Bolzano / Bozen – co trzeba zobaczyć w stolicy Południowego Tyrolu? Praktyczny przewodnik

Bolzano / Bozen – leżące blisko granicy z Austrią – oczarowało nas od pierwszych chwil po przyjeździe. W drodze do Bolzano rozmawialiśmy o historii miasta i regionu, która od dekad wzbudza wiele emocji. Przez wieki spierano się o to, czy jest to region włoski, czy austriacki lub niemiecki. W dramatyczne debaty o przynależność miasta zaangażowani byli wpływowi politycy i dyktatorzy. Od Napoleona, poprzez Mussoliniego i Hitlera, aż po struktury Organizacji Narodów Zjednoczonych. Dziś włoskie – ale jednak bardzo autonomiczne Bolzano – łączy w sobie najlepsze cechy kultury włoskiej i austriackiej. Jednak spór co jakiś czas powraca. Ostatnio dlatego, że słynnego na całym świecie „Człowieka z lodu” znaleziono w górach w pasie granicznym, kilkanaście metrów od granicy austriackiej. Te kilkanaście metrów przeważyło, aby Ötzi znalazł swoje miejsce w Południowotyrolskim Muzeum Archeologicznym w Bolzano.

• Hotele i apartamenty w Bolzano

O pasjonującej historii Bolzano więcej przeczytasz pod koniec mojej relacji, a jeśli interesuje Cię Południowy Tyrol jako całość to zapraszam do mojego rozbudowanego przewodnika po regionie. Na początek skupmy się na sprawach praktycznych. Jak dojechać do Bolzano i czy w ogóle warto? Ile dni tu spędzić? I co koniecznie trzeba zobaczyć?

Południowy Tyrol jest świetnym miejscem na udane wakacje. Argumentów jest sporo. Najbardziej banalny jest taki, że region leży blisko Polski i bardzo łatwo można tu dojechać samochodem (1200 km). Jednak turystów przekonują przede wszystkim wysokie góry (nawet trzytysięczniki), eleganckie i zadbane miasta, jeziora, które tak jak Kalterer See / Lago di Caldaro idealnie zastępują morze, pyszna kuchnia i bogactwo atrakcji turystycznych. Mnóstwo świetnie oznakowanych tras rowerowych, szlaki winne, górskie trasy trekkingowe, gondole i kolejki, a nawet termy.

Jak dojechać do Bolzano?

Najlepiej samochodem. W zależności od tego skąd jedziesz najszybsza droga z Polski prowadzi autostradami przez Niemcy i Austrię lub – tak jak w naszym wypadku – przez Czechy, Austrię, Niemcy i znów Austrię (przełęcz Brenner). W Czechach i w Austrii należy wykupić winietę. Dodatkowo płatny jest przejazd przez Przełęcz Brenner (10 euro w jedną stronę). W samych Włoszech autostrady opłaca się na bramkach w zależności od liczby przejechanych kilometrów. Bolzano leży blisko granicy, więc za włoską autostradę zapłacisz symboliczne 4,70 euro.

Zobacz więcej:

• Włochy samochodem – droga Polska – Włochy
• Ceny autostrad we Włoszech

Nawet jeśli jedziesz nad jezioro Garda lub gdzieś dalej nad morze, Południowy Tyrol jest tak położony, że warto zatrzymać się tu na kilka dni w drodze na południe. Region tak Cię oczaruje, że wrócisz tu przy kolejnej okazji! 🙂

[better-ads type=’banner’ banner=’16060′ ]

Zwiedzanie Bolzano / Bozen zaczęliśmy od punktu obowiązkowego

Jedną z największych atrakcji miasta jest Muzeum Archeologiczne Południowego Tyrolu. To jedno z najsłynniejszych muzeów archeologicznych na świecie za sprawą „człowieka z lodu”, którego mumia przetrwała 5300 lat.

