XIII w.

Po przekroczeniu bramy miasta na turystów czeka gąszcz wąskich uliczek, mnóstwo zieleni, kameralne plaże, a urokliwe centrum z każdej strony otoczone jest wodą. W moim przewodniku – do którego link znajdziesz poniżej – piszę o tym co warto zobaczyć w Sirmione, jakie są tu atrakcje, zabytki i plaże. W relacji znajdziesz także polecane noclegi – zarówno te wyjątkowe w samym centrum, jak i tańsze apartamenty na obrzeżach.

Zobacz więcej:

• Sirmione nad jeziorem Garda. Co warto zobaczyć? Polecane noclegi, atrakcje i plaże

Jak dojechać z Bergamo di Sirmione? Na początek pociągiem z jedną przesiadką do Desenzano del Garda (pisałem o tym w ramce w punkcie 7). Następnie sprzed dworca kolejowego w Desenzano del Garda odjeżdżają autobusy linii LN026. Te autobusy jeżdżą już z Bresci, więc alternatywnie można wysiąść z pociągu w Bresci i już wtedy wybrać autobus do Sirmione. Jest bardzo dużo połączeń w ciągu dnia. Autobus kursuje na linii Brescia – Desenzano – Sirmione – Peschiera – Werona.

---

9. Bernina Express z Tirano do Szwajcarii

Słynny panoramiczny Bernina Express łączy włoskie Tirano ze szwajcarskimi miastami Sankt Moritz i Chur. Bernina Express przemierza najbardziej spektakularną linię kolejową w Alpach. Wagony wąskotorowej Kolei Retyckiej „wdrapują się” na wysokość 2253 m n.p.m., gdzie przez ogromne okna można podziwiać lodowiec Morteratsch. Wcześniej – jadąc od strony Tirano – pociąg przejeżdża zabytkowymi wiaduktami i tunelami, a także jedzie wzdłuż brzegu jeziora.

Z góry uprzedzam, że z Bergamo do Tirano jest dość daleko, ale nasza relacja z podróży Bernina Expressem na blogu cieszy się dużą popularnością i nie brakuje Czytelników, którzy do Bergamo przylatują przede wszystkim po to, aby odbyć bajeczną podróż szwajcarską koleją. O tym jak zorganizować taką podróż, czy warto i jak to wszystko wygląda w praktyce możesz przeczytać w oddzielnym artykule.

Zobacz więcej:

• Bernina Express – panoramiczny pociąg z Włoch do Szwajcarii. Czy warto, ile kosztuje i jak zaplanować wycieczkę?

Z Bergamo do Tirano można dojechać pociągiem Trenord. Większość połączeń odbywa się z jedną przesiadką po drodze. Łączny czas podróży w jedną stronę trwa niespełna 3 godziny. Aktualny rozkład jazdy i ceny biletów możesz sprawdzić na oficjalnej stronie Trenord: https://www.trenord.it/

Natomiast w samym Tirano znajdują się dwa dworce. Pierwszy z nich to dworzec kolei włoskich (Trenitalia), a tuż obok znajduje się dworzec szwajcarskich Kolei Retyckich, z którego odjeżdża Bernina Express.

---

10. Wodospad Acquafraggia pod granicą ze Szwajcarią

Na koniec w moim przewodniku po atrakcjach w pobliżu Bergamo wspominam też o wodospadzie Acquafraggia. Nie dlatego, że jest on blisko Bergamo, bo niestety nie jest. Piszę dlatego, ponieważ o to jak dojechać nad wodospad Acquafraggia często pytacie mnie w mailach i prywatnych wiadomościach. Nie mam dobrych wiadomości. Wodospad oddalony jest od Bergamo o około 100 kilometrów, ale dojazd tam wymaga kilku przesiadek i chyba nie warto tego robić.

Wodospad zostaw sobie na przyszłość, gdy będziesz planować podróż do Włoch samochodem. Można się tam zatrzymać na chwilę jadąc samochodem ze strony Szwajcarii nad jezioro Como. Wodospad jest niemal przy samej drodze SS37 około 3 km przed granicą. Przy wodospadzie znajduje się miejski parking (1 euro za godzinę postoju) oraz bar (ceny jak w klasycznym włoskim barze, czyli przystępne).

Miło mi, że dotarłeś lub dotarłaś do końca tego przewodnika. Jeśli artykuł okazał się pomocny, zostaw proszę komentarz u dołu.

• Masz pytania? Napisz komentarz poniżej. Otrzymam powiadomienie i odpowiem Ci zazwyczaj w ciągu jednego dnia. Wróć tu na drugi dzień i sprawdź moją odpowiedź (nie czekaj na mailowe powiadomienie o odpowiedzi).
• Będzie nam miło, jeśli dołączysz do 56 000 osób, które obserwują nasze konto na instagramie.
• Prowadzimy też największy w Polsce włoski profil bloga na Facebooku, który zgromadził 126 000 zaangażowanych obserwatorów.
• Zapraszamy również na największą Facebookową Grupę miłośników Włoch, która liczy ponad 100 000 Członków. Tam porad udzielają także Czytelnicy!