„Człowieka z lodu” – uznanego za najstarszego człowieka na ziemi – nazwano Ötzi. Przydomek ten pochodzi od nazwy doliny Ötztal w Południowym Tyrolu, w Alpach Ötztalskich, ponad którą znaleziono jego zamrożone w lodowcu alpejskim ciało. Odkrycia dokonano na wysokości 3210 m n.p.m. dzięki dwóm niemieckim turystom: Helmut Simon wraz z żoną Eriką. Było to stosunkowo niedawno, bo 19 września 1991 roku.

Turyści uznali, że ciało należy do zmarłego tragicznie narciarza. Wiek Ötziego datowano dopiero podczas badań w Innsbrucku. Następnie przez pewien czas władze Włoch i Austrii spierały się o to do kogo należy Ötzi – znaleziono go kilkadziesiąt metrów od granicy, tak naprawdę w pasie granicznym, ale jednak po włoskiej stronie. Zanim jednak sąd zdecydował, że Ötzi należy do Włoch, miał miejsce spektakularny proces sądowy.

Ötzi ma warunki jak w lodowcu

Ciało Ötzi’ego zabezpieczono i można go podziwiać w specjalnej komorze w Muzeum Archeologicznym Południowego Tyrolu (Südtiroler Archäologiemuseum). Wewnątrz jest -6 ° C i 99% wilgotności. Odwzorowano warunki jakie panują w lodowcu, w którym Ötzi przetrwał 5300 lat.

Z powstaniem muzeum wiąże się jeszcze jeden spór. Gdy Helmut Simon – człowiek, który wraz z żoną odnalazł Ötziego – chciał zwiedzić muzeum zażądano od niego kupna biletu. Simon poczuł się obrażony i żądał nagrody pieniężnej w uznaniu faktu, iż jego odkrycie przyczyniło się do promocji turystycznej Bolzano. Niemiec wytoczył proces władzom Południowego Tyrolu. Ostatecznie Simon proces wygrał, lecz wkrótce potem zginął podczas samotnej wspinaczki, w pobliżu miejsca znalezienia mumii.

Muzeum ma 3 poziomy. Jeśli masz małe dziecko, to bez obaw możesz wejść do środka. Wszędzie są windy lub podjazdy. Nasz starszy syn, 5-letni Natan, był zainteresowany jak rzadko kiedy. Szczególnie, że to nowoczesne muzeum. Klasyczne eksponaty swoją drogą, ale sporo tu multimedialnych ekranów. Jest na przykład pomieszczenie udające salę szpitalną, w której można „prześwietlić” Ötziego. Jest punkt do pamiątkowych zdjęć, strefa relaksu i – to co najważniejsze – specjalne pomieszczenie (tzw. Iceman Box), w którym w temperaturze -6 stopni znajduje się mumia Ötziego. Można tam zajrzeć tylko przez niewielkie okienko i w tym miejscu obowiązuje zakaz robienia zdjęć.

Historyczne centrum Bolzano

Muzeum Archeologiczne Południowego Tyrolu (Südtiroler Archäologiemuseum) położone jest w sąsiedztwie potoku Talvera, który stanowi symboliczną granicę pomiędzy historyczną częścią Bolzano, a nowoczesną zabudową. My zaparkowaliśmy samochód na zacienionej ulicy Viale Venezia (w tej nowszej części) i stamtąd pieszo w ciagu 10 minut dotarliśmy do muzeum. Nie ma sensu podjeżdżać bliżej, bo miejsc parkingowych w samym centrum jest niewiele. Ponadto obowiązuje tu strefa ZTL.

Mimo, że Bolzano liczy około 100 tys. mieszkańców, to historyczne centrum jest stosunkowo nieduże i łatwo zwiedza się go pieszo. Starówka Bolzano jest naprawdę urokliwa. Eleganckie kamienice, brukowane place i aleje, stragany z owocami i warzywami oraz lokalnymi specjałami, fontanny, pomniki, zadbana zieleń i mnóstwo kwiatów! Nad tym wszystkim górują zielone wzgórza Dolomitów, które widać niemal z każdej strony!

Bolzano / Bozen zwiedzaliśmy w lipcu i w weekend były tu tłumy! Byli to zarówno turyści, jak i mieszkańcy. Bolzano jest jedynym z miast Południowego Tyrolu, gdzie na ulicach częściej słychać język włoski niż niemiecki. Jednak w mieście wyczuwalny jest austriacki porządek. Czystość ulic, ogólny ład przestrzenny i dbałość o detale nie zawsze są mocną stroną Włochów. W Bolzano jednak nie ma z tym problemu.

[better-ads type=’banner’ banner=’16060′ ]

Piazza Walther i Piazza Erbe – który piękniejszy?

Najważniejsze ulice starego miasta to Via Museo, która przechodzi w Via dei Portici, a także biegnące równolegle do niej Via Dr. Josef Streiter i Via Argentieri. Reprezentacyjnym miejskim placem jest Piazza Walther przy którym znajduje się katedra. Warto zwrócić też uwagę na mniejszy, ale równie urokliwy Piazza Erbe. Sami oceńcie, który jest piękniejszy!

Największy i najważniejszy miejski plac to Piazza Walther / Waltherplatz, który został zbudowany w 1808 r., gdy władze nad Bolzano sprawowała Bawaria. Bywa nazywany salonem miasta. Tuż obok jest katedra. Po środku placu ustawiono pomnik niemieckiego pisarza Walthera von der Vogelweide (1170-1230), który został wzniesiony w 1889 r. Wokół placu znajdują się eleganckie kamienice oraz liczne restauracje i kawiarnie ze stolikami rozstawionymi na świeżym powietrzu. Nie sposób było przejść obok nich obojętnie 🙂 Dlatego usiedliśmy tu na popołudniowego Aperolspritza, żeby chłonąć atmosferę tego miejsca.

W zimie na Piazza Walther organizowany jest świąteczny market – malownicze zdjęcia kolorowych straganów znane są z wielu pocztówek, folderów i mediów społecznościowych.

Jednak równie urokliwy jest niewielki, znajdujący się nieopodal Piazza delle Erbe. Tutaj codziennie (za wyjątkiem sobotniego popołudnia i niedzieli) odbywa się targ warzyw, owoców oraz lokalnych produktów. W jednym ze straganów można też napić się piwa i zjeść kiełbaskę. Na fasadzie neogotyckiego budynku na rogu z Via Museo znajduje się tablica, która przypomina, że w przeszłości znajdował się tam hotel „Al Sole”, w którym w latach 1783-1790 przebywały osobistości pokroju Goethego, Herdera i cesarz Józef II.

Via dei Portici i Plac ratuszowy

Z Piazza delle Erbe ulicą Via dei Portici / Laubengasse warto skierować się w stronę Placu Ratuszowego. To zaledwie kilkaset metrów. Via dei Portici / Laubengasse od wieków jest najważniejszą ulicą handlową w Bolzano. Znajdują się tu markowe butiki i drogerie. Przy tej i w sąsiednich ulicach dominuje typowo tyrolska zabudowa. Sklepowe witryny ukryte są w podcieniach, a kamienice mają charakterystyczne dla Tyrolu wieżyczki.

Spacerując po historycznym centrum Bolzano warto zwrócić uwagę na fasady kamienic (wiele z nich jest pięknie odrestaurowanych) oraz na wspomniane już arkady. Kamienice w większości mają pastelowe elewacje i różnego rodzaju zdobienia. Na niektórych elewacjach zachowały się freski.

Duomo di Bolzano łączy w sobie dwa style

Zwiedzanie kościołów we Włoszech często pozwala na chwilę ochłody w upalne dni, ale katedra w Bolzano jest szczególnie warta uwagi, ponieważ powstała w stylu romańskim i gotyckim. Budowa świątyni została ukończona w 1517 r. Stanowi doskonałe połączenie kultury nordyckiej i renesansowej. Wcześniej – jak to często we Włoszech bywa – znajdował się tutaj inny kościół, na gruzach którego wzniesiono dzisiejszą katedrę. Zwiedzanie wnętrza jest darmowe.

Nad katedrą góruje dzwonnica o wysokości 65 m. Duomo posiada trzy nawy i jest jednym z pierwszych architektonicznych przykładów „kościoła halowego”. Miłośnicy architektury sakralnej wewnątrz mogą podziwiać ambonę, zbudowaną w stylu gotyckim przez Hansa Lutza von Schussenrieda. Wewnątrz warto zwrócić uwagę na płaskorzeźby przedstawiające czterech ojców kościoła chrześcijańskiego. Z pewnością wart odwiedzenia jest Skarbiec Katedralny, jeden z najbogatszych w Tyrolu.

[better-ads type=’banner’ banner=’16779′ ]

Co jeszcze warto zobaczyć w Bolzano?

Dla nas Bolzano było punktem wyjścia do zwiedzania Południowego Tyrolu. Jeśli w samym mieście planujesz dłuższy pobyt, to w skrócie opiszę też pozostałe atrakcje, które widzieliśmy tylko pobieżnie lub na które tym razem zabrakło nam czasu.

• Stiftung Museion – muzeum sztuki współczesnej – nieopodal Muzeum Archeologicznego Południowego Tyrolu znajduje się drugie ważne muzeum. To Stiftung Museion wyróżniające się nowoczesnym gmachem (na zdjęciu powyżej).
• Messner Mountain Museum – trzecie ważne muzeum w Bolzano, które zostało założone przez włoskiego alpinistę, Reinholda Messnera. Główny oddział muzeum mieści się w Zamku Sigmundskron. Muzeum powstało w celu przybliżenia odwiedzającym historii i charakteru alpinizmu, nauki na temat gór i lodowców, a także historii osadnictwa w górach.
• Inną atrakcją Bolzano jest kolejka linowa, która wjeżdża z Bolzano do Soprabolzano na szczyt Colle-Kohlern (1221 m n.p.m.), skąd można podziwiać wzgórza Dolomitów.
• Będąc na szczycie ścieżką numer 23 można dojść do piramid ziemnych w Soprabolzano. To jedna z najciekawszych atrakcji w bliskich okolicach Bolzano.
• Można też… nic nie robić! Spacerując po mieście zauważyliśmy, że mieszkańcy wypoczywają na terenach rekreacyjnych przy potoku Talvera. My jednak wprost z Bolzano pojechaliśmy nad jezioro Kalterer See / Lago di Caldaro. To zaledwie 20 minut stąd!
• W tekście o jeziorze Kalterer See opisuję też szlak winny ciągnący się w okolicy oraz liczne ścieżki rowerowe.

Gdzie spać w Bolzano?

My zatrzymaliśmy się w hotelu Seegarten**** nad samym brzegiem jeziora Kalterer See / Lago di Caldaro, 20 minut jazdy samochodem od Bolzano.

Jeśli szukasz noclegu u polskiego gospodarza, to w Bolzano od 15 lat mieszka Pani Marta Rojek, która wynajmuje przestronny apartament dla 5 osób z dużym tarasem i parkingiem, zaledwie 1,2 km od ścisłego centrum miasta. Więcej na temat apartamenty znajdziesz w osobnym dziale:

• noclegi we Włoszech u Polaków
• sprawdzone noclegi we Włoszech

Sprawdź też pozostałe oferty hoteli i apartamentów w Bolzano:

Bolzano – położenie

Bolzano położone jest w Południowym Tyrolu (Bozen-Südtirol / Bolzano-Alto Adige), nad rzeką Eisack / Isarco. Miasto leży w dolinie na wysokości 262 m n.p.m., ale wokół widać zielone szczyty Dolomitów. Niektóre z nich to nawet dwutysięczniki. To wszystko sprawia, że w samym mieście jest ciepło, a latem nawet upalnie. Wiatr dający latem orzeźwienie jest tu rzadkością.

Od listopada do kwietnia region zamienia się w prawdziwą mekkę narciarzy. W pobliżu znajdują się liczne wyciągi i kolejki górskie. Na wspólnym karnecie narciarze mają do dyspozycji ponad 140 km tras o różnym stopniu trudności.

Bolzano – ciekawe miejsca, atrakcje, zabytki…

Gdy będąc jeszcze w Bolzano przygotowywałem relację na Facebook’a ze zwiedzania miasta, napisałem na gorąco, że moglibyśmy tu zamieszkać, chociaż zawsze marzyłem o domu w Umbrii. Powodów jest sporo. Bolzano jest średniej wielkości miastem, ale jednocześnie nie jest prowincjonalne. Od pierwszych chwil widać, że to bogaty region, w którym musi się dobrze żyć. Jednak najbardziej zachwycająca jest architektura Bolzano, otaczające miasto krajobrazy i mnogość atrakcji.

Muzeum Archeologiczne Południowego Tyrolu

Punkt obowiązkowy! Muzeum, które jeszcze bardziej rozsławiło Bolzano w Świecie znajduje się przy Museumstraße/Via Museo 43 w kamienicy, w której od 1912 r. znajdowała się centrala jednego z banków. W 1991 r. na pograniczu austriacko-włoskim dwóch turystów odnalazło „Człowieka z lodu”. Wkrótce potem okazało się, że to najstarszy człowiek w Europie. Nazwano go Ötzi w nawiązaniu do miejsca, w którym dokonano odkrycia. Ciało Ötzi’iego, który żył 3300 lat p.n.e., przechowywane jest w specjalnej kapsule, w której temperatura wynosi -6 stopni, a wilgotność 99 proc. Warunki są zbliżone do tych, które występowały w górach, gdzie go odnaleziono. Można tam zajrzeć przez niewielkie okienko. Ötzi’emu, medialnym doniesieniem na temat jego odkrycia, jego ekwipunkowi i temu jak żył, poświęcone są trzy piętra muzeum. Muzeum odwiedza 300 000 turystów rocznie. Warto wcześniej zarezerwować wizytę przez internet na oficjalnej stronie muzeum.

Piazza delle Erbe

Bardzo blisko Muzeum Archeologicznego Południowego Tyrolu znajduje się Piazza delle Erbe. Jeden z dwóch najpiękniejszych placów miasta, na którym codziennie (za wyjątkiem sobotniego popołudnia, niedzieli i innych świąt) odbywa się targ warzyw, owoców i lokalnych produktów. Trudno o targowisko z większymi tradycjami, ponieważ handel odbywa się tu od 1295 r. Wtedy hrabia Meinhard II Tyrolski (Mainardo II) w 1277 r. nakazał zburzyć bramę i mury miasta i przykryć fosę. W tym miejscu założył ten wąski i długi plac, który stał się centrum gospodarczym miasta. Plac otaczają piękne kamienice, a kolorowe stragany z owocami nadają mu dodatkowego uroku.

Piazza Walther

Główny plac starego miasta nazwany imieniem słynnego niemieckiego poety, żyjącego na przełomie XII i XIII w. Przy placu stoi gotycko-renesansowa katedra. Wokół znajdują się kawiarniane ogródki i restauracje. Warto przysiąść tu przynajmniej na kawę lub spritza i chłonąć atmosferę tego miejsca. Piazza Walther bywa też nazywany salonem Bolzano. Plac został zbudowany w 1808 r. z woli króla Bawarii Maksymiliana. Przez pewien czas w trakcie II wojny światowej plac nosił imię Vittorio Emanuele III, jednak wkrótce po wojnie plac ponownie nazwano na cześć niemieckiego poety. Na środku placu stoi pomnik poświęcony Waltherowi. W stylu neoromańskim został wyrzeźbiony w białym marmurze w 1889 r. Co ciekawe, w 1935 r. faszystowskie władze nakazały usunąć pomnik. Przeniesiono go wówczas w bardziej ustronne miejsce, ale pomnik Walthera powrócił tu na dobre w 1985 r. To jeden z przykładów jak bardzo burzliwa jest historia miasta.

Duomo di Bolzano

To najważniejszy kościół w mieście, którego budowa została zakończona w 1517 r. Katedra znajduje się w południowo-zachodniej części Piazza Walther, ale dzięki 65-metrowej dzwonnicy świątynię dobrze widać już z daleka. W architekturze katedry przeważa styl gotycki, ale nie brakuje odniesień do renesansu. Z tego względu katedra jest szczególnie ciekawa. Moim zdaniem kościół ładniej prezentuje się od strony placu, ponieważ stamtąd dobrze widać strzelistą dzwonnicę, z charakterystycznymi spiczastymi oknami. Specyfika katedry w Bolzano polega właśnie na połączeniu dwóch kultur – północy (germańskiej) i południowej (rodem z Florencji).

Stiftung Museion – muzeum sztuki współczesnej

Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej w Bolzano robi wrażenie już z zewnątrz dzięki swojej architekturze. Nawet jeśli nie wjedziesz do środka, zwróć uwagę na dwie szklane fasady. Budynek jest fizycznym i symbolicznym łącznikiem między dwiema częściami miasta Bolzano (historyczną i nowoczesną). Muzeum zostało otworzone w 2008 r., a jego siedzibę zaprojektowali niemieccy architekci KSV – Krüger Schuberth Vandreike. Muzeum posiada 4500 dzieł sztuki, zarówno międzynarodowych, jak i lokalnych artystów, które są wystawiane rotacyjnie w zależności od tematyki wystawy. 

Kolejka linowa Rittner / Renon

Kolejka Rittner Seilbahn uchodzi za wzorzec publicznego transportu w skali światowej. Kursuje w odstępach 4-minutowych z Bolzano do Soprabolzano / Oberbozen. Gondola odjeżdża od 6:30 do 21:00 w cyklu co 4 minuty. Pomiędzy 21:00, a 21:48 wagoniki jeżdżą co 12 minut. Ostatni kurs jest o 22:45. Dolna stacja kolejki linowej znajduje się w centrum Bolzano. Cena biletu: 6 euro w jedną stronę lub 10 euro bilet w obie strony. Na szczycie można wybrać się w jedną ze ścieżek, aby zobaczyć najwyższe i najpiękniej ukształtowane piramidy ziemne w Europie.

Historia

O barwnej, a momentami dramatycznej, historii miasta można by pisać bardzo długo. Bolzano ma strategiczne położenie i przez wieki łączyło północ Europy z południem. Skupmy się jednak na tym, co najważniejsze. Przez ponad 550 lat aż do 1918 r Południowy Tyrol należał do hrabstwa Tyrolu, a tym samym do imperium Habsburgów, czyli do Austrii. Ten okres wywarł ogromny wpływ na kulturę, architekturę i kuchnię Południowego Tyrolu.

Po I wojnie światowej Południowy Tyrol trafia do Włoch

Po zakończeniu I wojny światowej południowa część Tyrolu – w tym miasto Bolzano – w wyniku podpisanego rozejmu znalazła się pod włoską administracją. Rok później Włochy uzyskały prawo zaanektowania terenów leżących na południe od Przełęczy Brenner. Wynikało to z Tajnego Układu Londyńskiego, w którym w 1915 r. Anglia, Francja i Rosja zagwarantowały Włochom te obszary i w ten sposób nakłoniły kraj do przystąpienia do wojny po stronie Ententy.

W 1922 r. władze we Włoszech przejęli faszyści pod wodzą Benito Mussoliniego. Włoscy faszyści dbali o italianizację miasta. W tym celu sprowadzili tutaj kilka tysięcy robotników, zakazano nauki niemieckiego w szkołach i zmieniono nazwy miast, wsi i ulic. Zakazano używania nazwy Tyrol, a nauka niemieckiego odbywała się potajemnie. Urzędników państwowych, którzy posługiwali się językiem niemieckim, zastępowano przez urzędników sprowadzonych tutaj z południa Włoch.

Jednocześnie włoscy faszyści prowadzili tutaj program budowlany. W Bolzano powstała całkiem nowa dzielnica z monumentalnymi budynkami, a wokół miasta powstała spora strefa gospodarcza z fabrykami i ciężkim przemysłem.

Porozumienie Hitlera i Mussoliniego w sprawie regionu

W 1939 r. Hitler i Mussolini zawarli porozumienie na mocy którego Południowi Tyrolczycy musieli zdecydować, gdzie będą mieszkać. Mieli możliwość wyjazdu do hitlerowskiej Rzeszy Niemieckiej lub pozostania w Południowym Tyrolu za cenę utraty tożsamości kulturowej. Większość zdecydowała się na wyjazd, ale wybuch II wojny światowej powstrzymał te plany. Do dziś jest to jedno z najbardziej dramatycznych wspomnień. Rozerwane zostały wtedy rodziny i społeczności.

W czasie II wojny światowej Niemcy okupowały Południowy Tyrol. Wkroczenie wojsk niemieckich wśród ludności dało nadzieję na polepszenie losu. Mieszkańcy regionu byli wcielani do Wehrmachtu i w trakcie II wojny walczyli po stronie Niemców. W 1945 r. Południowy Tyrol zajęli alianci.

Po II wojnie światowej pojawił się wniosek o powrót Południowego Tyrolu do Austrii, ale został odrzucony. Jednak 3 lata po wojnie lokalni politycy, wspierani przez dyplomację austriacką, wywalczyli sobie w Rzymie częściową autonomię dla Południowego Tyrolu wraz z regionem Trentino. Jednak w lokalnym parlamencie politycy Południowego Tyrolu zawsze byli w mniejszości w stosunku do liczby miejsc zajmowanych przez przedstawicieli większego Trentino. W kolejnych latach Rzym pod naciskiem lokalnych elit zgadzał się na coraz większe ustępstwa względem regionu.

Walka o autonomię i seria zamachów bombowych

Południowotyrolska Partia Ludowa, która do dziś cieszy się w tym regionie ogromną popularnością, zaczęła zabiegać o oderwanie Południowego Tyrolu od Trentino. W 1959 r. do rozmów o regionie włączyła się Austria, która poruszyła problem na zgromadzeniu ONZ.

Jednocześnie w latach pięćdziesiątych miała miejsce seria zamachów bombowych, organizowanych przez podziemną organizację (Komisja Wyzwolenia Południowego Tyrolu – tzw. BAS). Wysadzane były m.in. linie kolejowe, maszty wysokiego napięcia, koszary wojskowe i pomniki.

W czerwcu 1961 r. BAS zorganizowała „noc pożarów” w trakcie której wysadzono 37 masztów linii wysokiego napięcia. Chodziło o to, aby zatrzymać produkcję przemysłową. Jeden z ładunków wybuchnął z opóźnieniem, co doprowadziło do śmierci robotnika. Seria zamachów bombowych sprawiła, że międzynarodowa opinia publiczna zaczęła zwracać większą uwagę na problem Południowego Tyrolu. Członkowie organizacji BAS stanęli przed sądem (łącznie 94 osoby).

Długie negocjacje i utworzenie lokalnego rządu

W 1961 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych ponownie zajęła się kwestią przynależności regionu. 8 lat zajęły rozmowy i negocjacje, w które zaangażowany był ONZ, politycy włoscy, austriaccy i przedstawiciele regionu. W 1969 r. włoskie władze przyznały całemu regionowi autonomię. Powstał rząd południowotyrolski, który we władanie otrzymał transport, budownictwo obiektów użyteczności publicznej, pomoc społeczną i wiele innych.

W ciągu następnych dziesięcioleci rząd włoski zgodził się na kolejne, poważne poszerzenie zakresu autonomii Południowego Tyrolu. Na mocy porozumień do szkół powrócił język niemiecki, który stał się drugim językiem urzędowym. Nazwy miejscowości są dwujęzyczne. W kolejnych latach Południowy Tyrol otrzymał uprawnienia do zarządzania systemem ochrony zdrowia, handlem, rzemiosłem, czy budową dróg. Region może także stanowić swoje własne prawo.

Ostatecznie wstąpienie Włoch i Austrii do Unii Europejskiej i otwarcie granic sprawiło, że konflikty zostały wyciszone.

Komunikacja

Jak dojechać do Bolzano?

Najszybsza droga do Bolzano prowadzi przez Przełęcz Brenner. W zależności od tego, z którego miejsca w Polsce wyjeżdżasz, należy kierować się na Niemcy i Austrię lub Czechy, Austrię, Niemcy i ponownie Austrię. Przeciętnie podróż z Polski trwa około 12 godzin.

Przejeżdżając przez Austrię poza wykupieniem winiety (9,40 euro za 10 dni), dodatkową opłatę należy uiścić na bramkach autostradowych za przejazd przez Przełęcz Brenner. W 2020 r. opłata ta wynosiła 10 euro.

We Włoszech koszt płatnej autostrady od granicy z Austrią do zjazdu z Bolzano wynosi 4,70 euro.

Zobacz więcej:

• Ceny paliwa we Włoszech
• Polecane hotele w drodze do Włoch

Parking w Bolzano

Podczas naszej ostatniej wizyty w Bolzano zaparkowaliśmy przy Viale Venezia. To zacieniona ulica z szerokimi miejscami parkingowymi 5-10 minut spacerem od historycznego centrum miasta. W sobotę po południu i w niedzielę parkowanie tam jest bezpłatne i dozwolone dla wszystkich. W tygodniu obowiązują inne zasady i trzeba uważanie patrzeć na znaki. Spora część miejsc parkingowych przypisana jest tylko do rezydentów.

Na końcu ulicy Viale Venezia przed rondem można skręcić w lewo i tam na Piazza della Vittoria znajduje się duży, miejski parking (opłaty uiszcza się w parkometrze). To dobry wybór, jeśli przyjeżdżasz tutaj w środku tygodnia.

Opcjonalnie trzecia możliwość to parking jeszcze bliżej historycznego centrum, w sąsiedztwie dworca kolejowego przy Via Laurin 4. W Google Maps ten parking jest oznaczony jako Parcheggio Laurin. Wszędzie jest blisko, ale dość drogo. Godzina postoju 3,10 euro, trochę taniej jest wieczorem i po północy, kiedy obowiązuje najniższa taryfa (1,40 euro za godzinę). Maksymalna opłata dzienna to 22 euro.

Dworzec kolejowy w Bolzano

W Bolzano znajduje się duży dworzec kolejowy, w którym zatrzymują się zarówno pociągi regionalne, pospieszne, jak i InterCity oraz składy międzynarodowe. W wiadomościach prywatnych czasem pytacie mnie, jak dostać się do Bolzano z lotniska w Bergamo, na którym lądują tanie linie. Jest to możliwe pociągiem w nieco ponad 4 godziny, ale konieczne są dwie przesiadki. Najpierw z Bergamo należy dojechać do stacji Rovato lub Brescia. Stamtąd kolejnym pociągiem do Verona Porta Nuova i z Verony już bezpośrednio do Bolzano. Strona internetowa włoskich kolei podpowiada różne połączenia w ciągu dnia podając czas łącznie z przesiadkami i ceny biletów. Pociągami regionalnymi można znaleźć połączenie za około 24 euro w jedną stronę (czas podróży 4:10).

Miasta partnerskie

• Sopron (Węgry)